ทักษะสำคัญ สำหรับปี 2021

ทำงาน
คอลัมน์ ถามมา-ตอบไป สไตล์คอนซัลต์
อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา

ทุกวันนี้กระแสการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ทุกองค์กรต่างพูดถึงเรื่องของการ upskills, reskills และการสร้าง new skills ให้กับพนักงานกันถ้วนหน้า

ผมในฐานะคนทำงานด้านการพัฒนาคน ก็ต้องขวนขวายด้วยว่าทักษะที่จำเป็นสำหรับโลกอนาคตคืออะไร ค้นคว้าหาข้อมูลอยู่สักระยะจนไปพบงานวิจัยหนึ่งจากวารสาร The Enterprisers ที่สำรวจความคิดเห็นของ CEO บริษัทต่าง ๆ กว่า 500 คน ในอเมริกา ยุโรป และเอเชีย เกี่ยวกับทักษะที่สำคัญและจำเป็นสำหรับปี 2021 น่าสนใจดี ขอยืมมาเล่าให้ฟัง

1.ทักษะหลักเกี่ยวกับความเป็นผู้นำ (core leadership skills) ซึ่งประกอบไปด้วยการกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน (clarifying strategic intent) การจัดลำดับความสำคัญของสิ่งที่ต้องทำ (prioritizing time & energy) การมอบหมายกระจายงานและอำนาจในการตัดสินใจ (delegating work to others) การกำหนดความรับผิดชอบ (creating condition of accountability) และการบริหารผลการทำงานของลูกทีม (managing performance)

2.ทักษะที่เกี่ยวข้องกับปัญญาประดิษฐ์และเครื่องจักรเรียนรู้ (AI & machine learning) เนื่องจากเทคโนโลยีเข้ามามีส่วนสำคัญอย่างมากในชีวิตประจำวันของมนุษย์คนทำงานจึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องมีความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้องกับเรื่องเหล่านี้ เพื่อนำมาใช้ในการพัฒนาและปรับปรุงงานให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น รวมทั้งต้องเรียนรู้ที่จะทำงานร่วมกับเครื่องไม้เครื่องมือและอุปกรณ์เหล่านี้ด้วย

3.ทักษะในการจัดการและใช้ประโยชน์จากการประชุมทางไกล (VDO conferencing) จากนี้เป็นต้นไป การทำงานแบบ work from home จะกลายเป็นสิ่งปกติใหม่ ไม่ใช่เฉพาะช่วงที่มีโควิดอีกต่อไป ดังนั้น เครื่องมือสำคัญในการติดต่อสื่อสารที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ คือ แพลตฟอร์มสำหรับการประชุมออนไลน์ที่คนทำงานทุกคนต้องเรียนรู้และใช้ประโยชน์ให้เต็มที่ และที่สำคัญต้องสามารถใช้ได้แบบมืออาชีพด้วย เพราะมันจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของการทำงานประจำวันไปซะแล้ว

4.ทักษะในการสื่อสารและเล่าเรื่อง (communication & storytelling) ไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนแปลงไปมากเพียงใดแต่ทักษะหนึ่งที่ไม่เคยลดความสำคัญลงเลย ในทางตรงกันข้าม กลับเพิ่มความสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ คือ ทักษะในการสื่อสารที่หมายถึงการพูด การฟัง การนำเสนอ และการเล่าเรื่อง ซึ่งเป็นทักษะใหม่ที่กำลังได้รับการพูดถึงเป็นอย่างมาก

5.ความรู้ความเข้าใจและทักษะในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคงปลอดภัยทางไซเบอร์และการบริหารจัดการข้อมูล (cybersecurity & data science) ในโลกยุคใหม่ข้อมูล คือหัวใจสำคัญของความสำเร็จสำหรับทุก ๆ องค์กร สังเกตได้ง่าย ๆ แพลตฟอร์มหลายอย่างที่ให้บริการอยู่ทุกวันนี้ ไม่ว่าจะเป็น Grab, LINE MAN, Lazada, Shoppee ฯลฯ ล้วนมีผลประกอบการขาดทุน แต่ทำไมยังทำอยู่

