เป็นเวลาหลายปีที่ แวกเนอร์ กลุ่มทหารรับจ้างรัสเซียซึ่งก่อตั้งโดยนักธุรกิจ เยฟเกนี พรีโกชิน ไม่ได้เป็นที่สนใจของคนทั่วไปและสื่อกระแสหลัก คณะผู้นำรัสเซียเองยังไม่ยอมรับด้วยซ้ำว่ามีกลุ่มนี้อยู่
แต่หลังจากรัสเซียเริ่มรุกรานยูเครน กลุ่มแวกเนอร์มีบทบาทสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยนักรบบางคน รวมถึงที่เป็นอดีตนักโทษในรัสเซีย ได้รับเหรียญกล้าหาญชั้นสูงของรัสเซีย
- ลูกแม่ค้าขายผัก-พ่อขับแท็กซี่ สู่เก้าอี้ “ปลัดพลังงาน” บทพิสูจน์ชีวิต “ดร.ประเสริฐ สินสุขประเสริฐ”
- เปิด 10 อันดับมหาวิทยาลัยรัฐ-ราชภัฏ-เอกชน ที่ได้รับความนิยมมากสุด
- นักท่องเที่ยวเข้าต่ำแสน หวั่นโลว์ซีซั่นทรุดหนัก ททท.ชี้กระทบสั้นยอดบุ๊กกิ้งแอร์ไลน์แน่น
เมื่อวันสุดท้ายของปี 2022 ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน เดินทางไปทางตอนใต้ของประเทศเพื่อให้เหรียญกล้าหาญแก่ทหารและเจ้าหน้าที่ที่ร่วมรบในสงครามยูเครน มีชายหนุ่มไว้หนวดคนหนึ่งที่ใส่ชุดทหารแตกต่างจากคนอื่น นี่เป็นหนึ่งในเครื่องแบบหลายสไตล์ที่ทหารรับจ้างรัสเซียใส่
ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน เดินทางไปทางตอนใต้ของประเทศเพื่อให้เหรียญกล้าหาญแก่ทหารและเจ้าหน้าที่ที่ร่วมรบในสงครามยูเครน รวมถึง ไอคอม กาสปาร์ยัน ทหารรับจ้างกลุ่มแวกเนอร์
1 ใน 40,000
ชายหนุ่มคนนี้มีชื่อว่า ไอคอม กาสปาร์ยัน เป็นผู้ชื่นชอบศิลปะการต่อสู้ที่ถูกจับกุมเมื่อเดือน ต.ค. ปี 2019 ด้วยข้อหาพยายามปล้นร้านคาเฟ่ในกรุงมอสโก และถูกตัดสินจำคุก 7 ปี
แต่เมื่อเดือน ธ.ค. มีวิดีโอเผยแพร่ในช่องเทเลแกรมเกี่ยวกับกลุ่มแวกเนอร์โดย กาสปาร์ยัน บอกว่า เขาออกจากเรือนจำมาแล้วและกำลังสู้รบอยู่ในยูเครน
เขาเป็นหนึ่งในอดีตนักโทษ 40,000 คน ที่สหรัฐอเมริกาประเมินว่าถูกส่งไปสู้รบในยูเครน พวกเขาไปรบเคียงข้างทหารอีก 10,000 นาย ที่กลุ่มแวกเนอร์จ้างมา หนังสือพิมพ์วอชิงตันโพสต์บอกว่าตัวเลขนี้สอดคล้องกับตัวเลขโดยกลุ่มเพื่อสิทธิมนุษยชน “Russia Behind Bars” ที่ติดตามการเข้าร่วมสงครามของนักโทษอยู่
เมื่อฤดูใบร้อนปีที่แล้ว ผู้ก่อตั้งกลุ่มแวกเนอร์ เยฟเกนี พรีโกชิน เดินทางไปเรือนจำต่าง ๆ ในรัสเซียเพื่อหาคนเข้าร่วมกลุ่ม เขาให้สัญญาว่าจะล้างประวัติอาชญากรรมให้คนที่เข้าร่วมกลุ่มเขาและไปรบในยูเครน ในเวลาต่อมา มีการเปิดเผยว่า คนเหล่านี้ถูกส่งไปยังแนวรบจุดที่อันตรายที่สุดและมีหลายคนที่โดนสังหาร
กองทัพยูเครนบอกว่าอดีตนักโทษจากกลุ่มแวกเนอร์เป็นกลุ่มทหารที่ถูกมองเป็นเพียงแค่เครื่องมือและส่งให้ไปตายในสนามรบ และหลายคนก็เสียชีวิตไปชายหนุ่มคนนี้มีชื่อว่า ไอคอม กาสปาร์ยัน เป็นผู้ชื่นชอบศิลปะการต่อสู้ที่ถูกจับกุมเมื่อเดือน ต.ค. ปี 2019 ด้วยข้อหาพยายามปล้นร้านคาเฟ่ในกรุงมอสโก และถูกตัดสินจำคุก 7 ปี
