เศรษฐกิจในประเทศ

เจรจาการค้าออนไลน์ ฝ่าวิกฤตโควิด-19

อรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ

เป็นที่แน่นอนว่าการเจรจาการค้าระหว่างประเทศครึ่งปีแรก 2563 ต้องชะลอไปก่อนจากปัญหาระบาดของโควิด-19 “นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม” อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ ให้สัมภาษณ์ “ประชาชาติธุรกิจ” ได้ปรับแผนรับมือโดยการทดลองสื่อสารผ่าน VDO conference และเพิ่มสัดส่วนการเตรียมพร้อมหลังบ้าน โดยเฉพาะการศึกษาผลกระทบ และเพิ่มช่องทางการให้ความรู้ผ่านประชาชนผ่านระบบออนไลน์

ภาพรวมการประชุมที่ “เลื่อน”

ต้องยอมรับว่าหลายเวทีมีการเลื่อนการประชุมออกไป จากปัญหาการแพร่ระบาดของโควิด-19 ทำให้หลายประเทศกำหนดมาตรการป้องกันการระบาด โดยการจำกัดการเดินทางเข้า-ออก ประเด็นนี้ส่งผลเชื่อมโยงต่อการทำงาน “ด้านเจรจาการค้าระหว่างประเทศ” ทันที โดยผู้อำนวยการใหญ่องค์การการค้าโลก (WTO) ประกาศระงับการจัดประชุม WTO กับสมาชิก 164 ประเทศไปจนถึงสิ้นเดือนเมษายน 2563

รวมถึงเลื่อนประชุมระดับรัฐมนตรี (WTO MinisterialConference) ครั้งที่ 12 ที่จะจัดในเดือนมิถุนายน 2563 ที่คาซัคสถานออกไป เนื่องจากพบว่ามีเจ้าหน้าที่ WTO ติดโรคโควิด-19 แต่ยังให้ประชุมกลุ่มย่อยผ่าน VDO conference ส่วนการประชุมรัฐมนตรีการค้า และการประชุมเจ้าหน้าที่อาวุโสภายใต้ความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (APEC) เดือนเมษายน 2563 ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ต้องเลื่อนเป็นเดือนมิถุนายน 2563 แทน

เช่นเดียวกัน การประชุมในกรอบอาเซียน ซึ่งเวียดนามประเทศเจ้าภาพปีนี้ได้เลื่อนการประชุมคณะมนตรีประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC Council) ที่เตรียมจัดวันที่ 6-9 เมษายน 2563 ที่ดานังไปเป็นช่วงปลายเดือนมิถุนายน 2563 และการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียน (ASEAN Summit) ต้องเลื่อนไปตามที่ได้ออกแถลงการณ์ร่วมรับมือโควิด-19 รวมถึงการประชุมรัฐมนตรีความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (RCEP) ปรับแผนการประชุมหารือใหม่ทั้งหมด จากเดิมกำหนดประชุมทุกเดือนอาจจะนำเทคโนโลยีการประชุมทางไกลแทน

ปรับการทำงานเจรจา

กรมได้มอบหมายให้เจ้าหน้าที่เตรียมการแผนงานสำหรับการเจรจาเบื้องต้นไว้บ้างแล้ว โดยหากสามารถประชุมทางไกลได้ก็ให้ดำเนินการได้ทันที จะเห็นว่ามีบางเวทีเริ่มใช้การประชุมทางไกลแล้ว โดยจะเริ่มหารือได้ในสัปดาห์หน้า สำหรับการประชุมคณะกรรมการเจรจาอาร์เซ็ป (TNC RCEP) ครั้งที่ 29 ที่เดิมกำหนดจัดที่อินโดนีเซีย ระหว่างวันที่ 23-27 มีนาคม และการประชุมกลุ่มเล็ก เพราะแม้ว่าจะไม่สามารถจัดเวทีการประชุมระดับรัฐมนตรีได้ แต่ในระหว่างนี้เจ้าหน้าที่ต้องศึกษาวิเคราะห์กรอบการหารือต่าง ๆ มากขึ้น และให้นำผลการศึกษาออกมาเสนอให้กับประชาชนผู้สนใจได้รับทราบข้อมูล เพื่อรับมือการเปิดการค้ามากขึ้น ประเทศไทยมีข้อตกลงอะไรบ้างที่จะเอื้อประโยชน์ต่อการค้า

พร้อมกันนี้กรมได้ปรับระเบียบการทำงานเพื่อให้สอดรับกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น เพื่อเลี่ยงการแพร่เชื้อไวรัสระหว่างกันโดยเฉพาะระดับเจ้าหน้าที่ จัดทีมสลับการทำงาน และให้ทำงานที่บ้านได้ ส่วนในระดับหัวหน้างาน หัวหน้าฝ่ายขึ้นไปยังจำเป็นต้องเข้ามาทำงาน แต่ต้องป้องกันตัวเองมากขึ้นเลี่ยงการสัมผัสและใกล้ชิดกัน ส่วนเจ้าหน้าที่ที่ต้องไปปฏิบัติงานในต่างประเทศต้องงดการเดินทางไปก่อน และนำรูปแบบการประชุมทางไกล VDO conference เข้ามาช่วยเพื่อลดไปในพื้นที่เสี่ยง ส่วนผู้ที่เดินทางไปต่างประเทศก่อนหน้านี้มีคำสั่งให้กักตัวเองเป็นเวลา 14 วันตามนโยบายเฝ้าระวังตัวของรัฐบาล สามารถทำงานที่บ้านได้จนกว่าจะมั่นใจว่าไม่ได้มีการติดเชื้อและลดการแพร่เชื้อไปสู่บุคคลอื่นได้

อบรม FTA ออนไลน์

อีกด้านหนึ่ง กรมมีการจัดอบรมให้เกษตรกรโดยความร่วมมือกับสถาบันเกษตรกร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อให้ความรู้ในจังหวัดต่าง ๆถึงโอกาสในการใช้ประโยชน์จากความร่วมมือและความตกลงการค้า เพื่อช่วยส่งเสริมในการสร้างรายได้ให้เกษตรกร แต่หลังจากเกิดปัญหาโควิด-19 กรมได้ปรับเปลี่ยนเป็นการเปิดคอร์สสอนออนไลน์เป็นกลไกใหม่ ช่วยเพิ่มช่องทางในการเข้าถึงข้อมูลของเกษตรกร

ขณะนี้กรมอยู่ระหว่างศึกษารูปแบบและวางระบบเนื้อหาที่จะนำมาให้บริการแก่ผู้ที่สนใจ เบื้องต้นจะเน้นกฎกติกาการค้าระหว่างประเทศ ข้อมูลกรอบการเจรจาตกลงเขตการค้าเสรี (FTA) ที่ประเทศไทยมีช่องทางที่จะเป็นแต้มต่อทางการค้าของผู้ประกอบการเกษตรกรไทย เป็นต้น

โควิดคลี่คลายพร้อมเจรจา

เราต้องมองวิกฤตให้เป็นโอกาส เปลี่ยมโฉมการทำงานในองค์กร มองหาสิ่งใหม่มาปรับใช้ การเจรจาความตกลงFTA สำคัญ ๆ เช่น ไทย-ตุรกี ที่กำหนดไว้ในเดือนนี้อาจปรับเป็นการเจรจาผ่านการประชุมทางไกลแทน, ส่วนเอฟทีเอไทย-ศรีลังกา ทางศรีลังกาอยู่ระหว่างปรับโครงสร้างภายในหน่วยงานด้านการเจรจา หลังการเลือกตั้งกรมอยู่ระหว่างการติดตาม, ไทย-ปากีสถาน ปากีสถานเปลี่ยนหัวหน้าคณะด้านการเจรจา ส่วนการริเริ่ม FTA ใหม่ ๆ

แม้ว่าจะมีปัญหาโควิด-19 กรมยังต้องศึกษาเตรียมสรุปผลเสนอคณะรัฐมนตรี (ครม.) พิจารณาโดยเร็ว แม้บางกรอบยังไม่สามารถเดินหน้าได้ก็จะเน้นศึกษาทบทวนข้อมูลผลกระทบให้รอบด้านมากขึ้น หารือกับทุกภาคส่วนเสนอให้ภาคประชาชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบก่อนดำเนินการต่อ หากสถานการณ์กลับเข้าสู่ภาวะปกติจะสามารถดำเนินการได้ทันที