เครื่องเอคโม่ (extracorporeal membrane oxygenation หรือ ECMO) ซึ่งคนทั่วไปมักเรียกว่า “ปอดเทียม หัวใจเทียม” เป็นเครื่องมือทางการแพทย์ที่ใช้พยุงชีพผู้ป่วยอาการวิกฤต โดยทำงานทดแทนปอดและหัวใจที่ทำงานผิดปกติจนไม่สามารถประคับประคองด้วยยาและเครื่องช่วยหายใจ เพื่อรอให้หัวใจและปอดได้รับการรักษาจนกระทั่งกลับมาทำงานเป็นปกติ
ทำงานอย่างไร
เอคโม่ เป็นเครื่องมือที่ใช้เพิ่มระดับออกซิเจนและลดระดับคาร์บอนไดออกไซด์ในกระแสเลือดจากภายนอกร่างกาย เพื่อช่วยผู้ป่วยที่ปอดและหัวใจไม่สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซได้ตามปกติ
- ประกาศแล้ว! พระราชกฤษฎีกาเงินช่วยค่าครองชีพผู้รับเบี้ยหวัดบำนาญ รับ 11,000 บาทต่อเดือน
- “ทอง” รับข่าวร้ายดันราคาขาขึ้น บาทอ่อนค่าจ่อทะลุ 37 บาท
- แห่ขายที่ดินพ่วงโรงงาน เอกชนถอดใจ-สินค้าจีนตีตลาด
วิธีการนี้ช่วยให้หัวใจและปอดได้พักการทำงานและฟื้นตัวได้ดีขึ้น
- ฮอร์โมนแห่งความรัก “ออกซิโทซิน” ซ่อมแซมกล้ามเนื้อหัวใจได้
- 6 ปัจจัยกระตุ้นหัวใจวายที่คุณอาจไม่รู้
- ละเลยสัญญาณ “หัวใจล้มเหลว” เสี่ยงเสียชีวิต
เมโย คลินิก (Mayo Clinic) ศูนย์การแพทย์ชั้นนำในสหรัฐฯ ระบุว่า วิธีนี้ทำโดยแพทย์จะสอดท่อที่มีความยืดหยุ่นเข้าหลอดเลือดดำ ให้เลือดไหลจากหัวใจข้างขวาเข้าเครื่องเอคโม่ เพื่อขจัดก๊าซ
คาร์บอนไดออกไซด์ แล้วเติมก๊าซออกซิเจนให้เลือดก่อนส่งกลับเข้าสู่ร่างกายอีกครั้ง
ในกระบวนการนี้ แพทย์จะให้ยาระงับประสาทเพื่อช่วยให้คนไข้รู้สึกสบายตัวขึ้น และอาจให้ใช้เครื่องเอคโม่ได้ระหว่าง 2-3 วันไปจนถึง 2-3 สัปดาห์ขึ้นอยู่กับอาการของคนไข้
ใช้กับคนไข้กลุ่มใด
แพทย์จะเครื่องเอคโม่ดูแลคนไข้อาการวิกฤตที่หัวใจและปอดต้องได้รับความช่วยเหลือเพื่อให้ร่างกายฟื้นตัว เช่น ผู้ป่วยโควิด ผู้มีอาการหายใจลำบากเฉียบพลัน หรือการติดเชื้ออื่น ๆ รวมทั้งคนไข้ที่อยู่ระหว่างการรอรับการผ่าตัดปลูกถ่ายหัวใจ หรือกำลังพักฟื้นจากการผ่าตัดดังกล่าว
เครื่องเอคโม่อาจเป็นทางเลือกหนึ่งที่แพทย์ใช้พยุงชีพคนไข้ในกรณีที่วิธีการอื่นใช้ไม่ได้ผล อย่างไรก็ตาม อุปกรณ์นี้ไม่ได้ช่วยรักษาโรค แต่ช่วยคนไข้ในยามที่ปอดและหัวใจไม่สามารถส่งออกซิเจนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อในร่างกายได้เพียงพอ
อาจใช้เครื่องเอคโม่กับผู้มีอาการทางหัวใจดังต่อไปนี้:
- หัวใจวาย หรือ กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (acute myocardial infarction)
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจ (decompensated cardiomyopathy)
- กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ (myocarditis)
- ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด (sepsis)
- ภาวะอุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ (severe hypothermia)
- อาการแทรกซ้อนหลังการผ่าตัดปลูกถ่ายอวัยวะ
- ภาวะช็อคจากการที่หัวใจสูบฉีดเลือดไม่เพียงพอ
อาจใช้เครื่องเอคโม่กับผู้มีอาการทางปอดดังต่อไปนี้:
- อาการหายใจลำบากเฉียบพลัน (acute respiratory distress syndrome หรือ ARDS)
- ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในปอด (pulmonary embolism)
- โรคโควิด-19
- ไส้เลื่อนกะบังลมแต่กำเนิด (congenital diaphragmatic hernia)
- ภาวะสูดสำลักขี้เทาในเด็กแรกเกิด (meconium aspiration)
- ไข้หวัดใหญ่
- ภาวะการหายใจล้มเหลว (respiratory failure)
- ภาวะบาดเจ็บ (trauma)
มีความเสี่ยงอะไรบ้าง
ความเสี่ยงที่มักเกิดขึ้นกับคนไข้ที่ใช้เครื่องเอคโม่มีอาทิ:
- เลือดออก
- ลิ่มเลือดอุดตัน (thromboembolism)
- ภาวะการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ (coagulopathy)
- การติดเชื้อ
- ภาวะขาดเลือดที่มือ เท้า และขา (limb ischemia)
- อาการชัก
- โรคหลอดเลือดสมอง (stroke) สมองอาจได้รับความเสียหายจากการขาดเลือด หรือเส้นเลือดในสมองแตก
……..
ข่าว บีบีซี ไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว
