Sustainability

กับดักในการตัดสินใจ

คอลัมน์ เอชอาร์ คอร์เนอร์

โดย ธำรงศักดิ์ คงคาสวัสดิ์ http://tamrongsakk.blogspot.com

 

” ปัญหา” เป็นเรื่องปกติที่ทุกคนต้องเจอ ซึ่งเมื่อเจอปัญหาแล้วก็ต้องคิดหาทางแก้ปัญหานั้น ๆ

ที่สุดของการคิดแก้ปัญหาก็คือการ “ตัดสินใจ”

แต่…หลายครั้งการตัดสินใจเพื่อแก้ปัญหามักจะมี “กับดัก” ที่ซ่อนอยู่โดยบางทีเราก็ไม่รู้ตัว

ลองมาดูกันไหมครับ ว่าในการตัดสินใจจะมีกับดักอะไรซ่อนอยู่บ้าง

1.เข้าไปยึดติดข้อมูลก่อนหน้านี้ หรือ anchoring trap คำว่า “anchor” แปลว่าทอดสมอ (เรือ)

แล้วความหมายของคำคำนี้คืออะไร ?

ผมยกตัวอย่างง่าย ๆ โดยถามว่า…

“ประเทศอุซเบกิสถานมีประชากร 5 ล้านคน ใช่หรือไม่ ? ท่านคิดว่าประเทศนี้มีประชากรเท่าไหร่ ?”

ตอบ…

ฮั่นแน่…อย่าเพิ่งเปิดกูเกิลนะครับ !

ผมเชื่อว่าหลายคนจะตอบว่า มีประชากรอยู่แถว ๆ 3-10 ล้านคน เพราะผมไปทอดสมอเอาไว้ที่ 5 ล้านคน ทำให้คนที่ไม่เคยมีความรู้เกี่ยวกับประชากรในประเทศนี้เลย ก็เลยเข้าไปติดกับดักข้อมูลแถว ๆ 5 ล้านคน

แต่…อันที่จริงประเทศอุซเบกิสถานมีประชากรประมาณ 32 ล้านคนครับ !

นี่จึงเป็นเรื่องที่ควรจะต้องระวังในการตัดสินใจในสถานการณ์ที่เราไม่เคยมีประสบการณ์ในเรื่องนั้น ๆ ให้เราระวังคนที่จะให้ข้อมูลกับเราแบบ “ทอดสมอเรือ” เอาไว้แล้ว จะทำให้เราไปยึดติดกับข้อมูล (หรือสมอเรือที่ทอดเอาไว้) ที่อาจจะไม่ถูกต้องทำให้เราตัดสินใจผิดพลาด

ดังนั้นเราจำเป็นต้องหาข้อมูลเพิ่มเติมให้มากขึ้นและระวังการไปทอดสมอเรือนี้ให้กับทีมงานหรือคนอื่นด้วยนะครับ

2.ยึดติดเรื่องเดิม ๆ และไม่ชอบเปลี่ยนแปลง เราเคยทำหรือเคยตัดสินใจยังไงก็ยังเป็นอยู่อย่างงั้น เช่น เราเคยใช้เส้นทางจากที่ทำงานกลับบ้านเส้นทางไหนก็เส้นทางนั้น ถ้ามีใครมาบอกให้เราลองเปลี่ยนเส้นทางดูบ้าง เผื่อจะทำให้กลับถึงบ้านได้เร็วขึ้น เราก็จะไม่ยอมเปลี่ยนโดยหาข้ออ้าง (ให้กับตัวเอง) ว่าเปลี่ยนไปก็เหมือนเดิม ไม่ทำให้เร็วขึ้นหรอก กับดักตัวนี้ก็เป็นตัวที่สองที่มักทำให้เราตัดสินใจผิดพลาด

