เศรษฐกิจภูมิภาค

ปิดชายแดน “มุกดาหาร-สระแก้ว-สงขลา” ยอดส่งออกพุ่งคาดเพื่อนบ้านกักตุน

“ประชาชาติธุรกิจ” ได้ทำการสำรวจผลกระทบหลังจากคณะกรรมการโรคติดต่อหลายจังหวัดได้ออกคำสั่งปิดด่านชายแดนเข้า-ออกกับประเทศเพื่อนบ้าน ทั้งเมียนมา สปป.ลาว กัมพูชา และมาเลเซีย เพื่อควบคุมการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ไม่ให้คนเดินทางเข้า-ออก ยกเว้นการขนส่งสินค้ายังนำเข้า-ส่งออกได้ตามปกติ เพื่อให้ง่ายต่อการควบคุมในช่วงเดือนที่ผ่านมานั้น

ปรากฏว่าหลายด่านยอดนำเข้า-ส่งออกในช่วงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม 2563 พุ่งสูงกว่าช่วงเดียวกันของปีก่อน คาดการณ์ว่าพ่อค้าทั้งฝั่งไทย และประเทศเพื่อนบ้านต่างเร่งนำเข้า-ส่งออกสินค้าไปกักตุนไว้ก่อน เพราะไม่มีใครคาดการณ์สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อโควิด-19 ในประเทศไทย และประเทศเพื่อนบ้านจะทวีความรุนแรง และแต่ละประเทศจะมีมาตรการปิดกั้นชายแดน และการขนส่งสินค้าที่เข้มงวดขึ้นอย่างไร ขณะที่ด่านพรมแดนประเทศเพื่อนบ้านที่ส่งสินค้าไป ต่างมีมาตรการที่เข้มงวดเช่นกัน

ด่านแม่สอดหวั่นสูญ 4 หมื่น ล.

นายประเสริฐ จึงกิจรุ่งโรจน์ ประธานหอการค้าจังหวัดตาก เปิดเผยกับ “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2563 ที่ด่านสะพานมิตรภาพไทย-พม่า แห่งที่ 2 มีการนำเข้าและส่งออกเป็นจำนวนมาก เพราะต้องการเร่งผลักสินค้าออกไป เนื่องจากไม่ทราบว่าสถานการณ์การแพร่เชื้อไวรัสโควิด-19 จะคลี่คลายตอนไหน และหากพิจารณาภาพรวมยอดการค้าชายแดนด่านแม่สอดทั้งปี 2563 จากเดิมก่อนเกิดการแพร่ระบาดของโรคไวรัสโควิด-19 คาดการณ์ตัวเลขจะมีมูลค่าทะลุ 80,000 ล้านบาท แต่เมื่อสถานการณ์การแพร่ระบาดเกิดขึ้น และจังหวัดต้องสั่งปิดด่านต่าง ๆ ปลายปีนี้ไม่รู้ว่ายอดการค้าจะถึง 40,000 ล้านบาทหรือไม่ แม้ว่ายังนำเข้า-ส่งออกสินค้าได้อย่างต่อเนื่อง คาดว่าระยะยาวการส่งออกผ่านด่านแม่สอดจะได้รับผลกระทบประมาณ 60-70%

“แม้สถานการณ์ประเทศไทยดีขึ้น แต่เมียนมาไม่ดีขึ้น ยังส่งผลกระทบต่อการส่งออกของไทย เพราะฝั่งเมียนมาก็ได้รับผลกระทบจากการแพร่เชื้อไวรัสโควิด-19 เช่นกัน ส่งผลให้ออร์เดอร์ที่เคยสั่งที่ด่านแม่สอดถูกชะงักไป ถือว่ากระทบกันทั่วหน้า”

ทั้งนี้ ผู้ประกอบการค้าชายแดนระหว่างเมียนมากับไทยนั้น ขณะนี้ผู้ประกอบการไทยได้เข้มงวดเรื่องการปล่อยเครดิตสินค้ามากยิ่งขึ้น ยกเว้นรายที่มีการค้าขายกันมานาน แต่ถ้าเป็นพ่อค้ารายใหม่จะให้ซื้อเงินสดทั้งหมด เพราะเกรงว่าหากเขาข้ามมาชำระเงินไม่ได้ ถ้าประเทศปิดก็จะมีปัญหา

นายสมศักดิ์ สุขสมโสตร์ นายด่านแม่สอด จังหวัดตาก เปิดเผยว่า การนำเข้าและส่งออกสินค้าได้มีการเปิดใช้สะพานมิตรภาพไทย-เมียนมาแห่งที่ 2 ซึ่งยังมีการส่งออกและนำเข้าได้ตามปกติ และไม่ส่งผลกระทบมาก เมื่อเทียบมูลค่าการนำเข้า-ส่งออกของเดือนมีนาคม ปี 2562 และเดือนมีนาคม ปี 2563 พบว่า ทั้งการส่งออกและนำเข้ามีมูลค่าเพิ่มขึ้นจากปีก่อน ซึ่งปัจจุบันยังสามารถคาดการณ์ตัวเลขได้ สำหรับการตรวจสอบสินค้าผ่านด่านยังมีขั้นตอนการตรวจสอบเหมือนเดิม และถ้าหากสถานการณ์ยืดยาวไปจนถึงสิ้นปีก็ยังไม่สามารถคาดการณ์มูลค่าความเสียหายได้ แต่แนวโน้มตั้งแต่มีการเปิดด่านสะพานมิตรภาพไทย-เมียนมา มีการส่งออกได้เพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ คิดว่าอาจจะได้รับผลกระทบเล็กน้อย

ด่านมุกดาหารนำเข้า-ส่งออกสูง

นายพร้อมชาย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา นายด่านศุลกากรมุกดาหาร เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า ปัจจุบันตัวเลขมูลค่านำเข้า-ส่งออกของด่านมุกดาหารไม่ได้ลดลง มูลค่านำเข้าปัจจุบันสูงขึ้นด้วยซ้ำเมื่อเทียบกับช่วงไตรมาสเดียวกันของปีก่อน จนเป็นที่น่าแปลกใจ แม้จะชะลอตัวไปบ้างที่ด่านพรมแดนระหว่างจีนกับเวียดนาม ถือว่าด่านมุกดาหารไม่ค่อยได้รับผลกระทบ เพราะเส้นทางขนส่งสินค้าเพื่อไปสู่กระบวนการผลิตค่อนข้างสะดวกและใช้เวลาน้อย จากมุกดาหารไปยังกรุงเทพฯ แหลมฉบัง และมาเลเซีย

ปัจจุบันตัวเลขมูลค่าการนำเข้าสูงขึ้น เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน โดยเดือนตุลาคม 2562 ถึงมีนาคม 2563 การนำเข้ามีมูลค่านำเข้า 57,833 ล้านบาท เทียบกับเดือนตุลาคม 2561 ถึงมีนาคม 2562 มีมูลค่านำเข้า 50,984 ล้านบาท หรือเติบโต 5% ส่วนใหญ่เป็นสินค้าอุตสาหกรรม เช่น ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ ชิ้นส่วนโทรศัพท์ ชิ้นส่วนคอมพิวเตอร์ ขณะที่การส่งออกเดือนตุลาคม 2562-มีนาคม 2563 มีมูลค่า 57,200 ล้านบาท เทียบกับเดือนตุลาคม 2561-มีนาคม 2562 ตัวเลขส่งออก 54,958 ล้านบาท หรือเติบโต 12% สินค้าส่งออกเป็นไม้ที่นำไปทำเป็นกระดาษ โค-กระบือ

ทั้งนี้ ด่านมุกดาหารมีสินค้าส่งออกไปผ่านด่านพรมแดนระหว่างจีนกับเวียดนามค่อนข้างมาก ซึ่งปัจจุบันจีนมีมาตรการป้องกันเชื้อโรคโควิด-19 อย่างเข้มงวด มีการฆ่าเชื้อและให้รถส่งสินค้าจอดรอไว้ 2 วันถึงจะเริ่มเคลื่อนย้ายได้ ส่วนคนขับรถขนส่งสินค้าก็ให้ใช้พาสปอร์ตเท่านั้นในการผ่านแดน ทั้งนี้ ความล่าช้าไม่ได้ส่งผลกระทบต่อภาพรวมการส่งออกไม่มีการหยุดชะงัก

