สนามบินแห่งอนาคต

คอลัมน์ เปิดมุมมอง

โดย ไพบูลย์ หาญวัฒนานุกุล TEAM GROUP

ท่าอากาศยาน หรือสนามบิน ถือเป็นช่องทางในการคมนาคมและการขนส่งหลักที่มีความสำคัญยิ่งในการเดินทางระหว่างประเทศทางหนึ่ง ปัจจุบันปริมาณการใช้สนามบินมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องและเป็นแบบก้าวกระโดดทั้งในเชิงจำนวนผู้โดยสาร และการขนส่งสินค้าทางอากาศ ซึ่งมีผลทำให้เกิดการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม สำหรับมุมมองด้านเศรษฐกิจแล้ว อาจกล่าวได้ว่าสนามบินเป็นช่องทางหลักในการสร้างรายได้ให้กับประเทศช่องทางหนึ่งที่มีความสำคัญ ดังนั้นทุกประเทศจึงให้ความสำคัญในการพัฒนาสนามบินของตนเองให้ทันสมัยและเพิ่มขีดความสามารถในการให้บริการเพื่อเพิ่มการสร้างรายได้ให้กับประเทศจากการให้บริการภายในสนามบิน

ดังนั้น ประเทศต่าง ๆ ในโลกนี้ จึงตระหนักถึงการพัฒนาสนามบิน ไม่เฉพาะแต่ประเทศที่กำลังพัฒนา แต่รวมถึงประเทศที่พัฒนาแล้ว ต่างมีแผนในการพัฒนายกระดับสนามบินให้ทันสมัย เพิ่มจำนวนสนามบินและขยายขีดความสามารถในการให้บริการแก่ผู้โดยสารและจำนวนเที่ยวบิน ความสะดวกสบายภายในสนามบินที่ทำให้ผู้โดยสารที่มาใช้บริการแล้วเกิดความประทับใจ ทุก ๆ ปีจะมีการจัดอันดับการให้บริการของสนามบินต่าง ๆ ทั่วโลกจากสถาบันที่มีชื่อเสียง เช่น Skytrax, Lonely Planet เป็นต้น

การพัฒนาสนามบินให้มีแนวคิดแตกต่างจากสนามบินอื่น ๆ นอกเหนือจากความโดดเด่นด้านสถาปัตยกรรมและความสวยงามของอาคารสนามบินแล้ว ด้านความปลอดภัยภายในสนามบินก็มีความสำคัญมากเช่นกัน ในโลกปัจจุบัน การให้บริการภายนอกที่เกี่ยวข้องกับสนามบิน เช่น การเดินทางเข้าถึงสนามบินได้อย่างรวดเร็วด้วยระบบขนส่งสาธารณะ หรือรถไฟฟ้า เพื่อเชื่อมต่อสนามบินกับเมือง ถือเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาสนามบินด้วยเช่นกัน และการมองภาพในอนาคตสำหรับการให้บริการสนามบิน ยังเป็นมุมมองที่จะสร้างความได้เปรียบต่อสนามบินคู่แข่ง ดังนั้นสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ถือเป็นความท้าทายของทุกประเทศที่จะต้องดำเนินการพัฒนาเพื่อเป็นสนามบินแห่งอนาคต

ความหมายของคำว่าสนามบินแห่งอนาคต ได้มีผู้รู้หลายท่านได้ให้คำนิยามและความหมายของคำว่าสนามบินแห่งอนาคต เช่น Justin Bachman (2017) แห่งสถาบัน Bloomberg ได้ให้ความหมายไว้ว่า สนามบินที่มีการออกแบบและจัดสรรพื้นที่ใช้งานอย่างเหมาะสม

สำหรับการเดินทางโดยอากาศยาน มีโครงสร้างพื้นฐานที่รองรับตั้งแต่การออกตั๋วโดยสาร ระบบการตรวจสอบ และรักษาความปลอดภัยขั้นสูง ระบบจัดการรับและส่งกระเป๋า สัมภาระ รวมถึงการบริการภาคพื้นดิน โดยให้ความสำคัญและตระหนักถึงความปลอดภัยในการให้บริการ โดยมีค่าใช้จ่ายต่ำสุดสำหรับสายการบิน ซึ่งเป็นผู้เช่าของพวกเขา, Elizabeth Gasiorowski-Denis (2017) แห่งสถาบัน ISO กล่าวว่า สนามบินที่มีความเหมาะสมและสามารถเติมเต็มประสบการณ์การเดินทางที่ดีเยี่ยมโดยการทำให้ผู้โดยสารสามารถเดินทางผ่านเช็กอินกระเป๋า และระบบรักษาความปลอดภัยที่ประตูทางออกก่อนขึ้นเครื่องได้อย่างง่ายดาย ในขณะเดียวกันต้องรักษาไว้ซึ่งระดับความปลอดภัย สนามบินที่ดียังเป็นสถานที่ที่ผู้โดยสารสามารถใช้เวลาและโอกาสในการรับประทานอาหาร ช็อปปิ้ง และผ่อนคลายไปพร้อมกันขณะเดินทาง

นอกจากนี้ The New York Times ได้นำเสนอโดยผ่านมุมมองของสายการบิน Delta ว่าองค์ประกอบของการเป็นสนามบินแห่งอนาคตควรจะต้องใช้เทคโนโลยีใหม่ในการให้บริการ และในอนาคตอันใกล้จะทำให้สนามบินสามารถใช้งานได้อย่างชาญฉลาดและมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยสนามบินแห่งอนาคตควรจะมีองค์ประกอบต่าง ๆ ดังนี้

1.ห้องโถงของอาคารผู้โดยสาร ได้รับการออกแบบด้วยความงาม และการใช้งานพื้นที่ที่ตรงใจผู้โดยสาร ช่วยลดความแออัด สามารถสร้างบรรยากาศสงบและเป็นมิตร

2.จุดวางกระเป๋าสัมภาระแบบบริการตนเองที่ใช้ระบบไบโอเมตริก โดยสามารถรองรับจำนวนผู้โดยสารได้มากเป็นสองเท่าต่อหนึ่งชั่วโมงของการเช็กอินปกติ และปราศจากความกังวลหรือในระดับที่น้อยกว่า

3.เทคโนโลยีการติดตามกระเป๋าแบบเรียลไทม์ และระบบ RFID เพื่อช่วยให้มั่นใจได้ว่าตำแหน่งที่กระเป๋าสัมภาระที่เดินทางบนสายพานขนส่งสามารถตรวจสอบและติดตามได้ตลอดเวลา เพื่อป้องกันการสูญหายหรือพลาดเที่ยวบิน โดยมีอัตราความสำเร็จ 99.9%

4.จากการสแกนหน้าแบบ biometric สามารถเพิ่มความเร็วผ่านสายการรักษาความปลอดภัย ลดเวลาที่จุดตรวจ และปรับปรุงระบบรักษาความปลอดภัยให้ดีขึ้นไม่ต้องกังวลว่าผู้โดยสารจะพลาดเที่ยวบิน

5.เทคโนโลยีค้นหาเส้นทาง (way finding) สามารถใช้ขยายแผนที่ที่ระบุตำแหน่งของห้องน้ำที่ใกล้ที่สุด หรือร้านอาหารที่ดีที่สุด ซึ่งใช้งานอยู่แล้วในปัจจุบัน และมีบริการที่ใช้งานง่ายโดย application ที่ปรากฏบน smart phone ของผู้โดยสาร ทำให้ลดปัญหาการหลงทางภายในอาคารผู้โดยสาร และไม่ต้องหาจุด check point ที่อยู่ภายในสนามบิน

6.เมื่ออยู่ในเขตพื้นที่อาคารผู้โดยสาร ผู้โดยสารสามารถเข้าถึง WiFi ฟรี และสามารถสั่งอาหารหรือเครื่องดื่มขณะที่รอเที่ยวบิน มีตัวแทนของ roaming gate สามารถช่วยตอบคำถามของผู้ใช้บริการได้ทุกคำถามที่สงสัย โดยไม่ต้องเดินไปถามที่ information counter

7.ผู้โดยสารสามารถขึ้นเครื่องบินด้วยตนเอง โดยการ check point ก่อนขึ้นเครื่องบิน โดยใช้ระบบไบโอเมตริกเพื่อตรวจสอบผู้โดยสารโดยไม่ต้องใช้ boarding pass ซึ่งสามารถช่วยให้ผู้โดยสารหาที่นั่งได้อย่างรวดเร็ว สามารถลดความแออัดและความสับสนขณะกำลังรอเพื่อเดินเข้าห้องโดยสารของเครื่องบิน

8.ในขณะที่ผู้โดยสารเดินทางถึงสนามบินปลายทาง ผู้โดยสารตรวจสอบจาก application ที่ปรากฏบน smart phone ได้เลยว่ารับกระเป๋าจากที่ไหน

9.สามารถใช้ application ที่ปรากฏบน smart phone เพื่อเรียกรถขนส่งสาธารณะหรือรถโดยสารเมื่อถึงเวลาที่ผู้โดยสารเดินออกไปข้างนอกอาคารผู้โดยสารเพื่อเดินทางออกจากสนามบินจะมีรถมารับตรงเวลา

10.มีอุปกรณ์อำนวยความสะดวกที่สามารถให้บริการอย่างมีประสิทธิภาพแก่ผู้โดยสารที่เป็นคนพิการ ผู้สูงอายุ สตรีมีครรภ์

การใช้ระบบ IT ในการบริหารและควบคุมของสนามบินที่จะเกิดขึ้นในอนาคตนั้น นอกจากจะช่วยส่งถ่ายข้อมูลระหว่างสนามบินขาเข้าและขาออกแล้ว ยังช่วยในการติดตามผู้โดยสารภายในอาคาร ปรับปรุงกระบวนการและขั้นตอนการดำเนินการภายในอาคารผู้โดยสาร ลดจำนวนเจ้าหน้าที่ที่ให้บริการ รวมถึงลดต้นทุนทั้งค่าก่อสร้างและการบริการของสนามบินได้ด้วย