กลยุทธ์ต้านภัยการเงินดิจิทัลไทย

กลยุทธ์ต้านภัยการเงินดิจิทัลไทย
คอลัมน์ : ร่วมด้วยช่วยคิด
ผู้เขียน : ดร.นครินทร์ อมเรศ ธนาคารไทยพาณิชย์

หากจะเรียงลำดับภัยคุกคาม หรือความกังวลใจในปัจจุบันของคนไทยเราแล้ว เชื่อได้ว่าภัยการเงินดิจิทัลจากมิจฉาชีพหลากหลายรูปแบบ ทั้งออนไลน์ คอลเซ็นเตอร์ โซเชียลมีเดีย หรือการเข้ามาตีสนิทโดยไม่รู้จักกันมาก่อน ถือเป็นเรื่องร้อนแรงลำดับต้น ๆ ที่ได้รับความสนใจและสร้างความตระหนกต่อผู้ใช้บริการทางการเงิน จนทุกภาคส่วนเร่งดำเนินมาตรการร่วมกันเพื่อให้เกิดผลสำเร็จโดยเร่งด่วน

จึงขอเชิญทุกท่านร่วมแลกเปลี่ยนมุมมองถึงกลยุทธ์ต้านภัยการเงินดิจิทัลไทยอันเป็นผลการศึกษาส่วนหนึ่งจากการออกแบบระบบนิเวศต้านภัยการเงินดิจิทัลไทย ของโครงการศึกษาสถานการณ์ภัยคุกคามทางออนไลน์ คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

ตามที่ได้เคยเสนอกลยุทธ์พลิกฟื้นตลาดแรงงานไทยหลังวิกฤตโควิด-19 ด้วย TOWS Matrix ที่อาจารย์ Michael D. Watkins เสนอตามแนวทางของ อาจารย์ Heinz Weihrich โดยผู้สนใจสามารถเข้าถึงได้ที่ https://www.bot.or.th/th/research-and-publications/articles-and-publications/articles/Article_21Aug2021.html ซึ่งใช้การวิเคราะห์ SWOT Analysis ประเมินสถานการณ์ภายนอก คือ Threat ความเสี่ยง และ Opportunity โอกาส ร่วมกับปัจจัยภายในทั้งจุดอ่อน Weakness และจุดแข็ง Strength นั้น การประยุกต์ใช้เครื่องมือดังกล่าวในการออกแบบกลยุทธ์ต้านภัยดิจิทัลการเงินไทยจึงทำได้ผ่านการวิเคราะห์ระบบนิเวศต้านภัยการเงินดิจิทัลไทย และจำแนกแต่ละประเด็น ดังนี้

ความเสี่ยง T : จากการที่องค์กรอาชญากรรมข้ามชาติมีฐานอยู่ในต่างประเทศและใช้ทุนและเทคโนโลยีอย่างเข้มข้น โจมตีโดยตรงที่จุดเปราะบางในกระบวนการใช้บริการการเงินดิจิทัล คือ การติดต่อผ่านโทรศัพท์ หรือช่องทางโซเชียลมีเดีย จึงเข้าถึงตัวผู้ใช้บริการโดยตรง โดยที่ผู้ใช้บริการไม่มีช่องทางในการตรวจสอบข้อเท็จจริง

โอกาส O : พ.ร.ก.มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ. ๒๕๖๖ ได้รวมศูนย์การบริหารจัดการป้องกันและปราบปรามภัยดิจิทัลการเงินไทยอย่างเป็นระบบ เมื่อผนวกกับความพร้อมทางเทคนิคของผู้ให้บริการทั้งในส่วนของภาคการเงินและภาคโทรคมนาคม และปัจจัยด้านการประยุกต์ใช้งานเทคโนโลยีของผู้ใช้บริการ จึงสามารถขับเคลื่อนการดำเนินการตั้งแต่ระดับนโยบายสู่การปฏิบัติและการใช้งาน

จุดอ่อน W : การทำงานของแต่ละหน่วยงานยังไม่ได้กำหนดเป้าหมายตัวชี้วัดร่วมกันและยังไม่สามารถบริหารจัดการทรัพยากรร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดจนไม่สามารถระบุอุปสรรคและแนวทางปลดล็อกข้อติดขัดในรายละเอียดบนหลักฐานเชิงประจักษ์ได้เท่าที่ควร ทำให้เกิดช่องว่างในการทำงานร่วมกับผู้ให้บริการที่มีการบริหารความเสี่ยงอย่างรัดกุม และผู้ใช้บริการไทยที่มีพฤติกรรมรับความเสี่ยงได้มาก

ADVERTISMENT

จุดแข็ง S : การทุ่มเททรัพยากรอย่างเต็มที่ของภาครัฐ ควบคู่กับความสัมพันธ์อย่างแนบแน่นระหว่างผู้ให้บริการและผู้ใช้บริการ ภายใต้การตระหนักถึงปัญหาร่วมกันของทุกภาคส่วน

สำหรับกลยุทธ์ต้านภัยการเงินดิจิทัลไทยจากการประมวลปัจจัยภายนอกและภายในแบ่งออกเป็น

ADVERTISMENT

เร่งรุก ใช้จุดแข็งขยายโอกาส S-O : ขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การปราบปรามอาชญากรรมเชิงรุก ผ่านการใช้ประโยชน์จากห้องทดลองปฏิบัติการด้านข้อมูลและยุทธศาสตร์ เพื่อประเมินกลุ่มอาชญากรในรายละเอียด สำหรับปราบปรามอย่างเป็นระบบ ตลอดจนมีกระบวนการยับยั้งการก่ออาชญากรรมระหว่างที่ยังไม่ได้ถูกดำเนินคดีภายใต้การกำกับดูแลธรรมาภิบาลที่รัดกุม และมีระบบการบริหารจัดการความเสี่ยงอย่างเข้มงวด

แก้ไข จุดอ่อนด้วยการใช้จุดแข็ง W-O : บูรณาการระบบแจ้งเตือนการเกิดเหตุอย่างทันการณ์ ผ่านกลไกความร่วมมือที่ต่อยอดเทคโนโลยีสารสนเทศของแต่ละหน่วยงาน ร่วมกับการใช้ประโยชน์ความสามารถในการใช้งานเทคโนโลยีของผู้ใช้บริการ ผ่านการแจ้งเตือนให้ผู้ใช้งานลดพฤติกรรมที่จะเปิดช่องว่างให้อาชญากรเข้าถึงตัวได้

ปรับตัว ปิดความเสี่ยงโดยอาศัยโอกาส S-T : ตรวจจับและแลกเปลี่ยนพฤติกรรมความผิดอย่างเท่าทัน โดยใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) บนฐานความรู้ความเข้าใจต่อพฤติกรรมการใช้บริการ และความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างผู้ใช้และผู้ให้บริการ ร่วมกับการแลกเปลี่ยนพฤติกรรมความเสี่ยงและการกระทำผิดของอาชญากรที่ทิ้งร่องรอยดิจิทัลให้สามารถติดตามได้ ภายในห้องทดลองปฏิบัติการด้านข้อมูลและยุทธศาสตร์

รับมือ ความเสี่ยงโดยเฉพาะด้านจุดอ่อน W-T : ปฏิบัติตามคู่มือเมื่อเกิดเหตุอย่างเคร่งครัด โดยเผยแพร่คู่มือและแนวทางในการปฏิบัติทั้งระบบนิเวศ เพื่อเตรียมความพร้อมผู้ให้บริการให้สามารถบริหารจัดการได้ทุกเมื่อ และเพื่อให้ผู้ใช้บริการรู้ตัวก่อนตกเป็นเหยื่อ และสามารถรับมือได้หลังเกิดความเสียหายขึ้น

กลยุทธ์ต้านภัยดิจิทัลการเงินไทย เป็นเพียงกรอบความคิด แต่ต้องอาศัยความร่วมมือของทุกภาคส่วนในระบบนิเวศเพื่อนำไปใช้งานให้เกิดผลจริงในการปฏิบัติ เพื่อใช้โอกาสและจุดแข็งของระบบนิเวศดิจิทัลการเงินไทย รับมือและจัดการกับความเสี่ยงและจุดอ่อนที่ยังมีอยู่ เพื่อให้ระบบดิจิทัลการเงินไทยยังสามารถต่อยอดสถานะของการเป็นตัวช่วยในการขับเคลื่อนธุรกรรมและกิจกรรมทางเศรษฐกิจของประเทศได้อย่างยั่งยืน