โรคลมแดด (ฮีตสโตรก) ภัยฉุกเฉินจากฤดูร้อน

คอลัมน์ : สุขภาพดีกับรามาฯ 
ผู้เขียน : ผศ.นพ.กานต์ สุทธาพานิช
ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

ภาพอากาศของประเทศไทยช่วงนี้ร้อนมาก ซึ่งอากาศร้อน มากถึงขนาดนี้ก็สามารถฆ่าคนให้ตายได้ แม้ไม่ค่อยพบในประเทศไทยมากนัก แต่ก็ควรที่ต้องระวังภาวะนี้ ภาวะฮีตสโตรกหรือภาวะลมแดดซึ่งมีสาเหตุหลักมาจากความร้อนที่สูงและอบอยู่ในร่างกาย จนร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนออกได้ วันนี้รามาแชนเนลจะพาทุกคนมารู้จัก ภาวะฮีตสโตรก และวิธีรับมือภาวะนี้

ภาวะฮีตสโตรกหรือภาวะลมแดด เกิดจากความร้อนที่สูงเกินไป ซึ่งความร้อนที่สูงเกินไปแบ่งออกได้เป็น 2 ลักษณะของสาเหตุ คือ

1.ภาวะที่มีอุณหภูมิในร่างกายสูงขึ้นจากการที่ร่างกายของเราและมีการเผาผลาญพลังงานที่สูงขึ้นจะทำให้เกิดภาวะไข้ หรือว่าการที่มีความผิดปกติทางสมองทำให้ไม่สามารถควบคุมอุณหภูมิในร่างกายได้

2.มักจะเจอกันบ่อยก็ได้แก่ภาวะที่มีอุณหภูมิภายนอกสูง ได้แก่ ในฤดูร้อน ที่มีอุณหภูมิมากกว่า 35 องศาเซลเซียสขึ้นไป

3.สภาพแวดล้อมมีความชื้นสัมพัทธ์สูง การที่มีความชื้นสัมพัทธ์สูงจะทำให้ร่างกายของเราไม่สามารถขับเหงื่อออกมาได้ ก็จะทำให้ไม่มีทางออกของอุณหภูมิส่งผลให้ความร้อนในร่างกายสูงขึ้น

อาการที่เกิดขึ้นจากความร้อน แบ่งออกได้หลายระดับ ตั้งแต่ปวดเมื่อยเนื้อตัวธรรมดา รู้สึกอ่อนล้า จนถึงหมดสติไม่รู้สึกตัว เป็นอาการปกติไม่รู้สึกตัวจากความร้อน ซึ่งเป็นอาการที่เด่นชัดที่สุดของภาวะฮีตสโตรก ถ้าผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีจะทำให้มีการเสียชีวิตได้

บุคคลกลุ่มไหนที่เสี่ยงต่อภาวะฮีตสโตรก ?

1.กลุ่มคนที่ทำงานกลางแจ้งที่สัมผัสกับอุณหภูมิที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

2.คนสูงอายุหรือเด็กที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเอง เนื่องจากถ้าบุคคลเหล่านี้อยู่ในห้องที่ปิดตาย ไม่มีอากาศที่ถ่ายเท ไม่มีลมพัดพาอากาศร้อนไปได้ จะทำให้ต้องอยู่กับอุณหภูมิที่สูงเป็นเวลานาน สุดท้ายก็จะทำให้ไม่สามารถขับเหงื่อไปได้ แล้วก็จะเกิดเป็นภาวะฮีตสโตรก ซึ่งเกิดขึ้นค่อนข้างบ่อยในผู้สูงวัย อ่านข้อมูลเพิ่มเกี่ยวกับ “ภาวะขาดน้ำ ผู้สูงอายุต้องระวัง”

3.นักกีฬา เช่น การวิ่งมาราธอนต่าง ๆ ที่จะต้องสัมผัสอากาศที่ร้อน หรือความชื้นที่สูง ทำให้ไม่สามารถขับเหงื่อได้ ก็จะทำให้เกิดภาวะที่จะเสี่ยงต่อภาวะฮีตสโตรกมากขึ้นกว่าบุคคลอื่น

4.คนที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคความดันเลือด ที่ต้องกินยาขับปัสสาวะ

5.คนที่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เป็นตัวปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดภาวะฮีตสโตรกได้มากกว่าคนปกติทั่วไป

6.สตรีมีครรภ์อาจจะเป็นลมและเป็นอันตรายต่อตัวเองและทารก อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคลมแดด (Heat Stroke) คุณแม่ตั้งครรภ์ควรระวัง

การดูแลและป้องกัน ภาวะฮีตสโตรก

1.ดื่มน้ำปริมาณมากกว่าปกติ ประมาณ 2-3 ลิตรต่อวัน

2.หลีกเลี่ยงการอยู่บริเวณกลางแจ้งหรือในที่ปิด

3.ถ้าจำเป็นที่จะต้องอยู่บ้านในระยะเวลานาน ๆ ควรที่จะเปิดหน้าต่างหรือแอร์

หากเจอผู้ป่วยที่มีอาการฮีตสโตรก ต้องแบ่งได้เป็น 2 กรณี คือ ผู้ป่วยที่หมดสติและไม่หายใจ ให้โทร.1669 หน่วยบริการการแพทย์ฉุกเฉิน เพื่อเข้ารักษาผู้ป่วยอย่างรวดเร็ว และทำการ CPR ผู้ป่วย ณ บริเวณนั้น แต่ถ้าผู้ป่วยยังสามารถหายใจได้ ให้นำผู้ป่วยเข้าที่ร่มและคลายเสื้อผ้าของผู้ป่วยออก ร่วมกับการเช็ดตัวด้วยผ้าเย็น หรือใช้การฉีดสเปรย์เพื่อระบายความร้อน ร่วมกับการเปิดพัดลมได้