วิธีดู “สุริยุปราคา” อย่างปลอดภัย ตามคำแนะนำโดย สดร.

ก่อนชมปรากฏการณ์ “สุริยุปราคาบางส่วน” ที่จะเกิดขึ้นในวันที่ 21 มิ.ย. นี้ อ่านวิธีดูสุริยุปราคาที่ถูกต้องเพื่อความปลอดภัยตามคำแนะนำของ สดร.

ในวันที่ 21 มิถุนายน 2563 นี้ จะเกิด “สุริยุปราคาบางส่วน” ตั้งแต่เวลา 13.00-16.10 น. ซึ่งสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร. ระบุว่า ภาคเหนือของไทยจะเห็นดวงอาทิตย์ในลักษณะเว้าแหว่งมากที่สุด

“สุริยุปราคาวงแหวน” จะพาดผ่านฝั่งตะวันออกของทวีปแอฟริกา คาบสมุทรอาหรับ เอเชียใต้ เอเชียตะวันออก และมหาสมุทรแปซิฟิก เกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคาวงแหวนนาน 38 วินาที สำหรับประเทศไทยจะเห็นเป็น “สุริยุปราคาบางส่วน” เนื่องจากดวงจันทร์จะบดบังดวงอาทิตย์บางส่วน ทำให้มองเห็นดวงอาทิตย์เว้าแหว่ง สามารถสังเกตได้ทุกภูมิภาคของไทย

อย่างไรก็ตาม สดร. เตือนว่าคนไทยไม่ควรมองดวงอาทิตย์ด้วยตาเปล่า แต่ต้องใช้อุปกรณ์กรองแสง และระมัดระวังการถ่ายภาพดวงอาทิตย์จากเลนส์กล้องดิจิทัล เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายจนถึงขั้นตาบอดได้

• ชวนชม ‘สุริยุปราคา’ เหนือฟ้าเมืองไทย 21 มิ.ย.นี้

วิธีดูสุริยุปราคาอย่างปลอดภัย

นายศุภฤกษ์ คฤหานนท์ หัวหน้างานบริการวิชาการทางดาราศาสตร์ สดร. กล่าวว่า การสังเกตปรากฏการณ์สุริยุปราคา นั้นไม่ต่างจากการสังเกตดวงอาทิตย์โดยตรง จึงต้องใช้ความระมัดระวังอย่างยิ่ง และห้ามสังเกตด้วยตาเปล่าเด็ดขาด เพราะอาจเป็นอันตรายต่อดวงตาถึงขั้นทำให้ตาบอดได้

นายศุภฤกษ์ อธิบายว่า วิธีการสังเกตดวงอาทิตย์โดยทั่วไป แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่

1. การสังเกตดวงอาทิตย์ทางตรงผ่านอุปกรณ์กรองแสง เช่น กล้องโทรทรรศน์สำหรับดูดวงอาทิตย์โดยเฉพาะ กล้องโทรทรรศน์ที่ติดแผ่นกรองแสงดวงอาทิตย์ แว่นดูดวงอาทิตย์ที่ทำจากแผ่นกรองแสงแบล็คพอลิเมอร์หรือแผ่นกรองแสงไมลาร์ หรืออุปกรณ์ง่ายๆ เช่น กระจกแผ่นกรองแสงสำหรับหน้ากากเชื่อมโลหะ เบอร์ 14 หรือมากกว่า

สดร. เตือนว่า ไม่ควรใช้ฟิล์มเอกซเรย์ ฟิล์มถ่ายรูปใช้แล้ว แผ่นซีดี แว่นกันแดด กระจกรมควัน แผ่นฟิล์มกรองแสง สีดำที่ใช้ติดกระจกรถยนต์ เพราะแม้วัสดุเหล่านี้จะมีสีดำสนิทก็ตาม แต่ก็ยังไม่ปลอดภัยต่อสายตา เพราะมีประสิทธิภาพในการกรองแสงไม่เพียงพอ ทำให้แสงบางช่วงคลื่นสามารถทำอันตรายต่อสายตาได้

ดังนั้น การสังเกตดวงอาทิตย์ทางตรง จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์กรองแสงที่มีคุณภาพสำหรับกรองแสงอาทิตย์โดยเฉพาะ และถึงกระนั้นแล้วก็ไม่ควรจ้องดวงอาทิตย์นานเกิน 5 วินาทีต่อครั้ง ควรหยุดพักเป็นระยะๆ เพื่อความปลอดภัย

2. การสังเกตดวงอาทิตย์ทางอ้อม เป็นการดูแสงของดวงอาทิตย์ผ่านฉากรับภาพหรือใช้หลักการของกล้องรูเข็ม เป็นวิธีที่มีความปลอดภัยไม่เกิดอันตรายต่อดวงตาและ ช่วยให้สามารถดูปรากฏการณ์ดังกล่าวได้ทีละหลายคน

ยกตัวอย่างเช่น ใช้กล้องโทรทรรศน์รับแสงจากดวงอาทิตย์แล้ว ตั้งฉากรับภาพที่ออกมาจากเลนส์ใกล้ตา การฉายภาพดวงอาทิตย์จากโซลาร์สโคป หรือประดิษฐ์กล้องรูเข็มอย่างง่าย ใช้หลักการรวมแสงให้ไปฉายบนฉากรับภาพ โดยเจาะรูเล็กๆ บนวัสดุที่ต้องการ นำไปตั้งไว้กลางแจ้ง

แสงแดดจะลอดผ่านรูดังกล่าวตกลงบนฉาก ซึ่งอาจเป็นกระดาษ พื้นโต๊ะ หรือพื้นดิน ขนาดของรูที่เจาะไม่มีผลต่อภาพบนฉาก แต่จะมีผลต่อความคมชัดและความสว่างของภาพ นอกจากนี้ยังสามารถสังเกตจากแสงอาทิตย์ที่ลอดผ่านต้นไม้ตกบนพื้นหรือกำแพง จะมองเห็นเป็นเงาเสี้ยวของดวงอาทิตย์ได้อีกด้วย

ทั้งนี้ ประชาชนที่สนใจ สามารถรับชมการท่อยทอดสดจาก หอดูดาวภูมิภาคทั้ง 4 แห่ง ของ สดร. ได้ผ่านทางเพจเฟซบุ๊ก NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ

ที่มา: สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)