พ่อค้ากัมพูชาตุนก่อนปิดด่าน

นางสาวนงเยาว์ ศรีฉันทะมิตร พาณิชย์จังหวัดสระแก้ว เปิดเผยว่า เนื่องจากมีการปิดด่านจึงไม่สามารถนำเข้า-ส่งออกสินค้าได้ตามปกติเหมือนของทุกด่านในประเทศ ซึ่งยอดมูลค่าการนำเข้า-ส่งออก เดือนกุมภาพันธ์ ปี 2562 มีมูลค่าการนำเข้า 1,582.79 ล้านบาท ส่งออก 6,669.85 ล้านบาท เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกัน ปี 2563 มีมูลค่าการนำเข้า 2,211.85 ล้านบาท ส่งออก 8,449.07 ล้านบาท จะเห็นได้ว่ามีมูลค่าการนำเข้า-ส่งออกเพิ่มมากขึ้น และเมื่อนำตัวเลขของเดือนมกราคม ปี 2563 ที่มีมูลค่าการนำเข้า 2,021.11 ล้านบาท ส่งออก 7,189.82 ล้านบาท เทียบกับเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2563 มียอดการนำเข้า-ส่งออกเพิ่มขึ้น เนื่องจากต้องการเร่งระบายสินค้าก่อนปิดด่าน อย่างไรก็ตาม คาดการณ์ว่าการนำเข้า-ส่งออกในเดือนมีนาคมน่าจะมีมูลค่าลดลง เนื่องจากมีการสั่งปิดไปหลายด่านและมีการส่งออกแค่ด่านเดียว สำหรับการตรวจสอบสินค้าผ่านด่านยังมีขั้นตอนการตรวจสอบเหมือนเดิม และถ้าหากสถานการณ์ยืดยาวไปจนถึงสิ้นปีก็ยังไม่สามารถคาดการณ์มูลค่าความเสียหายได้ เพราะต้องดูในระยะยาว

ด่านสะเดาลุ้นรง.มาเลย์เปิด

นายอาทิตย์ วิสุทธิสมาจาร นายด่านศุลกากรสะเดา อ.สะเดา จ.สงขลา รอยต่อรัฐเกดะห์ ประเทศมาเลเซีย เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า ตอนนี้ด่านในจังหวัดสงขลา ชายแดนไทย-มาเลเซีย มีเพียงด่านสะเดาที่เปิดให้ขนส่งสินค้านำเข้า-ส่งออกได้ปกติ ส่วนด่านอื่นถูกปิดทั้งหมด เช่น ด่านประกอบ อ.นาทวี รอยต่อรัฐเกดะห์ และด่านปาดังเบซาร์ อ.สะเดา รอยต่อรัฐปะลิส ทำให้สินค้าที่เคยส่งผ่านทั้ง 2 ด่านย้ายมานำเข้า-ส่งออกที่ด่านสะเดาแทน ทำให้ปริมาณการส่งออกเพิ่มขึ้น

โดยสินค้าส่งออก เช่น อาหาร และสิ่งที่จำเป็น ฯลฯ แต่ปริมาณมากน้อยขึ้นอยู่กับโรงงานอุตสาหกรรมในประเทศมาเลเซีย ที่ยังคงปิดดำเนินการอยู่ ส่วนยางพาราปริมาณส่งออกน้อย เพราะอยู่ในช่วงฤดูร้อนปิดหน้ากรีดยางพารา

“ขณะนี้เจ้าหน้าที่ด่านทำงานกันหนักมาก เพราะต้องดำเนินการตามมาตรการป้องกันไวรัสโควิด-19 เต็ม 100% โดยมีเจ้าหน้าที่หลายฝ่ายร่วมปฏิบัติการทั้งสาธารณสุข ทหาร อำเภอ ฯลฯ โดยไม่มีข้อยกเว้น พนักงานขับรถขนส่งสินค้าต้องทำประวัติ ทำการคัดกรองที่เข้มข้น แต่ส่วนใหญ่พนักงานขับรถขนส่งเป็นคนเดิม ๆ ที่วิ่งประจำ” นายอาทิตย์กล่าว

สำหรับภาวะปกติยอดการส่งออกที่ด่านสะเดา อ.สะเดา มีการส่งออกประมาณกว่า 30,000 ล้านบาท/เดือน ประมาณ 364,000 ล้านบาท/ปี

 

SMEs ตราดยอดขายวูบ 80%

ปัจจุบันการค้าชายแดนเปลี่ยนรูปแบบไปมาก ผู้ประกอบการชาวกัมพูชาส่วนใหญ่สั่งซื้อสินค้าโดยตรงจากบริษัทใหญ่ ส่งผลกระทบต่อผู้ประกอบการรายย่อยตามแนวชายแดน และยิ่งมีการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ยิ่งทำให้มีการสั่งซื้อสินค้าโดยตรงจากบริษัทใหญ่มากขึ้น เพราะรถบรรทุกสามารถวิ่งเข้าไปส่งได้ถึงในประเทศกัมพูชา ขณะที่ผู้ประกอบการชาวกัมพูชาไม่สามารถข้ามมาซื้อสินค้าได้ตามปกติ หลังจากจังหวัดประกาศปิดด่านต่าง ๆ เพื่อป้องกันการแพร่ระบาด

นายอังกูร ฤชาคณิต รองประธานด้านเศรษฐกิจ หอการค้าจังหวัดตราด เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า การขนส่งสินค้าที่ชายแดนจุดผ่านแดนถาวรที่บ้านหาดเล็ก อ.คลองใหญ่ จ.ตราด ส่วนใหญ่เป็นการขนส่งจากบริษัทใหญ่โดยตรง ไม่น่ามีปัญหาการขนส่งและการตรวจการแพร่เชื้อไวรัสโควิด เพราะรถขนส่งสินค้ายังเข้า-ออกตามปกติ และอนุญาตคนขับได้เพียงคนเดียว แต่การค้ารายย่อยที่มีมูลค่าเดือนละ 100-200 ล้านบาท ลดลงประมาณ 60% เพราะห้ามบุคคลเข้า-ออก ร้านค้าต้องเปลี่ยนไปส่งสินค้าที่ชายแดน ปกติทุกวันจะมีผู้ประกอบการค้า หรือชาวกัมพูชาที่กำลังซื้อสูงเข้ามาซื้อสินค้าร้านค้าส่งในเมือง เช่น แม็คโคร โลตัส ร้านสหกรณ์ และร้านค้าส่งใหญ่ ๆ มูลค่าเดือนละ 100-200 ล้านบาท ส่วนทางด้านชายแดนอื่น ๆ อีก 2 จุด แต่มีมูลค่าไม่มากนัก คือ จุดผ่อนปรนทางการค้าเนิน 400 อ.บ่อไร่ จะลดลงประมาณ 80% และจุดผ่านแดนบ้านท่าเส้น อ.เมืองตราด จะไม่มีการค้าเลย

ทางด้านนายภัรรดร ลิ้มพลอยพิพัฒน์ นายกสมาคมผู้ประกอบการค้าชายแดน จ.ตราด กล่าวเพิ่มเติมว่า แม้ว่าจะมีมาตรการตรวจเข้มเข้า-ออก บริเวณด่านบ้านหาดเล็ก ภายหลังที่ประกาศปิดจุดผ่านแดนถาวรบ้านหาดเล็ก ปริมาณการขนส่งสินค้าลดลงเล็กน้อย และหลังประกาศเคอร์ฟิวลดลงอีกเล็กน้อย เพราะมีข้อจำกัดเรื่องเวลา การขนส่งสินค้าเข้ามากัมพูชาสะดวก สินค้าส่วนใหญ่เป็นสินค้าอุปโภคบริโภค รถขนส่งสินค้าจะมาจอดลงสินค้าหรือเปลี่ยนหัวลาก ที่โกดังตลาดขนส่งสินค้าของเอกชน อยู่ห่างชายแดนไทย-กัมพูชา ประมาณ 5 กิโลเมตร และสามารถดำเนินการเรื่องเกี่ยวกับธุรกิจการค้า ขนส่งได้แบบวันสต็อปเซอร์วิสได้ที่นี่ จากนั้นรถขนส่งสินค้ากัมพูชาจะมารับสินค้าไปกระจายตามเมืองต่าง ๆ ในกัมพูชา

ปี 2563 เดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ มูลค่าการค้ารวม 5,869.83 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปี 2562 มูลค่า 5,702.65 ล้านบาท หรือ 2.93% การส่งออก มูลค่า 4,989.17 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปี 2562 จาก 4,759.27 ล้านบาท หรือ 4.83% การนำเข้ามูลค่า 880.667 ล้านบาท ลดลงจาก 943.38 ล้านบาท หรือลดลง 6.65% เดือนมีนาคม มูลค่า 2,999.85 ล้านบาท ลดลงจากปี 2562 จาก 3,318.33 ล้านบาท หรือลดลง 9.60% การนำเข้ามูลค่า 437.46 ล้านบาท ลดลงจาก 502.65 ล้านบาท หรือลดลง 13% การส่งออก มูลค่า 2,562.39 ล้านบาท ลดลงจากปี 2562 จาก 2,857.76 ล้านบาท หรือลดลง 10.33%

อนึ่ง มูลค่าการค้าชายแดนไทย-กัมพูชา ด่านศุลกากรคลองใหญ่ จ.ตราด ณ จุดผ่านแดนบ้านหาดเล็ก อ.คลองใหญ่ จ.ตราด ปี 2562 มูลค่าการค้ารวม 35,890.34 ล้านบาท ลดลงจากปี 2561 มูลค่า 37,504.06 ล้านบาท หรือลดลง 4.30% การส่งออก มูลค่า 30,683.57 ล้านบาท ลดลงจากปี 2561 มูลค่า 31,891.46 ล้านบาท ลดลง 3.79% การนำเข้ามูลค่า 5,206.77 ล้านบาท ลดลงจาก 5,612.60 ล้านบาท หรือลดลง 7.23%