Sustainability

ชุมชนต้นแบบสิ่งแวดล้อม ‘โตโยต้า’ ลดเมืองร้อน ด้วยมือเรา

จากความสำเร็จของกิจกรรม “ลดเมืองร้อน ด้วยมือเรา ปีที่ 13” ที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างบริษัท โตโยต้า มอเตอร์ ประเทศไทย จำกัด และมูลนิธิสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ในการเปิดโอกาสให้โรงเรียน ชุมชน และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจากทั่วประเทศ ส่งแผนงานพร้อมกิจกรรมลดภาวะโลกร้อนภายในพื้นที่ของตน ภายใต้แนวทางในการทำกิจกรรมเพื่อสิ่งแวดล้อม 5 ด้านคือ

หนึ่ง การจัดการพื้นที่สีเขียว 

สอง การจัดการขยะอย่างครบวงจรและเหมาะสม 

สาม การจัดการพลังงานและส่งเสริมพลังงานทางเลือก 

สี่ การอนุรักษ์น้ำ 

ห้า การเดินทางอย่างยั่งยืน 

โดยผู้ชนะในโครงการได้เดินทางไปศึกษาดูงานด้านสิ่งแวดล้อมเพิ่มเติมที่ประเทศญี่ปุ่นเมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา เพื่อเปิดประสบการณ์ความรู้ และนำเอาองค์ความรู้ที่ได้รับกลับมาต่อยอดการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในพื้นที่ของตน

ทั้งนี้ ชุมชนหมู่ที่ 4 โนนดินแดง ภายใต้การดูแลของเทศบาลตำบลโนนดินแดง อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ผู้ชนะเลิศในประเภทชุมชนจากกิจกรรมลดเมืองร้อน ด้วยมือเรา ปีที่ 13 ถือเป็นชุมชนต้นแบบของกิจกรรมที่สามารถนำเอาองค์ความรู้ที่ได้รับไปถ่ายทอด และปฏิบัติภายในชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นรูปธรรม

ล่าสุดโตโยต้าจัดกิจกรรมเยี่ยมชมการดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมของชุมชนต้นแบบชุมชนหมู่ที่ 4 โนนดินแดง อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ เพื่อเปิดประสบการณ์รับฟังแนวคิดการสร้างสรรค์การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในชุมชน

“สมชัย กอชัยศิริกุล” นายกเทศมนตรี เทศบาลตำบลโนนดินแดง กล่าวว่ากิจกรรมลดเมืองร้อน ด้วยมือเรา ปีที่ 11 เทศบาลได้ส่งชุมชน บ้านหนองสะแกกวน เข้าร่วมโครงการ ซึ่งได้รับรางวัลชนะเลิศ และกิจกรรมลดเมืองร้อน ด้วยมือเรา ปีที่ 13 ในปีนี้ เทศบาลได้ส่งชุมชนหมู่ที่ 4 โนนดินแดง เข้าร่วมโครงการ และได้รับรางวัลชนะเลิศมาเช่นกัน

“ความยากในการดำเนินงานของปีนี้คือชุมชนหมู่ที่ 4 โนนดินแดงถือเป็นชุมชนเมือง ซึ่งต่างกับชุมชนบ้านหนองสะแกกวนที่เป็นชุมชนขนาดกลาง ทำให้ต้องผสานความร่วมมือจากทุกภาคส่วน โดยเฉพาะบวร คือ บ้าน วัด โรงเรียน เข้ามาร่วมกันทำงาน”

“เพราะก่อนที่จะดำเนินโครงการชุมชนหมู่ที่ 4 สู่วิถี บ้าน วัด โรงเรียน ลดเมืองร้อน ด้วยมือเรา ทางตัวแทนชุมชน โดยเฉพาะอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จะเข้าไปประชุมกับทางโตโยต้า เพื่อรับทราบถึงข้อมูล ตัวชี้วัดของโครงการ เพื่อนำข้อมูลกลับมาพัฒนาปรับปรุงแก้ไขกับชุมชน”

“ความสำเร็จจากการดำเนินงานในปีกว่า ๆ เกิดจากการได้รับความร่วมมือจากพี่น้อง อสม.ที่ได้ไปดูงานที่ประเทศญี่ปุ่น รวมถึงชุมชนที่ประสบความสำเร็จกับโตโยต้า แล้วนำกลับมาประยุกต์ใช้ในชุมชนหมู่ 4 โนนดินแดง จนทำให้ชุมชนมีความสะอาด สวยงาม ไม่มีถังขยะเหมือนก่อนเข้าร่วมโครงการ เพราะทุกครัวเรือนนำสิ่งเหลือใช้มาประยุกต์ใช้จนไม่เหลือเป็นขยะที่ต้องทิ้งไปโดยเปล่าประโยชน์ ทำให้ชาวบ้านมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และอยู่อย่างสบายใจ”