เงินดี ได้ผจญภัย
ก่อนหน้านี้ แวกเนอร์ไม่ได้หวังพึ่งอดีตนักโทษมาเป็นทหารในสังกัดตลอด หลังจากก่อตั้งขึ้นในปี 2014 พวกเขามาบทบาทมากในปี 2015-2016 โดยมีหน้าที่ช่วยกลุ่มแบ่งแยกดินแดนที่ได้รับการสนับสนุนจากรัสเซียในภาคตะวันออกของยูเครน
จากนั้น พวกเขาก็ขยายปฏิบัติการไปรวดเร็ว ไปร่วมรบที่ซูดาน ซีเรีย ลิเบีย และในทวีปแอฟริกา
จุดดึงดูดหลัก ๆ คือค่าตอบแทนที่สูง และการจะได้ไปผจญภัย ทหารส่วนใหญ่ที่เข้าร่วมกลุ่มแวกเนอร์ก่อนสงครามยูเครนมาจากเมืองเล็ก ๆ ที่หางานที่ได้ค่าตอบแทนสูง ๆ ไม่ค่อยได้
ทหารรับจ้างแวกเนอร์ได้รับค่าตอบแทนราว 1,500 ดอลลาร์สหรัฐต่อเดือน หรือราว 49,000 บาท และอาจมากถึง 2,000 ดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 65,000 บาท
บ่อยครั้ง ทหารรับจ้างกลุ่มนี้เข้าร่วมการสู้รบจริง ๆ อาทิ ร่วมกับกองทัพของประธานาธิบดีบาชาร์ อัล-อัสซาด และสนับสนุนนายพลคาลีฟา ฮัฟตาร์ ในการสู้กับรัฐบาลที่ได้รับการสนับสนุนจากสหประชาชาติในลิเบีย
แม้จะคาดการณ์ว่ามีชายถึง 15,000 คน เซ็นสัญญารบให้กับกลุ่มแวกเนอร์ระหว่างปี 2014 ถึง ปี 2021 นี่ก็ยังเป็นจำนวนที่จำกัดอยู่ ในรัสเซียมีคนไม่มากที่รู้ว่ามีกลุ่มทหารรับจ้างนี้อยู่ ทุกอย่างเพิ่งจะมาเปลี่ยนไปหลังจากรัสเซียบุกรุกรานยูเครน
- กลุ่มติดอาวุธรับจ้างรัสเซีย ไปพัวพันกับสงครามกลางเมืองลิเบียอย่างไร
- กลุ่มทหารรับจ้างแวกเนอร์ของรัสเซีย คือใคร
- หัวหน้าข่าวกรองยูเครนระบุ การสู้รบในยูเครนถึงทางตัน
เยฟเกนี พรีโกชิน
ก่อนสงครามยูเครนเกิดขึ้น รัฐบาลรัสเซียปฏิเสธว่าไม่มีกลุ่มแวกเนอร์อยู่จริง โดยบอกว่าการเข้าร่วมเป็นทหารรับจ้างถือเป็นเรื่องผิดกฎหมาย
ก่อนหน้านี้ นักธุรกิจ เยฟเกนี พรีโกชิน ยื่นฟ้องนักข่าวหลายคนที่มาบอกว่าเขามีความเชื่อมโยงกับกลุ่มแวกเนอร์ ในปี 2019 เมื่อคนถามว่ามีนักรบรัสเซียอยู่ในซีเรียไหม ปธน.ปูติน บอกเพียงว่าเขารู้ว่ามีบริษัทเอกชนด้านความมั่นคงบางบริษัทที่ทำงานอยู่ที่นั่น และไม่มีความเชื่อมโยงกับรัสเซีย
ทุกอย่างเปลี่ยนไปเมื่อรัสเซียเริ่มรุกรานยูเครน เมื่อรัสเซียไม่สามารถยึดยูเครนได้ พรีโกชิน เริ่มวิพากษ์วิจารณ์กองทัพรัสเซียมากขึ้นและก็เปิดเผยว่าเขามีส่วนเกี่ยวข้องกับแวกเนอร์มากขึ้น และในที่สุดเมื่อเดือน ก.ย. ปีที่แล้ว เขาออกมายอมรับว่าเป็นคนก่อตั้งแวกเนอร์เองเมื่อปี 2014
ในช่วงไม่นานมานี้ พรีโกชินพยายามบอกว่านักรบแวกเนอร์ทำให้รัสเซียสามารถยึดเมืองโซเลดาร์ได้สำเร็จ
ผู้สังเกตการณ์บอกว่าการเห็นนักรับแวกเนอร์ได้เหรียญกล้าหาญและจับมือกับนายปูตินไม่ได้ทำให้หมู่คนที่เป็นทหารรับจ้างรู้สึกตื่นเต้นเท่านั้น แต่เป็นการพยายามทำให้กลุ่มซึ่งไม่ค่อยมีใครรู้จักก่อนหน้านี้กลายเป็นสิ่งปกติด้วย
วีรบุรษ
ย้อนไปเมื่อ ส.ค. ช่องโทรทัศน์ของรัสเซียรายงานเรื่องชายคนหนึ่งที่ “ร้องขอไปสู้รบที่แนวหน้า” ก่อนจะถูกสังหารในยูเครน รายงานนี้ระบุว่าเขาเป็นวีรบุรุษที่ระเบิดตัวเองและทำให้ทหารยูเครน 3 นายเสียชีวิตไปด้วย
รายงานชิ้นนี้บอกว่าชายวัย 26 ปี ชื่อ คอนสแตนติน ทูลินอฟ เคยติดคุกก่อนหน้านี้จากข้อหายาเสพติดและขโมยรถ รายงานยังบอกอีกว่าเขาร้องขอไปแนวรบแม้ว่าจะไม่มีประสบการณ์ทางทหารมาก่อน
ในปี 2019 สื่อเพื่อสิทธิมนุษยนในรัสเซีย Gulagu.net เผยแพร่วิดีโอที่หลุดออกมาเป็นภาพนายทูลินอฟ กำลังทำร้ายผู้ต้องขังอีกคนหนึ่ง
บีบีซีได้ส่งคำถามไปยังเรือนจำแห่งสุดท้ายที่นายทูลินอฟใช้โทษอยู่ แต่ไม่ได้รับคำตอบ
บีบีซีได้ไปพูดคุยกับแม่ของนายทูลินอฟ โดยเธอยืนยันว่าลูกชายอาสาสมัครไปรบจริงโดยเขาบอกว่าต้องการจะไปปกป้อง “แผ่นดินแม่”
“กองทัพที่มากประสบการณ์ที่สุดในโลก”
เมื่อเดือน ก.ย. ปีที่แล้ว ตอนออกมายอมรับว่าเป็นคนก่อตั้งแวกเนอร์เองเมื่อปี 2014 พรีโกชินบอกว่า เขาทำไปเพื่อปกป้องรัสเซียและเรียกกลุ่มแวกเนอร์ว่าเป็น “เสาหลักของรัสเซีย”
เมื่อต้นเดือน ต.ค. รัฐบาลรัสเซียออกมาบอกว่าเขาเป็นชาวรัสเซียที่แท้จริงที่หัวใจเจ็บปวดไปกับรัสเซียด้วย
หนึ่งเดือนต่อมา มีการเปิดศูนย์กลุ่มแวกเนอร์ในนครเซนต์ปีเตอส์เบิร์กโดยเป็นสำนักงานใหญ่ที่มีทั้งกิจกรรมเพื่อการศึกษาและฝึกฝนสำหรับเด็กนักเรียนและเด็กวัยรุ่น “ในด้านไอที สื่อ การฝึกทหารด้านพื้นฐาน โดยมีเป้าเพิ่มความสามารถในการรบของรัสเซีย”
จากที่แทบไม่พูดถึง ตอนนี้สื่อของรัฐพูดถึงพวกเขาบ่อยครั้งและรายงานเรื่องการรับสมัครอดีตนักโทษมาเป็นนักรบแวกเนอร์ด้วย สถานีโทรทัศน์ NTV ของรัสเซีย รายงานเรื่องเกี่ยวกับกลุ่มแวกเนอร์ โดยบอกว่าพวกเขาเป็น “กองทัพที่มากประสบการณ์ที่สุดในโลก”
เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เยฟเกนี พรีโกชิน เขียนจดหมายไปหาประธานสภารัสเซีย วยาเชสลาฟ โวโลดิน โดยบ่นว่านักข่าวชอบไปหาข้อมูลที่ไม่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับอดีตนักโทษที่ไปเป็นทหารรับจ้างและพยายามวาดภาพให้พวกเขาเป็นอาชญากร
นายพรีโกชินบอกว่าควรมีกฎหมายห้ามรายงานข่าวเกี่ยวกับประวัติอาชญากรรมของนักรบแวกเนอร์
ด้านนายโวโลดิน ได้ตอบรับข้อเสนอแนะนี้แล้วและได้ขอให้คณะกรรมการรัฐสภาที่เกี่ยวข้องมาลองพิจารณาดูว่าจะแก้ประมวลกฎหมายอาญาเรื่องนี้ได้อย่างไร
“ทุกคนที่ปกป้องประเทศของเรา กองทัพ อาสาสมัคร ทหารเกณฑ์ สมาชิกแวกเนอร์ ล้วนเป็นวีรบุรุษ” ประธานสภารัสเซีย กล่าว
ข่าว บีบีซี ไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว
