คำถามจาก DeepSeek

ดร.สันติธาร เสถียรไทย DeepSeek
ดร.สันติธาร เสถียรไทย
คอลัมน์ : บทบรรณาธิการ

การเปิดตัวของ DeepSeek เอไอต้นทุนต่ำของจีน ทำให้หุ้นไอทีของตะวันตกร่วงเป็นแถว นายโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐ ถึงกับกล่าวว่า เป็นสัญญาณเตือนและเสียงปลุกให้กับอุตสาหกรรมในสหรัฐตื่นขึ้น เราก็จะทำแบบนั้น โดยไม่ต้องใช้เงินมากนัก และหวังว่าจะได้ผลลัพธ์ที่เหมือนกัน

ขณะที่ ดร.สันติธาร เสถียรไทย นักวิชาการเทคโนโลยีและภาคการเงิน ระบุผ่านแฟนเพจ Dr Santitarn Sathirathai ว่า DeepSeek ทำให้เกิด 5 คำถามสำคัญ คือ

1.คำถามว่าเทคโนโลยีเอไอของอเมริกายังนำโลกอยู่จริงไหม หรือจีนไล่กวดได้แล้ว แม้จะไม่ได้เข้าถึงชิปคุณภาพสูงสุดที่โดนกีดกันจากสหรัฐและพันธมิตร

และหากไล่กวดได้จริง ต่อไปสหรัฐจะตอบโต้อย่างไร จะเพิ่มความเข้มข้นของสงครามการค้า-เทคโนโลยี เพื่อให้จีนเข้าถึงเทคโนโลยีต่าง ๆ เหล่านี้ได้ยากขึ้นไปอีกไหม

2.ความสิ้นเปลืองทรัพยากร การที่ DeepSeek ใช้เงินน้อยกว่าบริษัทเทคโนโลยีดัง ๆ ของอเมริกา และใช้ชิปที่ไม่ได้ “ทรงพลัง” เท่า

ทำให้เกิดคำถามในหมู่นักลงทุนและบริษัทเทคว่า ที่ลงทุนไปหลายพันล้านเพื่อให้ได้ชิปที่ทรงพลังที่สุดนี่จริง ๆ แล้วมันจำเป็นหรือเปล่า

ADVERTISMENT

ดร.สันติธารชี้อีกว่า 3.โมเดลแบบเปิด vs ปิด สำหรับวงการเทคโนโลยี อีกศึกที่คุกรุ่นมานาน คือระหว่าง โมเดลแบบเปิด (Open Source) ที่เสมือนเปิด “สูตรลับ” หรือ โค้ด ให้คนอื่นสามารถเอาไปศึกษา ใช้พัฒนาต่อยอดได้ กับโมเดลแบบปิด เช่น ChatGPT

ส่วน DeepSeek คือเป็นแบบเปิด แล้วต่อไป DeepSeek จะยังเปิดสูตรตัวเองไปเรื่อย ๆ แบบนี้ไหม หรือจะปิดและเก็บตังค์ค่าใช้แพง ๆ 4.ผู้นำ-ผู้ตาม DeepSeek ใช้เวลาแค่ 2 เดือนกว่า ๆ เท่านั้นในการพัฒนาเอไอที่มีความสามารถใกล้เคียงกับโมเดลรุ่นใหม่ ของ OpenAI โดยใช้โมเดลของ OpenAI ช่วยเทรนสอนโมเดลของตนเองด้วย

ADVERTISMENT

เสมือน OpenAI เป็นจอมยุทธ์ที่ฝึกแทบตายกว่าจะบรรลุเคล็ดวิชาใหม่ แต่นักเรียนมาเลียน/เรียนต่อแป๊บเดียว สามารถได้วิชาระดับเดียวกันมาได้ ทำให้เกิดคำถามวงการเอไอว่า ผู้นำได้เปรียบมากจริงไหม

เพราะผู้นำด้านเอไออาจถูกดิสรัปต์ง่ายกว่าที่คิด

5.อนาคตของเอไอ ในมุมผู้พัฒนาและลงทุนกับเอไอ อาจทำให้ขนหัวลุก แต่ในมุมของผู้ใช้ อาจมองในมุมบวกได้

แต่การที่แต่ละประเทศต่างแข่งกันสร้างสุดยอดเอไอ อาจทำให้ต่างลดความสำคัญด้านการกำกับดูแลความเสี่ยง ทำให้ยิ่งมีโอกาสเกิดเอไอแบบอันตรายต่อสังคมขึ้นหรือไม่

ปรากฏการณ์ DeepSeek ให้บทเรียนในเรื่องการแข่งขันทางเทคโนโลยี การทำสงครามชิป และทำให้ประเด็นความร่วมมือทางเทคโนโลยี แทนที่จะปิดกั้นกันอย่างเอาเป็นเอาตาย มีความเด่นชัดขึ้นมา สำหรับประเทศทั่วไป เหตุการณ์นี้เป็นประโยชน์ เพราะทำให้การเข้าถึงเทคโนโลยีที่ก้าวหน้าไปเรื่อย ๆ สามารถทำได้ในต้นทุนที่ถูกกว่า

ข้อคิดจากคำถามของ ดร.สันติธาร มีหลายประเด็นที่ไม่ควรมองข้าม โดยเฉพาะสำหรับประเทศที่ตั้งเป้าหมาย จะขับเคลื่อนประเทศด้วยเทคโนโลยี มุ่งสู่อุตสาหกรรมสมัยใหม่ อย่างประเทศไทย