คอลัมน์

Digital Bank ตลาดเอเชีย ‘ฮ่องกง’ บูมจัด

คอลัมน์นอกรอบ
ภุชงค์ ธีรนันทราพร

ปัจจุบันนี้กิจกรรมการเงินการทองที่เกี่ยวกับธนาคารถูกย้ายมาอยู่บนมือถือมากขึ้น ไม่ว่าการจ่ายเงิน รับเงิน หรืออีกจิปาถะมากมาย เรียกได้ว่างานใดทำที่สาขาได้ งานนั้นก็ทำบนมือถือของเราได้เช่นกัน ถือว่าสะดวก สบาย ประหยัดทั้งเวลาและเงิน ธนาคารบนมือถือ หรือ “digital bank” แบบนี้ ในอนาคตอันใกล้จะเข้ามามีบทบาทอย่างมากในชีวิตประจำวันของเรา

digital bank เป็นธุรกิจเกิดใหม่ซึ่งนักธุรกิจทั่วโลกให้ความสนใจ และถ้าหากเราหันมามองเฉพาะภูมิภาคเอเชีย ธุรกิจ digital bank ก็มีความคึกคักเช่นกัน

อย่างในสิงคโปร์มีการให้อนุญาตทำธุรกิจ digital bank เต็มรูปแบบ 2 ราย หรือในเกาหลีใต้ก็ให้อนุญาตทำธุรกิจ digital bank ไปแล้ว 3 ราย แต่ที่เห็นจะก้าวหน้ากว่าเพื่อน คือ ในฮ่องกงที่ให้อนุญาตทำธุรกิจ digital bank ไปแล้ว 8 ราย

วันนี้จึงขอเสนอเรื่องคุณสมบัติพื้นฐานของผู้ที่จะประกอบธุรกิจ digital bank ในภูมิภาคเอเชีย 6 แห่ง ได้แก่ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (UAE) ฮ่องกง เกาหลีใต้ มาเลเซีย สิงคโปร์ และไต้หวัน ซึ่งมีข้อสังเกตที่น่าสนใจว่า แต่ละแห่งกำหนดคุณสมบัติพื้นฐานของ digital bank คล้าย ๆ กัน ดังนี้

1.คุณสมบัติพื้นฐานเหมือนธนาคาร อย่างเช่น ต้องมีการจดทะเบียนประกอบการอยู่ภายในประเทศที่ต้องการให้บริการ มีแผนการดำเนินธุรกิจและมีความตั้งใจที่จะประกอบธุรกิจอย่างชัดเจน ไม่ใช่ว่าพอได้กำไรแล้วก็ปิดบริษัททันที

และที่สำคัญต้องมีเงินเข้ามาลงทุนที่มากเพียงพอ แม้ว่าจะไม่ต้องมากอย่างธุรกิจธนาคารปกติ เพราะว่าแม้จะเป็นธนาคารบนโลกดิจิทัล แต่คุณสมบัติเกี่ยวกับความมั่นคงทางด้านการเงินของ digital bank ก็จำเป็นต้องมี เพราะเป็นธุรกิจที่ต้องได้รับความเชื่อถือมากเป็นพิเศษจากประชาชน อีกทั้งการดำเนินการมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ

อีกสิ่งหนึ่งที่ผู้ที่สนใจจะประกอบธุรกิจ digital bank จะต้องมี คือ แผนการปิดกิจการ (exit plan) หากธุรกิจมีแนวโน้มจะไปไม่รอด ต้องมีแนวทางรองรับไม่ให้เกิดความเสียหายต่อผู้ใช้บริการและระบบเศรษฐกิจ ทั้งนี้ เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของผู้ใช้บริการ จุดนี้ถือเป็นข้อคิดที่ดีสำหรับประชาชน ถามซักนิดว่าหาก digital bank จะปิดตัวลง เราในฐานะผู้ใช้บริการจะต้องทำตัวอย่างไร

2.คุณสมบัติเฉพาะสำหรับ digital bank ซึ่งมี 4 ด้าน ได้แก่

ประการแรก digital bank ต้องใช้เทคโนโลยีที่มั่นคงและปลอดภัย

– คุณสมบัติข้อนี้ถือว่าเป็นพื้นฐานที่สำคัญมากสำหรับธุรกิจเกี่ยวข้องกับเรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ ถ้าระบบไม่มั่นคง สามารถแฮกได้ง่าย ใครจะมั่นใจที่จะใช้บริการ

คุณสมบัติข้อนี้เป็นเงื่อนไขการขอใบอนุญาต digital bank ในฮ่องกง เกาหลีใต้ มาเลเซีย สิงคโปร์ และไต้หวัน

ประการที่สอง ต้องมีระบบการติดตามสถานะของธุรกรรมหรือรายการที่ดำเนินการ

– คุณสมบัติข้อนี้มาควบคู่กับความมั่นคงปลอดภัย เพราะการทำธุรกรรมทางการเงินใด ๆ รายงานการเคลื่อนไหวทางบัญชี หรือ bank statement เป็นประโยชน์ต่อการตรวจสอบย้อนหลังของทุกฝ่ายไม่ว่าจะเป็นผู้ใช้บริการ ผู้ให้บริการ หรือหน่วยงานทางการ เพื่อติดตามสอดส่องดูแล

คุณสมบัติข้อนี้เป็นเงื่อนไขการขอใบอนุญาต digital bank ในฮ่องกง มาเลเซีย และสิงคโปร์

ประการที่สาม ต้องจัดให้มีช่องทางเพื่อเข้าตรวจสอบการดำเนินการ

– คุณสมบัติข้อนี้อาจจะไม่จำเป็นต่อการให้บริการลูกค้า แต่เป็นเงื่อนไขที่สำคัญต่อผู้ประกอบธุรกิจ อย่างการเข้าตรวจสอบของผู้สอบบัญชี หรือการตรวจจับกรณีทุจริตของพนักงาน และเป็นเงื่อนไขที่ขาดไม่ได้สำหรับหน่วยงานของรัฐ ไม่ว่าจะเป็นการเข้าตรวจสอบของธนาคารกลาง พิธีการทางภาษี หรือการตรวจจับธุรกรรมการฟอกเงิน

คุณสมบัติข้อนี้เป็นเงื่อนไขการขอใบอนุญาต digital bank ใน UAE ฮ่องกง และมาเลเซีย

ประการสุดท้าย digital bank ต้องเพิ่มโอกาสทางการเข้าถึงบริการทางการเงินให้กับประชาชน

– คุณสมบัติข้อนี้เป็นเป้าประสงค์ที่ไม่ควรมองข้ามสำหรับผู้ประกอบการ digital bank เพราะหากบริการของ digital bank ถูกใช้งานในวงจำกัด ไม่ทั่วถึง และใช้งานยากสำหรับประชาชนในประเทศ ธุรกิจคงจะอยู่ได้ยาก อีกทั้งรัฐก็ไม่อาจใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีของ digital bank ได้อย่างเต็มที่

คุณสมบัติข้อนี้เป็นเงื่อนไขการขอใบอนุญาต digital bank ใน UAE ฮ่องกง เกาหลีใต้ มาเลเซีย และสิงคโปร์