ดาวเคราะห์บางดวงช่วย “ชะลอวัย” ทำให้ดาวฤกษ์แก่ช้าลงได้

บรรดาดาวฤกษ์ทั้งหลายในจักรวาลรวมทั้งดวงอาทิตย์ต่างมีอายุขัยของตนเอง โดยในวันหนึ่งหากดาวฤกษ์เหล่านี้หยุดหมุนและหมดสิ้นพลังงานจากการเผาผลาญเชื้อเพลิงลง นักดาราศาสตร์จะถือว่ามันได้ตายไปแล้ว เว้นเสียแต่ดาวฤกษ์ดวงนั้นจะมีตัวช่วยชะลอวัยมายืดอายุขัยให้ยาวนานขึ้นกว่าปกติ

ทีมวิจัยจากสถาบันไลบ์นิซเพื่อการศึกษาฟิสิกส์ดาราศาสตร์แห่งเมืองพอตสดัม (AIP) ค้นพบปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ดาวฤกษ์ศูนย์กลางระบบดาวเคราะห์ต่าง ๆ แก่ชราช้าลงและมีอายุยืนนานขึ้น ซึ่งก็คือการมีดาวเคราะห์ก๊าซขนาดยักษ์โคจรอยู่ชิดติดกับดาวฤกษ์ด้วยความเร็วสูง จนสามารถถ่ายทอดโมเมนตัมเชิงมุมเพิ่มให้กับการหมุนของดาวฤกษ์ได้

ผลการศึกษาข้างต้นที่ตีพิมพ์ลงในวารสารรายเดือนของราชสมาคมดาราศาสตร์กรุงลอนดอน (MNRAS) ระบุว่ามีการศึกษาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ (exoplanet) จากระบบดาวเคราะห์ที่มีดาวฤกษ์คู่แฝดเป็นศูนย์กลาง 34 ระบบ

ภาพจำลองดวงอาทิตย์และดาวพฤหัสบดี

ที่มาของภาพ, NASA/CXC/M.WEISS

ดาวฤกษ์คู่แฝดนั้นมีคุณสมบัติต่าง ๆ เหมือนกันทุกประการ เว้นแต่ความเร็วในการหมุนรอบตัวเอง โดยดาวฤกษ์ที่หมุนเร็วกว่าจะมีดาวเคราะห์บริวารโคจรวนรอบอยู่ดวงหนึ่งเสมอ ในขณะที่ดาวฤกษ์ซึ่งหมุนช้ากว่าจะไม่มีดาวบริวารเป็นของตนเอง

ทีมผู้วิจัยสังเกตข้อมูลการแผ่รังสีเอกซ์จากดาวฤกษ์เหล่านี้จนพบว่า ดาวฤกษ์ที่หมุนเร็วกว่านั้นมีดาวเคราะห์ก๊าซขนาดยักษ์เป็นบริวาร โดยดาวเคราะห์ก๊าซนี้มีวงโคจรอยู่ในระยะประชิดติดกับดาวฤกษ์มาก จนทำให้มันมีอุณหภูมิสูงกว่าปกติ ทั้งยังโคจรวนรอบดาวฤกษ์ครบ 1 รอบ ภายในเวลาอันสั้นเพียงไม่กี่วันหรือไม่กี่ชั่วโมงเท่านั้น

ดาวพฤหัสบดี

ที่มาของภาพ, NASA/ESA/A.SIMON

การโคจรแบบพิเศษนี้สามารถถ่ายทอดโมเมนตัมเชิงมุม (angular momentum) เพิ่มให้กับการหมุนของดาวฤกษ์ได้ ส่งผลให้ดาวฤกษ์ยังคงหมุนเร็วแม้จะมีอายุมากแล้ว ต่างจากภาวะปกติที่ดาวฤกษ์จะค่อย ๆ หมุนช้าลง เนื่องจากสูญเสียพลังในการหมุนให้กับแรงต้านทานจากสนามแม่เหล็กของดาว

ทีมผู้วิจัยได้อธิบายเพิ่มเติมโดยกล่าวเปรียบเทียบว่า ดาวเคราะห์ก๊าซที่เป็นบริวารในลักษณะนี้เปรียบเสมือน “ยาอายุวัฒนะ” หรือ “ครีมลบริ้วรอยแห่งวัย” สำหรับดาวฤกษ์ที่เริ่มแก่ชรา เพราะสามารถทำให้มันมีคุณสมบัติและพฤติกรรมเหมือนกับดาวฤกษ์อายุน้อยได้

อย่างไรก็ตาม แม้ระบบสุริยะของเราจะมีดาวเคราะห์ก๊าซยักษ์หลายดวงรวมทั้งดาวพฤหัสบดี (Jupiter) แต่พวกมันก็ตั้งอยู่ห่างไกลจากดวงอาทิตย์มากเกินไป จนไม่อาจทำให้เกิดการชะลอวัยต่อดาวฤกษ์ศูนย์กลางระบบได้

ทีมผู้วิจัยยังคงไม่ทราบถึงรายละเอียดว่า ดาวเคราะห์ก๊าซยักษ์ที่ร้อนจัดถ่ายทอดโมเมนตัมเชิงมุมให้กับดาวฤกษ์ของมันได้อย่างไร จึงจะต้องมีการศึกษาเรื่องความโน้มถ่วงภายในระบบดาวเคราะห์เหล่านี้เพิ่มเติมต่อไป

………..

ข่าว BBCไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว