คอลัมน์ : มองข้ามชอต ผู้เขียน : ดร.กมลมาลย์ แจ้งล้อม ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ (SCB EIC)
หากมองย้อนกลับไปการบริการรถรับส่งสาธารณะรูปแบบใหม่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยี จากการเรียกรถแท็กซี่ริมถนนสู่การใช้แอปพลิเคชั่นบริการเรียกรถรับส่งล่วงหน้าอย่าง Uber, Lyft และ Grab หรือจากบริการแท็กซี่แบบมีคนขับรถจนมาถึงแท็กซี่ไร้คนขับ (Robotaxi)
Robotaxi กำลังเป็นกระแสพูดถึงกันอย่างแพร่หลายหลัง Alphabet บริษัทแม่ของ Google ได้เปิดตัว Waymo บริการ Robotaxi เชิงพาณิชย์เต็มรูปแบบอย่างเป็นทางการใน Los Angeles, Phoenix และ San Francisco ในช่วงกลางเดือนพฤศจิกายน 2567 ที่ผ่านมา แล้วกำลังจะเปิดให้บริการใน Austin และ Atlanta เร็ว ๆ นี้
รวมถึง Cruise ของ General Motors ที่อยู่ระหว่างการพัฒนาและทดสอบระบบ ขณะที่ในฝั่งของ Tesla ก็เกาะกระแส Robotaxi เปิดตัว Cybercab เมื่อต้นเดือนตุลาคม และคาดว่าจะเริ่มให้บริการในสหรัฐได้ในปี 2026
นอกจากนี้ Robotaxi ยังเริ่มทดสอบการใช้งานในอีกหลายประเทศ ไม่ว่าจะเป็นสิงคโปร์ เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น นิวซีแลนด์ UAE ยุโรป รวมถึงจีน ที่อยู่ระหว่างการทดสอบระบบ Robotaxi กว่า 16,000 คัน ใน 19 เมือง จึงปฏิเสธไม่ได้ว่า Robotaxi จะมาเปลี่ยนรูปแบบการให้บริการรถรับส่งสาธารณะในเมืองใหญ่ ๆ ของโลกให้ก้าวล้ำสมัยไปอีกขั้นในอีก 2-3 ปีข้างหน้า
Robotaxi จะเข้ามาเป็นอีกหนึ่งทางเลือกให้กับผู้โดยสารและช่วยลดปัญหาจากการใช้บริการแท็กซี่ที่เกิดขึ้นทั่วโลก รวมถึงในไทย ทั้งการเรียกเก็บค่าโดยสารที่สูงเกินความเป็นจริง ด้วยการใช้ระบบคำนวณค่าโดยสารและเส้นทางอัตโนมัติ พร้อมแจ้งให้กับผู้โดยสารก่อนตัดสินใจใช้บริการ รวมถึงความไม่ปลอดภัยจากแท็กซี่ผิดกฎหมาย เพราะ Robotaxi ต้องจดทะเบียนกับหน่วยงานภาครัฐ และติดตั้งระบบติดตามแบบ Real Time ในรถทุกคัน
จากข้อดีเหล่านี้ จึงทำให้ Robotaxi จะสามารถจูงใจให้ผู้ใช้บริการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วได้ไม่ยาก สะท้อนจากจำนวนผู้โดยสารที่ลงทะเบียน Waitlist ขอใช้บริการในระบบของ Waymo ที่สูงถึง 3 แสนรายในช่วงทดลองระบบ
อีกทั้งผลสำรวจความพึงพอใจของผู้ใช้บริการในสหรัฐกว่า 3,700 คน ของ J.D. Power ในช่วงเดือนสิงหาคม 2567 ยังพบว่า 76% ของผู้ใช้บริการพึงพอใจในการใช้บริการ Robotaxi ประกอบกับในระยะข้างหน้าอัตราค่าบริการ Robotaxi มีแนวโน้มลดลงอีกจากต้นทุนการบริการที่ต่ำลง
เนื่องจากรถยนต์ที่ให้บริการเป็นรถยนต์ไฟฟ้าทุกคันจึงทำให้ค่าบำรุงรักษาต่ำกว่ารถยนต์สันดาปทั่วไป อีกทั้ง การใช้เทคโนโลยีขั้นสูงอย่าง AI และ Machine Learning จะทำให้ Robotaxi สามารถวิเคราะห์เส้นทางที่สั้นที่สุด และใช้ระยะเวลาเดินทางน้อยที่สุดเพื่อลดต้นทุนในการบริการให้ต่ำสุดได้
นอกจากนี้ ค่าบริการ Robotaxi ที่จะลดลงส่วนหนึ่งยังเป็นผลจากการแข่งขันด้านราคาที่มีแนวโน้มสูงขึ้น จากการเข้ามาของผู้ให้บริการรายใหม่อีกหลายราย ที่ขณะนี้อยู่ระหว่างการทดสอบระบบ โดยปัจจุบันค่าบริการ Robotaxi มีอัตราที่ใกล้เคียงกับการเรียกรถรับส่งแบบปกติ
โดยค่าบริการในการเดินทางเส้นทางเดียวกันของ Waymo เปรียบเทียบกับการเรียกแท็กซี่ผ่านแอปพลิเคชั่น Uber ในระยะทางราว 1.9 ไมล์ พบว่าค่าบริการ Waymo อยู่ที่ 15.87 ดอลลาร์สหรัฐ ขณะที่ Uber อยู่ที่ราว 13.93 ดอลลาร์สหรัฐ (รวมทิปคนขับรถ 3.00 ดอลลาร์สหรัฐ และส่วนลดโปรโมชั่นอีก 3.04 ดอลลาร์สหรัฐ)
อย่างไรก็ดี ความปลอดภัยและความเข้มงวดของกฎหมายจราจรที่จะมารองรับยานยนต์ไร้คนขับยังเป็นข้อกังวลสำคัญในการใช้บริการ Robotaxi แม้ยานยนต์ไร้คนขับจะพัฒนาขึ้นเพื่อลดอุบัติเหตุบนท้องถนน เนื่องจากความผิดพลาดของคนเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุ แต่ความปลอดภัยยังถือเป็นปัจจัยสำคัญที่จะสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้โดยสาร โดยเฉพาะกับผู้ที่ยังไม่มีประสบการณ์การใช้บริการ Robotaxi
ดังนั้น การติดตั้งอุปกรณ์และระบบความปลอดภัยในยานยนต์ไร้คนขับที่สามารถใช้งานได้ทันทีในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉิน เช่น ปุ่มกดแจ้งขอความช่วยเหลือฉุกเฉิน ระบบแจ้งเหตุอัตโนมัติ และการปลดล็อกระบบอัตโนมัติ เพื่อควบคุมพวงมาลัย จะทำให้ผู้โดยสารรู้สึกอุ่นใจมากขึ้น
รวมถึงการออกกฎหมายควบคุมยานยนต์ไร้คนขับที่ครอบคลุมในทุกมิติ ซึ่งปัจจุบันหลายประเทศเริ่มร่างกฎหมายใหม่ ควบคู่ไปกับการแก้กฎหมายเดิม เพื่อรองรับการใช้งานยานยนต์ไร้คนขับแล้ว ไม่ว่าจะเป็นประเทศที่ให้บริการ Robotaxi เชิงพาณิชย์แล้ว อย่างรัฐแคลิฟอร์เนียในสหรัฐ โดยยานยนต์ไร้คนขับจะต้องมีเทคโนโลยีด้านความปลอดภัยตามมาตรฐานของหน่วยงานควบคุมยานยนต์ของภาครัฐ และอยู่ภายใต้กฎหมายจราจรเดียวกันกับรถยนต์ปกติ
อีกทั้ง จะต้องมีกรมธรรม์ประกันภัยที่ครอบคลุมความเสียหายในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุ ทั้งของตัวยานยนต์ไร้คนขับเองและผู้โดยสารด้วย
ขณะที่ประเทศที่อยู่ระหว่างการทดสอบระบบ อย่างสหราชอาณาจักรได้ออกกฎหมาย Automated Vehicles Act 2024 ที่มีเนื้อหาครอบคลุม ทั้งการจดทะเบียน การออกใบอนุญาต และการกำหนดโทษความผิดทางอาญาจากอันตรายที่เกิดจากยานพาหนะไร้คนขับ เพื่อรองรับการใช้งาน Robotaxi เชิงพาณิชย์ในระยะข้างหน้า
ทั้งนี้ แม้ Robotaxi จะยังไม่มีการทดสอบการใช้งานในไทย แต่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องอาจจะต้องเริ่มเตรียมความพร้อม ทั้งการให้ความรู้เกี่ยวกับระบบความปลอดภัยของยานยนต์ไร้คนขับ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้โดยสาร การวางระบบการบริการรถรับส่งสาธารณะ การกำหนดเส้นทางและพื้นที่ให้บริการ และการพิจารณาแก้ไขหรือปรับกฎหมายจราจร เพื่อรองรับการใช้งาน Robotaxi ซึ่งมีโอกาสเข้ามาไทยในอีกไม่นานตามกระแสโลก
POWER MALL มุ่งศูนย์รวมสินค้า AI หวังดันรายได้โตพุ่ง 50%
การจ้างงานยุค AI เปลี่ยนโลก เด็กจบใหม่ถูกคาดหวังสูง วัยทำงานเร่งอัพสกิลหนีตาย ?
โลกที่หมุนเร็ว