“คำมูล แสนเจ็ก” ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ที่ 4 โนนดินแดง อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ กล่าวเสริมว่าการดำเนินการด้านสิ่งแวดล้อมของชุมชนหมู่ที่ 4 โนนดินแดง จะมีทั้งการคัดแยกขยะ มีธนาคารออมทรัพย์ของชุมชนที่ออกรับซื้อขยะเดือนละ 1 ครั้ง สามารถรับเป็นเงินสด ฝากเข้าบัญชี หรือสามารถแลกเป็นหลอดไฟประหยัดพลังงานก็ได้

ส่วนขยะอินทรีย์จะนำไปทำเป็นน้ำหมักชีวภาพ และเลี้ยงสัตว์ เช่น ไส้เดือน, เป็ด, ไก่, หมู เป็นต้น ขณะที่เศษใบไม้, เศษหญ้า จะนำไปทำปุ๋ยหมักที่ทำคอกไว้บริเวณโคนต้นไม้ อีกทั้งยังมีการปลูกป่านิเวศบริเวณศูนย์เรียนรู้ชุมชน และบริเวณวัดป่าโนนดินแดง ตามหลักการปลูกป่าของ ศ.ดร.อาคิระ มิยาวะกิ ทั้งยังมีการแบ่งหน้าที่ในการรับผิดชอบดูแลรักษาต้นไม้ที่ปลูกอย่างชัดเจน เพื่อให้ต้นไม้มีการเติบโตเป็นป่าที่สมบูรณ์อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

ทั้งนี้ ยังมีจุดเรียนรู้ห้องเรียนธรรมชาติ และการบวชป่า เพื่อการอนุรักษ์ต้นไม้ โดยมีการเพาะพันธุ์ไม้ด้วยเมล็ดพันธุ์จากป่าในชุมชน และให้เยาวชนมาเรียนรู้ชนิดและคุณประโยชน์ของพรรณไม้ต่าง ๆ จนสามารถเป็นวิทยากรให้ความรู้แก่ผู้ที่ไปศึกษาดูงานได้ ตลอดจนรณรงค์ให้ชาวบ้านลดใช้พลังงาน ทั้งการนำจักรยานมาทำเป็นเครื่องสูบน้ำแทนเครื่องยนต์ เพื่อลดการใช้น้ำมันดีเซล การเดินออกกำลังกายไปวัด เพื่อลดการใช้เชื้อเพลิง หรือการหิ้วปิ่นโตไปวัด ลดการใช้ถุงพลาสติกและโฟม

“ไม่เพียงเท่านี้ ครัวเรือนในชุมชนยังดำเนินวิถีชีวิต ที่ลดปริมาณขยะ ด้วยการนำเอาวัสดุธรรมชาติมาทดแทนการใช้พลาสติก หรืออย่างร้านก๋วยเตี๋ยวมีหม้อหิ้วสำหรับใส่ให้คนในชุมชนที่มาซื้อกลับบ้านยืมใช้แทนการใส่ถุงพลาสติก ตลอดจนการใช้ตะกร้าไปร้านค้าและตลาด ลดการใช้ถุงพลาสติก สามารถสะสมแต้มแลกรับของรางวัลได้อีกด้วย”

“อีกทั้งยังรณรงค์ให้คนในชุมชนใช้พลังงานอย่างประหยัด การรณรงค์ให้เปลี่ยนมาใช้หลอดประหยัดพลังงานไฟฟ้า โดยมีครัวเรือนต้นแบบในการประหยัดพลังงาน อย่างการใช้เตาชีวมวล ประหยัดพลังงาน ลดการใช้ก๊าซหุงต้ม การนำจักรยานมาทำเป็นเครื่องปั่นแป้งทำขนมเครป เพื่อลดการใช้พลังงานไฟฟ้า ในส่วนของโรงเรียนได้ให้นักเรียนเข้าร่วมศึกษากับชุมชน ทั้งยังสอดแทรกกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมในการเรียนการสอนอีกด้วย”

ถึงตรงนี้ “สมชัย” บอกว่าหลังจากนี้ต่อไปชุมชนที่ได้รับรางวัลจะต้องเป็นต้นแบบในการขับเคลื่อนกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ชาวชุมชนอื่น ๆ ในพื้นที่รับผิดชอบของเทศบาลเห็นถึงความสำคัญของกิจกรรมเหล่านี้ โดยในปัจจุบันมีพี่น้อง อสม.เป็นแกนนำสำคัญที่ทำมาตั้งแต่เริ่มต้น

“ผมบอกได้เลยว่า เราไม่หยุดอยู่แค่นี้ เราจะขยายผลให้ชุมชนอื่น ๆ เป็นชุมชนต้นแบบด้านสิ่งแวดล้อมทั้งตำบล และในส่วนของชุมชนหมู่ 4 บ้านโนนดินแดง จะมีการต่อยอดโครงการปลูกป่านิเวศ เพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวอีก 3 หมื่นต้น โดยทางโตโยต้าจะจัดหากล้าไม้มาให้ อีกทั้งยังจัดหาผู้เชี่ยวชาญมาอบรมให้ความรู้กับชาวบ้านอีกด้วย”