คำตอบคือพวกเขาต้องการข้อมูล เพราะข้อมูลจำนวนมหาศาลเหล่านี้ย่อมนำความสำเร็จมาให้ในระยะยาว อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ตามมาพร้อม ๆ กับความสำคัญของข้อมูลที่เพิ่มมากขึ้น คือ ความมั่นคงปลอดภัยในการใช้ การเข้าถึง และการเก็บรักษาข้อมูล ซึ่งทักษะเหล่านี้คนไทยมีประสบการณ์และความรู้น้อยมาก

6.ทักษะที่ส่งเสริมการทำงานให้มีประสิทธิผลมากยิ่งขึ้น (soft skills) เช่น ทักษะในการบริหารจัดการอารมณ์ทั้งของตนเองและผู้อื่น (emotional intelligence) ทักษะในการปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงาน (interpersonal skills) ทักษะในการจัดระเบียบและลำดับความสำคัญของงาน (organization & priority management) ทักษะในการเข้าใจและเห็นอกเห็นใจคน (care & empathy) เป็นต้น แม้จะไม่ได้เกี่ยวข้องกับงานที่ทำโดยตรง แต่เป็นทักษะที่สำคัญและจำเป็นมากในสภาพแวดล้อมที่ทุกอย่างเกือบจะสามารถทำได้โดยเครื่องจักร หุ่นยนต์ และปัญญาประดิษฐ์

7.ทักษะในการบริหารโครงการ (project management) จากนี้เป็นต้นไป งานส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นโครงการ คือมีเป้าหมาย มีเวลาเริ่มและเวลาจบที่ชัดเจน ดังนั้น การมีความรู้และทักษะในการบริหารจัดการโครงการ จะช่วยให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสบความสำเร็จมากยิ่งขึ้น

8.ทักษะเกี่ยวกับข้อมูล (data skills) ซึ่งหมายถึงความรู้ความสามารถในเรื่องการบริหารข้อมูลขนาดใหญ่ (big data) และการใช้ประโยชน์จากการวิเคราะห์ข้อมูล (data analytics) เป็นสิ่งสำคัญที่คนทำงานทุกคนต้องรู้และสามารถใช้งานได้อย่างดี เพราะธุรกิจจะแพ้หรือชนะจากนี้ไปไม่ใช่เพราะเงิน สินค้า หรือบริการ แต่เป็นความสามารถในการใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่มีต่างหาก

9.ทักษะในการประสานงานและทำงานร่วมกับทางไกลแบบไม่เจอตัว (virtual collaboration) งานจากนี้ไปทำที่ไหนก็ได้ ซึ่งไม่ได้หมายถึงแค่การทำงานจากบ้าน แต่หมายถึงการทำงานจากประเทศอื่น ๆ ด้วย เพราะความก้าวหน้าของเทคโนโลยี งานหลายอย่างสามารถทำจากที่หนึ่งและส่งไปใช้ในอีกที่หนึ่งได้อย่างไม่มีอุปสรรค โดยเฉพาะงานอะไรก็ตามที่สามารถทำออนไลน์ได้ ดังนั้น ทีมงานอาจต้องทำงานร่วมกันโดยที่ไม่เคยเจอตัวกันแบบเป็น ๆ เลย ดังนั้น ทักษะในการทำงานภายใต้สภาพแวดล้อมแบบนี้จึงมีความจำเป็นมากขึ้น

10.ทักษะที่เกี่ยวเนื่องกับการสร้างการเปลี่ยนแปลงทางด้านดิจิทัล (digital transformation-related skills) เช่น Agile, IOT, Cloud, blockchain เป็นต้น เป็นสิ่งที่ทุกคนต้องมีความรู้และมีความเข้าใจในระดับที่พอใช้งานได้ หากใครยังไม่เคยได้ยินหรือไม่รู้จักสิ่งเหล่านี้เตรียมตัวตกยุคได้ทันที


ลองสำรวจตัวเองดู ท่านมีทักษะเหล่านี้ครบรึยัง พร้อมไหมที่จะก้าวเดินไปในโลกของการทำงานยุคใหม่ในอนาคต ?