River of Life นิทรรศการชวนตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมริมฝั่งแม่น้ำโขง

วันที่ 1 มีนาคม 2566 - 17:57 น.

สถานทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย ร่วมกับไอคอนสยาม และชุมชนเชียงของ จ.เชียงราย จัดนิทรรศการศิลปะ Rivers of Life เพื่อให้ทุกคนตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมบริเวณแม่น้ำโขง

วันที่ 1 มีนาคม 2566 สถานทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย ร่วมกับไอคอนสยาม และชุมชนเชียงของ จ.เชียงราย เปิดประสบการณ์ศิลปะ “Rivers of Life : An Art Experience สายน้ำ ผู้คน ชุมชน ชีวิต” ให้ทุกคนได้สัมผัสวัฒนธรรมอเมริกัน-ไทย ตลอดจนเรื่องราวแห่งสายน้ำของสองประเทศ คือ แม่โขง-มิสซิสซิปปี

Rivers of Life เป็นกิจกรรมปิดท้าย “A Tale of Two Rivers” โครงการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมของสถานทูตสหรัฐฯที่ใหญ่ที่สุดในรอบสามปี เมื่อปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมา ที่ศิลปิน 9 ชีวิตจากสหรัฐฯ ลงพื้นที่ชุมชนเชียงของ ร่วมกับศิลปินไทย

โดยคณะศิลปินได้เรียนรู้จากชุมชน และร่วมสร้างผลงานกับเยาวชนเชียงของ นำเสนอศิลปะร่วมสมัยที่ผสมผสานศาสตร์การเต้น ดนตรี และภาพยนตร์ เพื่อบอกเล่าเรื่องราวของสายน้ำ

ต่อมาในเดือนกุมภาพันธ์ คณะศิลปินนำเสนอผลงานจัดแสดงโชว์ชุดพิเศษที่ตลาดชุมชนเชียงของ และไอคอนสยาม ส่วนหนึ่งนิทรรศการครั้งนี้เป็นการทำงานร่วมกันระหว่างคุณเอิร์น มนธิการ์ คำออน ศิลปินภาพเคลื่อนไหวชาวไทยรุ่นใหม่ และอเล็กซิส คาร์ล ผู้สร้างภาพยนตร์และศิลปินนักออกแบบกลิ่นจากสหรัฐฯ

คอนเซ็ปต์ของนิทรรศการ

ท่ามกลางสายน้ำของลำน้ำโขงและแม่น้ำมิสซิสซิปปี คือเรื่องราวของความเชื่อมโยงถึงกัน เรื่องราวที่ร้อยเรียงขึ้นพร้อมกับวิกฤตการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมและผลกระทบที่แสนสาหัส สายน้ำที่ครั้งหนึ่งเคยบริสุทธิ์และเป็นแหล่งชีวิต ขณะนี้กลับถูกทำลายเพราะการพัฒนา ความโลภ และความละเลย สายน้ำทั้งสองกลายเป็นโลกจำลองแห่งหายนะด้านสิ่งแวดล้อมของโลก เป็นเครื่องหมายเตือนถึงการทำร้ายโลกของเรา

ในผลงานวีดิทัศน์ มุ่งเปิดเผยเรื่องราวของมหานทีสองสายนี้ เปิดโปงมุมมืดของการพัฒนาที่ไร้การตรวจสอบและผลกระทบจากการกระทำของมนุษย์

“เราหวังว่าประสบการณ์อันดื่มด่ำนี้จะปลุกประสาทสัมผัสภายในผู้ชมแต่ละท่านให้ทราบถึงความเร่งด่วนและความรับผิดชอบ เพื่อให้ตระหนักว่าเราทุกคนล้วนเชื่อมโยงกับชะตากรรมของแม่น้ำและโลกของเราอย่างหลีกหนีไม่ได้”

แม่น้ำโขงและแม่น้ำมิสซิสซิปปีเป็นประจักษ์พยานถึงการทำลายล้างโดยน้ำมือมนุษย์ แต่กระนั้นลำน้ำทั้งสองสายก็เป็นสัญลักษณ์ของโอกาสในการไถ่ถอนความผิดพลาด โอกาสที่จะรับผิดชอบต่อการกระทำของเรา ฟื้นฟูสมดุลของธรรมชาติ และสร้างอนาคตที่ยั่งยืน

มุมมองจาก 2 ศิลปินไทย-อเมริกัน

มนธิการ์ คำออน ศิลปินชาวไทยกล่าวว่า วีดิทัศน์ที่นำเสนอในนิทรรศการ เป็นเรื่องราวที่เจาะลึกเข้าไปในความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างธรรมชาติและการพัฒนาของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งความรุนแรงที่เกิดขึ้นจากการสร้างเขื่อน ผลงานที่เกิดจากสื่อผสมนามธรรมชิ้นนี้มุ่งดึงดูดให้ผู้ชมสนใจผลกระทบจากกิจกรรมของมนุษย์ซึ่งทำลายแม่น้ำโขง

อย่างไรก็ดี เบื้องลึกภายใต้ผิวน้ำระยิบระยับของแม่น้ำโขง ยังคงมีผลกระทบที่ซ้อนอยู่ คือความสัมพันธ์ระหว่างชาวบ้านริมน้ำและจิตวิญญาณแห่งธรรมชาติที่ยังไม่ประจักษ์แก่ตา นอกจากนี้ มุมมองของโลกปัจจุบันมักจะถูกจำกัดอยู่เพียงแค่สิ่งที่เป็นตัวแทนมากกว่าความเป็นจริง แล้วเราจะหลีกหนีจากภาพลวงนี้และมองเห็นสิ่งที่ซ่อนอยู่ได้อย่างไร

บ่อยครั้งความงามของภูมิประเทศกลับถูกเขื่อนที่สร้างขึ้นโดยไม่มีผู้ใดเรียกร้องนั้นบดบัง และวีดิทัศน์ชุดนี้พยายามที่จะเปิดเผยราคาค่างวดของความก้าวหน้าที่ถูกซุกซ่อนไว้

บทสนทนาจำลองระหว่าง 2 ตัวละครปัญญาประดิษฐ์ในผลงานชิ้นนี้กระตุ้นให้ผู้ชมตั้งคำถามกับมุมมองของตนต่อสิ่งที่มองเห็นและมองไม่เห็นตลอดจนพิจารณาผลของการพัฒนาที่ปราศจากการตรวจสอบ

ด้าน อเล็กซิส คาร์ล นักทำหนัง ศิลปินสื่อผสม และศิลปินนักออกแบบกลิ่นจากสหรัฐฯ กล่าวว่า เรือเป็นยานพาหนะที่นำผู้คนจากสถานที่หนึ่งไปยังสถานที่หนึ่ง

แต่เมื่อเรามองดูอย่างใกล้ชิดขึ้น จะพบว่าเรือเป็นมากกว่านั้น เรือเป็นวัตถุที่เชื่อมโยงผู้คนกับสายน้ำเจ้าด้วยกัน เรือเชื่อมโยงการเคลื่อนย้ายจากชุมชนหนึ่งไปสู่อีกชุมชนหนึ่ง จากวัฒนธรรมหนึ่งไปสู่อีกวัฒนธรรมหนึ่ง

ในนิทรรศการจะมีเรือลำหนึ่งตั้งอยู่ตรงกลางยึดไว้เหนือพื้นและห่อหุ้มด้วยผ้าพาดสลับกันไปมาแสดงถึงความเชื่อมโยงของวัฒนธรรมริมน้ำโขงและมิสซิสซิปปี นอกจากนี้ ในเรือมีแท่นบูชาตามความเชื่อของทั้ง 2 วัฒนธรรม

วีดิทัศน์เป็นผลงานที่เกิดขึ้นระหว่างกิจกรรมเวิร์กช้อปที่โฮงเฮียนแม่น้ำ นำเสนออารมณ์ความรู้สึกของนักเรียนที่มีต่อบ้านเกิด ถ่ายทอดเรื่องราวของแม่น้ำที่ยิ่งใหญ่ทั้ง 2 สาย ณ ช่วงเวลาหนึ่ง ทั้งเรือหางยาวจับปลาเคลื่อนไปช้า ๆ ตามสายน้ำ ดวงอาทิตย์แดงระอุพาดผ่านทิวทัศน์ที่เต็มไปด้วยหิน ต้นไม้เก่าแก่ที่ห้อยย้อยเพราะความร้อน นักเต้นที่เรียงร้อยเรื่องราวเข้าด้วยกัน แม่น้ำที่ส่องประกายระยิบระยับ ภาพเคลื่อนไหวช้า ๆ ของชาวนาที่มีหยาดเหงื่อบนคิ้ว ดวงตาสะท้อนเรื่องราวของบรรพบุรุษ

“เราบอกเล่าถึงความงามของแม่น้ำและผู้คนที่อาศัยอยู่ริมน้ำ อีกทั้งยังสะท้อนถึงอันตรายของการเปลี่ยนแปลงที่แม่น้ำและผู้คนกำลังเผชิญอยู่ในประเทศไทย รวมทั้งสำรวจการเปลี่ยนแปลงที่คล้ายคลึงจากประวัติศาสตร์ของแม่น้ำมิสซิสซิปปีไปพร้อม ๆ กัน”

ทั้งนี้ โครงการดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของการเฉลิมฉลองครบรอบ 190 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตสหรัฐฯ-ไทย และเน้นย้ำความมุ่งมั่นที่เรามีร่วมกันในการรับมือความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อมและปกป้องลำน้ำ โดยนิทรรศการจัดขึ้นตั้งแต่วันนี้-26 มีนาคม 2566 ณ ICONLUXE Pop Up Space ชั้น 1 ไอคอนสยาม