แม่วาฬเพชฌฆาตใช้ชีวิตดูแลลูกวาฬตัวผู้ตลอดชีวิต

การศึกษาออร์กา หรือ วาฬเพชฌฆาตในแปซิฟิกเหนือพบว่า แม่วาฬ “อุทิศเวลาทั้งชีวิต” เพื่อลูกวาฬตัวผู้

การเลี้ยงดูลูกวาฬเพชฌฆาตตัวผู้ ทำให้แม่วาฬมีโอกาสในการขยายพันธุ์ในอนาคตลดลง

พวกมันต้องใช้พลังงานในการหาอาหารให้ลูกวาฬทำให้ส่งผลเสียต่อสุขภาพ และความสามารถในการขยายพันธุ์และเลี้ยงลูกวาฬตัวอื่นลดลง

“แม่วาฬสละอาหารของตัวเองและออกแรงของตัวเอง” ศาสตราจารย์ดาร์เรน ครอฟต์ จากมหาวิทยาลัยเอ็กซิเตอร์ (University of Exeter)

วาฬเพชฌฆาตยังคงรู้สึกผูกพันกับครอบครัวของตัวเองอย่างมากตลอดทั้งชีวิต ลูกวาฬเพศเมียที่อายุยังน้อยจะมีความเป็นอิสระเมื่อโตเต็มวัย แต่ลูกวาฬเพศผู้ยังคงพึ่งพาแม่วาฬอยู่ ถึงขั้นต้องขอแบ่งอาหารที่แม่หามาได้

ศ.ครอฟต์ เรียกการค้นพบนี้ว่า “เป็นข้อมูลเชิงลึกใหม่เกี่ยวกับชีวิตทางสังคมที่ซับซ้อนและชีวิตครอบครัวของสัตว์ที่น่าอัศจรรย์เหล่านี้”

การศึกษานานหลายสิบปีซึ่งเผยแพร่ในวารสาร Current Biology เป็นส่วนหนึ่งของภารกิจทำความเข้าใจชีวิตครอบครัวของวาฬเพชฌฆาตที่กำลังดำเนินต่อไป

ศูนย์วิจัยวาฬ (Center for Whale Research—CWR) ซึ่งติดตามชีวิตของวาฬเพชฌฆาตกลุ่มหนึ่ง ที่รู้จักกันในชื่อ ผู้อยู่อาศัยทางใต้ (Southern Residents) มานานกว่า 40 ปี แล้ว เป็นผู้ทำให้เกิดภารกิจนี้

นับตั้งแต่ปี 1976 CWR ได้สำรวจจำนวนประชากรวาฬเพชฌฆาตกลุ่มนี้ ทำให้นักชีววิทยาสามารถทำการศึกษาวาฬหลายรุ่นได้เหมือนการศึกษานี้ ซึ่งได้ค้นพบพฤติกรรมทางสังคมที่มีความสำคัญและความผูกพันภายในครอบครัวที่ส่งผลต่อการอยู่รอดของสัตว์ชนิดนี้โดยตรง

สำหรับการศึกษานี้ นักวิทยาศาสตร์ได้สำรวจวาฬเพชฌฆาตเพศเมีย 40 ตัวระหว่างปี 1982-2021 และค้นพบว่า วาฬเพชฌฆาตเพศเมียแต่ละตัวที่มีลูกวาฬเพศผู้ 1 ตัว โอกาสในการเลี้ยงดูลูกวาฬอีกตัวจนถึงอายุ 1 ปี ลดลงครึ่งหนึ่ง

ดร.ไมเคิล ไวส์ส จากมหาวิทยาลัยเอ็กซิเตอร์และศูนย์วิจัยวาฬกล่าวว่า “การวิจัยก่อนหน้านี้ เผยให้เห็นว่า ลูกวาฬตัวผู้มีโอกาสในการมีชีวิตรอดสูงขึ้น ถ้ามีแม่อยู่ใกล้ ๆ”

“เราต้องการหาว่า การช่วยเหลือนี้ต้องมีอะไรแลกมาไหม และคำตอบคือ ใช่ แม่วาฬเพชฌฆาตต้องสูญเสียการขยายพันธุ์ในอนาคตเพื่อดูแลลูกวาฬตัวผู้ให้มีชีวิตรอด”