3.ตัดสินใจในเรื่องเดิมแบบผิดซ้ำซาก เช่น เราซื้อมือถือมาใช้ได้ประมาณหนึ่งเดือนแล้วเกิดเสีย เราก็ส่งซ่อมเสียเวลาไปสองสัปดาห์ พอเอากลับมาใช้งานได้สักแป๊บเดียวก็เสียต้องส่งซ่อมอีก เราก็ยังตัดสินใจส่งซ่อมซ้ำ ๆ ซาก ๆ อย่างนี้ 4-5 รอบ คำถามคือ “เราควรจะขายแล้วเปลี่ยนเครื่องใหม่ดีกว่าไหม ?” ซึ่งหลายคนก็ยังคงตัดสินใจแบบเดิมที่ผ่านมาคือส่งไปซ่อมต่อไป ข้อคิดคือเมื่อเราตกลงไปในหลุม เราควรจะขุดหลุมให้ลึกลงไปเรื่อย ๆ หรือควรหาทางปีนขึ้นมาจากหลุมนั้น ? กับดักในเรื่องนี้เราจะเห็นได้จากคนที่ตัดสินใจผิดพลาดซ้ำซากและไม่หลุดจากปัญหานั้นสักทีครับ

4.ไปขอคำปรึกษาจากคนที่คิดเหมือนเรา มีคนอีกไม่น้อยที่ชอบฟังแต่คนที่คิดเหมือนเรา และไม่ชอบฟังคนที่คิดต่าง (หรือจะบอกว่าไม่ชอบฝ่ายค้านก็ได้มั้งครับ) ถ้าเป็นอย่างงี้แล้วล่ะก็แน่นอนว่าการตัดสินใจของเรามีโอกาสผิดพลาดได้เยอะ เพราะเราชอบฟังแต่คนที่อวยกับเรา การตัดสินใจแบบนี้มักพบในคนที่ไม่เปิดใจรับฟังคนเห็นต่างแต่ชอบฟังพวกเชลียร์คอยเพ็ดทูลประเภท “ได้ครับพี่-ดีครับผม-เหมาะสมครับนาย-สบายครับทั่น” ซะเป็นส่วนใหญ่ ผู้บริหารประเภทนี้ตัดสินใจไปแล้วก็พังเพราะลูกน้องเชลียร์ นี่ก็มีให้เห็นเยอะนะครับ

5.ติดกรอบความคิดเดิม เช่น เราเคยไปกินข้าวที่ร้านอาหาร A เมื่อ 5 ปีที่แล้วตอนที่ร้านนี้เพิ่งเปิดใหม่ ๆ ซึ่งร้านนี้บริการแย่มาก มีความไม่พร้อม อาหารก็ไม่เข้าที่ ไม่อร่อย วันนี้พอเพื่อนมาชวนให้ไปกินข้าวที่ร้าน A อีกครั้งเราจะปฏิเสธและบอกว่า ร้านนี้ไม่อร่อย บริการแย่ ซึ่งเดี๋ยวนี้ร้านนี้อาจจะไม่ได้เป็นเหมือนเมื่อห้าปีที่แล้วก็ได้นะครับ กับดักตัวนี้ก็มักเกิดจากคนที่ไม่ค่อยจะยอม update กับเรื่องใหม่ ๆ แต่ยังคงติดอยู่ในเรื่องเดิม ๆ หรือติดเรื่องเก่า ๆ อยู่ ทำให้ตัดสินใจผิดพลาดครับ

6.มโนไปเอง กับดักตัวนี้ก็มักจะทำให้การตัดสินใจผิดพลาดเพราะเจ้าตัวมักชอบคิดแบบมโนไปล่วงหน้า ทั้ง ๆ ที่เรื่องนั้นอาจไม่เป็นจริงก็ได้ มักเกิดกับคนที่มั่นใจในตัวเองมากเกินไป หรือเป็นคนที่ระวังตัวเองมากจนเกินไป ก็จะมีผลทำให้การตัดสินใจผิดพลาดเอาได้ง่าย ๆ

กับดักที่ผมเล่าให้ฟังมาทั้งหมดนี้มาจากบทความของฮาร์วาร์ด บิสสิเนส รีวิว หลายปีแล้ว แต่เห็นว่ามีประโยชน์และเป็นเรื่องสำคัญสำหรับตัวเราเองที่จะเอาไว้ทบทวนก่อนการตัดสินใจว่าเราไปติดกับดักต่าง ๆ เหล่านี้บ้างหรือไม่ จะได้เตือนสติตัวเองและลดความผิดพลาดในการตัดสินใจให้ได้มากที่สุดครับ