ดีล ATK 8.5 ล้านชุดฉลุย ยันไม่ผิดกฎหมาย ไม่ได้อยู่ภายใต้ พ.ร.บ.จัดซื้อจัดจ้าง

อภ.เผยกรมบัญชีกลางยันแล้ว ดีล ATK 8.5 ล้านชุด สามารถซื้อได้ ไม่ผิดกฎหมาย ไม่ได้อยู่ภายใต้ พ.ร.บ.จัดซื้อจัดจ้างอยู่แล้ว เพราะรัฐวิสาหกิจที่เกี่ยวกับการพาณิชย์โดยตรง พร้อมแจงปมไม่ซื้อตรงต่างประเทศระบุซื้อเอกชนในประเทศเร็วกว่า ซื้อเองใช้เวลา 2-3 เดือน คาดกลางเดือน ก.ย. ATK นำเข้าครบ 8.5 ล้านชุด

วันที่ 10 กันยายน 2564 หลังจากเกิดกรณีข้อสงสัยเกี่ยวกับความโปร่งใสของการจัดซื้อจัดจ้าง Antigen Test Kit (ATK) โดยองค์การเภสัชกรรม (อภ.) และเวิลด์เมดิคอลได้เป็นไปตามกฎหมายหรือไม่ และหลายฝ่ายได้ร่วมกันส่งจดหมายเรียกร้องหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนนายกรัฐมนตรีตรวจสอบรายละเอียดดีล ATK นี้อีกครั้ง

กรมบัญชีกลางตอบแล้วไม่ผิด พ.ร.บ.จัดซื้อจัดจ้าง

ล่าสุด นายแพทย์วิฑูรย์ ด่านวิบูลย์ ผู้อำนวยการองค์การเภสัชกรรม ออกแถลงการณ์ชี้แจงกรณีการจัดซื้อจัดจ้าง ATK 8.5 ล้านชิ้นว่า หลังมีข้อสงสัยจากหลายกลุ่มบุคคลตั้งข้อสงสัยด้านความโปร่งใส เบื้องต้น ขอเรียนว่า องค์การเภสัชฯเป็นรัฐวิสาหกิจ ทำหน้าที่วิจัย พัฒนา ผลิต และจัดหาสำรอง ทั้งยา วัคซีน และเวชภัณฑ์ เพื่อความมั่นคงทางยาและเวชภัณฑ์ของประเทศ จึงเกี่ยวข้องกับการพาณิชย์โดยตรง

“พ.ร.บ.จัดซื้อจัดจ้างพัสดุของภาครัฐ พ.ศ. 2560 มาตรา 7 (1) ระบุไว้ชัดเจนว่าไม่ได้บังคับใช้ในการจัดซื้อจัดจ้างของรัฐวิสาหกิจที่เกี่ยวกับการพาณิชย์โดยตรง เพราะฉะนั้น พระราชบัญญัตินี้จึงไม่ได้บังคับใช้แก่องค์การเภสัชฯ”

ทั้งนี้ องค์การเภสัชฯ ได้มีการจัดทำข้อบังคับในส่วนขององค์กรเอง ว่าด้วยการพัสดุและการจัดจำหน่าย พ.ศ. 2561 สอดคล้องกับในมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติด้วยหลักการคุ้มค่า โปร่งใส มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสามารถตรวจสอบได้ ซึ่งได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการนโยบายการจัดซื้อจัดจ้างและบริหารพัสดุภาครัฐ โดยข้อบังคับนี้ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาในวันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 เป็นที่เรียบร้อยแล้ว

คณะกรรมการวินิจฉัยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุของภาครัฐ กรมบัญชีกลาง ได้มีหนังสือตอบรับข้อหารือขององค์การเภสัชฯ ในวันที่ 8 ก.ย.ที่ผ่านมา ความว่า องค์การเภสัชฯ สามารถดำเนินการจัดซื้อ ATK 8.5 ล้านชุด ตามข้อบังคับขององค์การเภสัชฯ ที่ได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการนโยบายจัดซื้อจัดจ้างและบริหารการพัสดุภาครัฐได้

ดังนั้น องค์การเภสัชฯ จึงสามารถจัดหา ATK 8.5 ล้านชุด ให้สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) โดย รพ.ราชวิถี เป็นผู้จัดหานั้น เพื่อให้หน่วยบริการในเครือข่ายและประชาชน เป็นไปโดยชอบตามกฎหมาย

อภ.ยันซื้อ ATK ผ่านเอกชนเร็วกว่าซื้อเองใน ตปท.

นางศิรินุช ชีวันพิศาลนุกูล รองผู้อำนวยการองค์การเภสัชกรรม กล่าวว่า กรณีเกิดข้อสงสัยเหตุใดองค์การเภสัชฯ ไม่ซื้อ ATK ตรงจากต่างประเทศ และได้ซื้อผ่านคนกลางคือบริษัทเอกชนที่นำเข้า ขอชี้แจงว่า องค์การเภสัชฯ มีข้อบังคับใช้ภายในหน่วยงาน

เหตุที่ไม่ซื้อ ATK โดยตรงจากต่างประเทศ เพราะในประเทศมีบริษัทผู้นำเข้าจำนวนมาก ในวันที่จัดซื้อจัดจ้างก็มีผู้นำเข้ามากกว่า 25 รายแล้ว ปัจจุบันมีประมาณ 40 ราย ซึ่งได้ผ่านการขึ้นทะเบียนกับองค์การอาหารและยา (อย.)