ครอบครัววาฬเพชฌฆาต

การศึกษากลุ่มประชากรวาฬเพชฌฆาตที่ถูกคุกคามและอาศัยอยู่ในน่านน้ำใกล้ชายฝั่งระหว่างเมืองแวนคูเวอร์และนครซีแอตเทิลยังดำเนินต่อไป การศึกษานี้เกิดขึ้นจากดร.เคน บัลคอมบ์ ตอนแรกเขาต้องการสำรวจภัยคุกคามในการอยู่รอดของวาฬกลุ่มนี้

การติดตามผลการสำรวจนี้ทำให้ได้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับชีวิตของวาฬเพชฌฆาตที่ได้รับการเปิดเผยผ่านการศึกษานานหลายสิบปี นักชีววิทยาได้ทำงานร่วมกับ CWR เพื่อเปิดเผยถึงบทบาทสำคัญของวาฬเพชฌฆาตเพศเมียที่อายุมากและเหตุผลที่วาฬเพศเมียของวาฬสายพันธุ์นี้หยุดการเจริญพันธุ์ก่อนวัยอันควร

จากการศึกษาปฏิสัมพันธ์ของวาฬเพชฌฆาตนานหลายปี นักวิทยาศาสตร์รู้แล้วว่า แม่วาฬและลูกวาฬเพศผู้ “ใช้เวลา” อยู่ด้วยกันในช่วงที่ลูกวาฬเพศผู้โตเต็มวัยแล้ว

“พวกมันถึงขั้นป้อนแซมอนที่จับได้ให้ลูกวาฬตัวผู้กิน” ศ.ครอฟต์ อธิบาย ขณะที่ลูกวาฬเพศเมียจะหาอาหารกินเองอย่างอิสระ

บรรดานักวิจัยคิดว่า นี่อาจจะเป็นวิวัฒนาการของการได้อย่างหนึ่งมาและต้องเสียอย่างหนึ่งไป ซึ่งในกรณีนี้คือการได้วาฬเพศผู้ตัวใหญ่ที่สุดและอายุมากที่สุดในการให้กำเนิดลูกวาฬจำนวนมาก

“ถ้าแม่วาฬสามารถทำให้ลูกวาฬเพศผู้ของมันกลายเป็นวาฬตัวผู้ขนาดใหญ่ในฝูงวาฬ มันก็จะเป็นวาฬพ่อพันธุ์ [ให้กับวาฬรุ่นต่อมาจำนวนมาก]” ศ.ครอฟต์อธิบาย

ดูเหมือนว่า จะมีความย้อนแย้งกันที่สัตว์ที่ฉลาดและทรงพลังเช่นนั้น ยังคงต้องพึ่งพาแม่ของมันตลอดชีวิต แต่ดูเหมือนว่า วาฬตัวผู้ไม่จำเป็นต้องเป็นอิสระ เพราะแม่ของมันยังอยู่เคียงข้างมันโดยตลอด

“ถ้าแม่ของผมทำอาหารเย็นให้ผมทุกคืน บางทีผมก็คงไม่จำเป็นต้องเรียนรู้การทำอาหารเย็นเอง” ศ.ครอฟต์ กล่าวติดตลก

“แต่ดูเหมือนว่า จะเป็นผลดีต่อแม่วาฬเอง”

ปัจจุบันมีวาฬเพชฌฆาตเหล่านี้เหลืออยู่ 73 ตัว ดังนั้นนักวิทยาศาสตร์ระบุว่า พวกเขาจำเป็นต้องเข้าใจทุกอย่างที่อาจช่วยในการตัดสินใจเกี่ยวกับวิธีการปกป้องสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในทะเลเหล่านี้

ศ.ครอฟต์ระบุว่า วาฬเพชฌฆาตเหล่านี้เสี่ยงที่จะสูญพันธุ์ ดังนั้นอะไรก็ตามที่ลดการขยายพันธุ์ของเพศเมียจึงเป็นความน่ากังวลของกลุ่มประชากรนี้

วาฬเพชฌฆาตเหล่านี้อยู่ในสารคดีที่ได้รับรางวัลของบีบีซี เรดิโอ 4 (BBC Radio4) เรื่อง The Whale Menopause (อาจแปลเป็นภาษาไทยได้ว่า วาฬวัยทอง)


ข่าว บีบีซี ไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว