หุ้น-การเงิน

ครั้งแรกของ Blue Bond เพื่อสังคมและเศรษฐกิจสีฟ้าอย่างยั่งยืน

ทะเล
คอลัมน์สถานีลงทุน

สุธาสินี เฉียงขวา
สมาคมตลาดตราสารหนี้ไทย

กระแสการออก ESG bond ทั่วโลกเป็นไปอย่างต่อเนื่องในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา และโดยเฉพาะเมื่อเกิดโรคระบาดโควิด ก็ได้เน้นย้ำให้เห็นความสำคัญของความสมดุลของธรรมชาติมากขึ้นไปอีก

ล่าสุดเมื่อกันยายน 2021 ที่ผ่านมา ได้มีการออก blue bond หรือ ตราสารหนี้สีฟ้า เป็นครั้งแรกของธนาคารพัฒนาเอเชีย (Asian Development Bank : ADB) เพื่อระดมทุนไปใช้ในโครงการเกี่ยวกับมหาสมุทรและทะเลในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก โดยการออก blue bond ครั้งแรกของโลกมีไปเมื่อปี 2018 โดยประเทศเซเชลส์ (Seychelles) ซึ่งเป็นประเทศหมู่เกาะทางตะวันออกของทวีปแอฟริกา ในสกุลเงินตราต่างประเทศ มูลค่า 15 ล้านดอลลาร์ อายุ 10 ปี อัตราดอกเบี้ย 6.5% ต่อปี เสนอขายแก่นักลงทุนสถาบันในสหรัฐอเมริกา

blue bond หรือตราสารหนี้สีฟ้า เป็นตราสารหนี้ที่ระดมทุนเพื่อนำมาใช้กับโครงการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูมหาสมุทร ทะเล และทรัพยากรทางทะเลให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนเท่านั้น โดยใช้หลักเกณฑ์การออกเช่นเดียวกันกับ green bond หรือตราสารหนี้สีเขียว ที่จะระดมทุนเพื่อใช้กับโครงการที่เป็นมิตรหรือส่งเสริมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

blue bond ที่ ADB ออกในครั้งนี้มี 2 ชุด (Tranche) ตามสกุลเงิน โดยชุดที่หนึ่ง มูลค่า 208 ล้านดอลลาร์ออสเตรเลีย หรือประมาณ 151 ล้านดอลลาร์สหรัฐ อายุ 15 ปี เสนอขายทั้งจำนวนให้กับบริษัท Dai-chi Life Insurance ที่มี Citigroup Global Markets Limited เป็นผู้จัดการการจัดจำหน่าย และชุดที่สอง มูลค่า 217 ล้านดอลลาร์นิวซีแลนด์ หรือประมาณ 151 ล้านดอลลาร์ อายุ 10 ปี เสนอขายแก่บริษัท Meiji Yasuda Life Insurance และมี Credit Agricole CIB เป็นผู้จัดการการจัดจำหน่าย

เงินทุนที่ได้จากการออก blue bond จะนำไปสนับสนุนโครงการ Greater Male Waste-to-Energy กำแพงขวางทางพลาสติกและของเสียอื่น ๆ ไม่ให้ไหลลงสู่มหาสมุทรของประเทศมัลดีฟส์ และโครงการ the Anhui Huangshan Xin’an River Ecological Protection and Green Development Project ของประเทศจีน ที่จะช่วยลดมลพิษจากแหล่งกำเนิดไม่ให้ไหลลงสู่ทะเล โดยส่งเสริมการทำฟาร์มที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและควบคุมการใช้สารกำจัดศัตรูพืชและปุ๋ย เป็นต้น

หลักเกณฑ์การออก green bond และ blue bond (green and blue bond framework) ที่ปรับปรุงโดย ADB เมื่อกันยายน 2021 ที่ผ่านมา ได้ขยายขอบเขตหลักเกณฑ์การออก green bond ให้ครอบคลุมถึง blue bond เนื่องจากทรัพยากรธรรมชาติทางบกและทางทะเลมีความเชื่อมโยงกัน ผลประโยชน์ที่ได้รับจากบางโครงการอาจทับซ้อนกันระหว่าง green bond และ blue bond ทำให้ตีความได้ยากว่าเงินทุนที่ได้มาจะจัดสรรอย่างไรระหว่างโครงการของ green bond ที่แม้ส่วนใหญ่จะเป็นทรัพยากรธรรมชาติทางบกแต่ก็ยังเกี่ยวโยงกับทรัพยากรทางทะเลด้วย

ADB จึงได้กำหนดว่าโครงการลักษณะใดเป็น green bond หรือ blue bond เพื่อให้การจัดสรรเงินทุนชัดเจน ไม่มีการแบ่งส่วนเงินที่ระดมมาได้ระหว่างตราสารหนี้ทั้งสอง โดยให้พิจารณาจากวัตถุประสงค์หลักของโครงการ ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นระหว่างทาง เป้าหมายสุดท้ายที่จะได้รับ รวมถึงความต้องการของผู้ร่วมตลาด ดังนั้น ตราสารหนี้ที่ออกภายใต้หลักเกณฑ์นี้จะระบุชัดเจนว่าเป็น green bond หรือ blue bond เพื่อให้การใช้เงินทุนตรงตามวัตถุประสงค์อย่างแท้จริง

นอกจากนี้ หลักเกณฑ์ข้างต้นยังได้รับความคิดเห็นจากบริษัทผู้ประเมินชั้นนำและรับรองตราสารหนี้ด้านความยั่งยืนอย่างบริษัท CICERO Shades of Green เพื่อเพิ่มความมั่นใจให้แก่นักลงทุนว่าตราสารหนี้ที่ออกตามหลักเกณฑ์ของ ADB จะสามารถช่วยบรรเทาสภาพแวดล้อม ฟื้นฟูทรัพยากรทางมหาสมุทรและทะเลให้ดีขึ้นได้

สำหรับประเทศสมาชิกกำลังพัฒนา (Developing Member Countries : DMCs) ของ ADB สามารถออก blue bond ของตนเองได้ภายใต้หลักเกณฑ์ดังกล่าว เพื่อร่วมสนับสนุนการบรรลุเป้าหมายที่ 14 การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากมหาสมุทร ทะเล และทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืนเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG 14) ซึ่งเป็น 1 ใน 17 เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ของสหประชาชาติ

จะเห็นได้ว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลต่อเนื่องมายังทรัพยากรธรรมชาติให้เสื่อมโทรมลงมีความรุนแรงมากขึ้น ทำให้ความต้องการเงินทุนเพื่ออนุรักษ์ทรัพยากรทางมหาสมุทรและทะเลมีมากขึ้นในทุก ๆ ปี อีกทั้งขนาดของปัญหาก็ใหญ่เกินกว่าธุรกิจใดธุรกิจหนึ่งจะรับมือได้ ต้องอาศัยความร่วมมือของผู้ร่วมตลาดทั้งหมด

การมีผลิตภัณฑ์ทางการเงินในการระดมทุนประเภทใหม่อย่าง blue bond หรือตราสารหนี้สีฟ้า ก็น่าจะทำให้ผู้เกี่ยวข้องมีช่องทางในการรวบรวมเงินทุนมาใช้กับโครงการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทางทะเล และเป็นการขยายฐานผู้ลงทุนมาสู่นักลงทุนสายรักษ์โลก เกิดเป็นความร่วมมือในการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติของมหาสมุทรและทะเลให้ดีขึ้น