โบนัสเป็นค่าจ้างหรือไม่ ?

Bonus
คอลัมน์ : HR CORNER
ผู้เขียน : ธำรงศักดิ์ คงคาสวัสดิ์ https://tamrongsakk.blogspot.com

มีคำถามทำนองนี้มา ผมก็เลยขอตอบอย่างนี้ครับ

1.ถ้าบริษัทสงวนสิทธิในการบริหารจัดการเอาไว้ชัดเจน เช่น มีประกาศแจ้งให้พนักงานทั้งบริษัททราบว่าบริษัทจะพิจารณาการจ่ายโบนัสประจำปี โดยมีหลักเกณฑ์ดังต่อไปนี้ คือ

1.1 ขึ้นอยู่กับผลการประกอบการของบริษัทว่าในปีนั้น ๆ บริษัทมีกำไรมาก-น้อยแค่ไหน

1.2 ขึ้นอยู่กับผลการปฏิบัติงานของพนักงาน

1.3 ขึ้นอยู่กับการประเมินของผู้บังคับบัญชา

1.4 พนักงานที่ทำงานถึงวัน-เดือน-ปีไหนถึงจะได้รับโบนัส และถ้าพนักงานลาออก หรือถูกเลิกจ้างก่อนวัน-เดือน-ปีไหนจะไม่ได้รับโบนัส

หลักเกณฑ์ข้างต้นนี้เป็นเพียงตัวอย่างที่บริษัทประกาศนะครับ ในบางบริษัทอาจจะมีหลักเกณฑ์อื่นเพิ่มเติมมากกว่านี้ก็ได้

ดังนั้น บริษัทจะพิจารณาจ่ายโบนัสให้กับพนักงานหรือไม่ จะจ่ายโบนัสให้มากหรือน้อยแค่ไหนก็จะเป็นไปตามหลักเกณฑ์ดังกล่าวข้างต้น

ในกรณีอย่างนี้โบนัสไม่ถือว่าเป็นค่าจ้างครับ เพราะไม่ใช่ค่าตอบแทนการทำงานที่จ่ายเป็นประจำ ไม่ถือว่าเป็นสภาพการจ้าง ถือว่าเป็นสิทธิในการบริหารจัดการของนายจ้างที่แจ้งให้ลูกจ้างทราบไว้ล่วงหน้าชัดเจน

2.แต่ถ้าบริษัทไม่ทำตามข้อ 1 แล้วบริษัทไปทำให้เงินโบนัสกลายเป็น “สภาพการจ้าง” เช่น มีการระบุเอาไว้ในสัญญาจ้างว่า “บริษัทจะจ่ายโบนัสให้กับพนักงานทุกปี ปีละ 2 ครั้ง ครั้งละ 2 เดือน ทุกวันที่ 30 มิถุนายน และวันที่ 31 ธันวาคมของทุกปี”

อย่างนี้ล่ะก็ เงินโบนัสนี้ก็จะกลายเป็น “ค่าจ้าง” เพราะไม่มีการสงวนสิทธิในการบริหารจัดการใด ๆ เอาไว้เลย แถมไปใส่อยู่ในสัญญาจ้างชัดเจน แบบนี้ต่อให้บริษัทขาดทุนยังไงก็จะต้องจ่ายโบนัสปีละ 4 เดือนอยู่เสมอ โบนัสตัวนี้จะถือว่าเป็นค่าจ้างครับ

ตอบมาถึงตรงนี้แล้ว คงต้องกลับไปทบทวนกันดูว่า บริษัทของท่านมีการจ่ายโบนัสแบบไหนอยู่ เคยมีการสงวนสิทธิในการบริหารจัดการเรื่องโบนัสอย่างที่ผมบอกเอาไว้ตามข้อ 1 บ้างหรือไม่

หรือจ่ายโบนัสโดยทำให้กลายเป็นสภาพการจ้างไปแล้ว ?