ประกอบกับผู้นำเข้า ATK ที่จะนำมาจำหน่ายในประเทศไทยต้องมีการขึ้นทะเบียนตามหลักเกณฑ์ของ อย. ผ่านการประเมินประสิทธิภาพโดย ร.ร.แพทย์ กระบวนการต่าง ๆ กว่าจะได้รับการขึ้นบัญชีต้องใช้เวลานานถึง 2-3 เดือน ซึ่งในการนี้เราต้องการใช้อย่างเร่งด่วน องค์การเภสัชฯ จึงไม่เลือกซื้อตรงจากต่างประเทศนั่นเอง

อีกทั้ง เราไม่ใช่เป็นองค์กรแสวงหาผลประโยชน์ทางธุรกิจ เราไม่แข่งขันกับผู้ประกอบการในประเทศ จึงไม่จำเป็นต้องนำเข้ามาเองในระยะนี้

อีกประเด็นทำไมจึงไม่ซื้อจากผู้มีทะเบียนกับทางองค์การเภสัชฯ ตามข้อบังคับองค์การมีอยู่ว่า ในการคัดเลือกที่สามารถซื้อจากบัญชีผู้ที่ผ่านการคัดเลือกจากองค์การเภสัชฯไว้ก็จริง แต่กรณี ATK เป็นผลิตภัณฑ์ตัวใหม่ในประเทศ ที่เพิ่งมีการนำมาใช้ในช่วงนี้ อย.ก็เพิ่งขึ้นทะเบียนไม่นาน องค์การเภสัชฯ จึงยังไม่แอปพรูฟซัพพลายเออร์ที่อยู่ในลิสต์ขององค์การเภสัชฯได้

ส่วนการใช้วิธีคัดเลือกด้วยการประมูลนั้น เราสามารถใช้ได้ตามข้อบังคับข้อที่ 13 (2) เพื่อใช้ในกรณีเร่งด่วนที่มีความต้องการ ผนวกกับที่กล่าวในข้างต้นคือมีผู้นำเข้ามากราย เราจึงเลือกวิธีนี้ ซึ่งเป็นการปฏิบัติตามข้อบังคับที่ได้รับการงดเว้นไม่ต้องปฏิบัติตาม พ.ร.บ.จัดซื้อจัดจ้าง พ.ศ. 2560

ดร.ภญ.นันทกาญจน์ สุวรรณปิฎกกุล ผู้เชี่ยวชาญพิเศษองค์การเภสัชกรรม ระบุว่า ปัจจุบัน ATK ลอตแรก 3 ล้านชุด ได้เข้ามาในประเทศไทยเป็นที่เรียบร้อยและจัดเก็บอยู่ในคลังสินค้า ส่วนบ่ายวันนี้ (10 ก.ย.) จะมีคณะกรรมการตรวจรับรวมถึงเจ้าหน้าที่ฝ่ายประกันคุณภาพขององค์การเภสัชฯ จะสุ่มตัวอย่างตรวจวิเคราะห์คุณภาพ เพื่อให้เกิดความมั่นใจ ที่คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี ผ่านห้องปฏิบัติการที่ได้รับรองมาตรฐานความสามารถด้านการแพทย์หรือชันสูตรสาธารณสุข (ISO 15189) เป็นการทดสอบคุณภาพอีกครั้งหนึ่ง

เมื่อผลการทดสอบเรียบร้อยจะมีการกระจายไปหน่วยบริการต่าง ๆ โดยสินค้าที่มาถึงคลังจัดส่งโดยบริษัท ไปรษณีย์ไทย ดิสทริบิวชัน จำกัด ซึ่งมีความชำนาญด้านเครื่องมือวิทยาศาสตร์และอุปกรณ์การแพทย์ มีการควบคุมอุณหภูมิให้เป็นไปตามมาตรฐานเพื่อให้มีคุณภาพไปถึงหน่วยบริการ เมื่อได้กระจายไปหน่วยบริการและประชาชน จะมีการเฝ้าระวังคุณภาพหลังส่งมอบ

ATK คาดส่งครบกลางเดือน

เมื่อถามถึงประเด็นไทม์ไลน์การจัดส่ง ATK ของเวิลด์เมดิคอล นางศิรินุชกล่าวว่า หลังจากส่งมอบ 3 ล้านชุดแล้ว ลอตต่อ ๆ มาจะทยอยนำเข้ามาเรื่อย ๆ และคาดว่าน่าจะครบ 8.5 ล้านชุด ราวกลางเดือน ก.ย.นี้ แต่ยังต้องติดตามอย่างใกล้ชิด เนื่องจากทางบริษัทระบุว่าทางประเทศจีนมีปัญหาด้านการจัดส่งเล็กน้อย ยังต้องติดตามอย่างใกล้ชิดเป็นระยะ ๆ ว่าจะจัดส่งได้ครบประมาณวันที่เท่าไร แต่พยายามให้เป็นไปตามสัญญาที่เซ็นไว้

โดยจากที่ สปสช. ประเมินการจัดส่ง ATK ให้กับกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งกำหนดไว้แล้วราว 1,100 แห่ง ทั้งร้านขายยา สาธารณสุขจังหวัด หน่วยบริการต่าง ๆ ตามจังหวัด เพื่อให้แก่ประชาชนกลุ่มเสี่ยง ส่วนประชาชนจะมารับอย่างไรนั้น สปสช.จะกำหนดเกณฑ์ องค์การเภสัชฯ มีหน้าที่ส่งตามหน่วยบริการตามที่ได้รับแจ้งแผนมาเท่านั้น