ลิงลพบุรี

ลิง ลพบุรี
คอลัมน์ : สามัญสำนึก
ผู้เขียน : ถวัลย์ศักดิ์ สมรรคะบุตร

ประชากรลิง “ล้นเมืองเก่าลพบุรี” กำลังกลายเป็นปัญหาใหญ่ เมื่อผลการสำรวจล่าสุดพบว่ามีประชากรลิงอาศัยอยู่ไม่ต่ำกว่า 3,000 ตัว (ผลสำรวจปีล่าสุด 2566 มีประชากรลิง 2,206 ตัว) โดยลิงจำนวนนี้แบ่งเป็น 8 กลุ่มใหญ่ ประกอบไปด้วย ลิงบริเวณพระปรางค์สามยอด ซึ่งเป็นกลุ่มใหญ่ที่สุด, ลิงหน้าศาลพระกาฬ, ลิงโรงหนังมาลัยรามา, ลิงตึก หรือลิงโรงแรมเมืองทอง, ลิงร้านชโยวานิช, ลิงตลาดมโนราห์, ลิงร้านเซ่งเฮง และลิงโปลีเทคนิค

แรกเริ่มเดิมทีลิงเป็นสิ่งคู่กับพระปรางค์สามยอด-ศาลพระกาฬ เรียกได้ว่าในอดีตคนมาท่องเที่ยวลพบุรีจะต้องเจอกับฝูงลิงที่ออกมาต้อนรับ จนในสมัยหนึ่ง “ลิง” ได้ถูกจัดให้เป็น Mascot สำคัญของจังหวัด มักปรากฏในงานเทศกาลเลี้ยงอาหารลิง ไปจนกระทั้งถึงการแข่งขันกีฬาต่าง ๆ โดยความน่ารักของลิงลพบุรี ในฐานะตัวแทนจังหวัดในอดีต ได้แปรเปลี่ยนไปเมื่อจำนวนประชากรลิงเพิ่มขึ้น จากการปราศจากการเอาใจใส่ การสำรวจตอนสร้างโรงพยาบาลลิงที่สวนสัตว์ลพบุรีในปี 2543 พบว่ามีลิงอยู่บริเวณพระปรางค์สามยอดและศาลพระกาฬประมาณ 600 ตัวเท่านั้น

แต่เมื่อเวลาผ่านมาได้ 24 ปี ลิงได้เพิ่มจำนวนขึ้นไปไม่ต่ำกว่า 3,000 ตัว กระจายตัวอยู่เป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ทั่วบริเวณเมืองเก่า ความภาคภูมิใจของ “ลิงลพบุรี” ในฐานะตัวแทนเมืองจึงเปลี่ยนไป เมื่อลิงสร้างความเดือดร้อนให้ผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณเมืองเก่าอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จนเกิดการปะทะกันระหว่าง “ลิง” กับ “คน”

มีข่าวทั้งลิงทำร้ายคนเพื่อแย่งอาหาร และคนทำร้ายลิงเพื่อขับไล่ให้ออกจากพื้นที่ทำมาหากิน ส่งผลให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจ เมื่อคนไม่ต้องการอาศัยอยู่ในพื้นที่ลิง จนเมืองเก่ากลายสภาพเป็น “เมืองร้าง” ร้านรวงปิดกิจการ และเริ่มมีการอพยพไปตั้งบ้านเรือนร้านค้ากันนอกเขตเมืองเก่า

ปัญหาลิงล้นเมืองได้ถูกปล่อยปละละเลยมาเรื่อย ๆ จากเหตุผลที่ว่า “ลิง” เป็นหนึ่งใน “สัตว์ป่าคุ้มครอง” ถึง 6 ชนิด โดย 4 ชนิด ได้แก่ ลิงกัง-ลิงวอก-ลิงเสน-ลิงแสม จัดเป็นประชากรลิงส่วนใหญ่ที่กระจายอยู่ทั้ง 8 กลุ่มในบริเวณเมืองเก่าลพบุรี การครอบครองลิงโดยไม่มีใบอนุญาต รวมไปถึงการจับลิง-ทำร้ายลิง จึงเป็นสิ่งผิดกฎหมายตาม พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ในเมื่อยังไม่มี “หน่วยงานเจ้าภาพ” ที่จะเข้ามาแก้ปัญหาลิงลพบุรี จำนวนประชากรลิงลพบุรีจึงเพิ่มขึ้น ๆ จนถึงจุดที่ลิงล้นเมือง และกำลังแพร่กระจายออกไปนอกพื้นที่เมืองเก่า

เรื่องลิงลพบุรีเริ่มกลับมาเป็นจุดโพกัสของหน่วยงานภาครัฐทันที หลังการเยือนลพบุรีของ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี และเกิดการร้องเรียนกันขึ้น จนมีการ “สั่งการ” ให้แก้ไขให้เบ็ดเสร็จเด็ดขาด และต้องจบปัญหาทันทีภายในปี 2567 ครั้งนี้มีหน่วยงานเจ้าภาพที่รับผิดชอบประกอบไปด้วย กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กับสำนักงานเทศบาลลพบุรี ได้ประชุมเพื่อหาทาง “ลดจำนวน” ประชากรลิงลพบุรีลง ด้วยการเปิดปฏิบัติการที่เรียกว่าการจับลิงมาทำหมัน เริ่มเดือนเมษายนที่ผ่านมา

ADVERTISMENT

ผลการปฏิบัติการสามารถจับลิงได้แล้ว 1,159 ตัว จากจำนวนประชากรลิงที่คาดว่าจะมีไม่ต่ำกว่า 3,000 ตัว หรือ “ยังไม่ถึงครึ่ง” โดยลิงที่จับได้จะถูกส่งต่อไปยังโรงพยาบาลสนาม ภายในสถานอนุบาลสัตว์เทศบาลเมืองลพบุรี ให้ทีมงานสัตวแพทย์ทำหมัน-สร้างลอยสักเพื่อทำสัญลักษณ์ประจำตัวลิง ทำทะเบียนประวัติ และถูกส่งไปยัง “บ้านหลังใหม่” เป็นกรงลิงขนาดใหญ่ที่สวนลิงโพธิ์เก้าต้น

แต่เนื่องจากสวนลิงโพธิ์เก้าต้นไม่ได้ออกแบบมาให้เป็นบ้านใหม่ที่ลิงจะอาศัยอยู่อย่างถาวร ส่งผลให้สวนลิงโพธิ์เก้าต้นเริ่มแน่น และไม่สามารถรองรับลิงที่จะต้องถูกจับเข้ามาใหม่ได้ กลายเป็นปัญหาต่อเนื่องที่ว่าจะนำลิงที่ผ่านการทำหมันและขึ้นทะเบียนประวัติแล้ว “ไปไว้ที่ไหน” เฉพาะอาหารที่จะเลี้ยงลิงที่จับมาได้จำนวน 1,159 ตัว คิดหัวละ 20 บาท/วัน ใน 1 เดือนก็จะต้องใช้เงินเกือบ 700,000 บาท จะทำอย่างไร

ADVERTISMENT

จนเริ่มมีการพูดกันว่า ทั้งลิงกับคนจะต้องหาทางอยู่ร่วมกัน การที่จะ “เนรมิต” เมืองเก่าลพบุรีให้ปราศจากลิงนั้น “อาจเป็นไปไม่ได้” จึงเป็นเรื่องที่ “เจ้าภาพ” จะต้องคิดบริหารจัดการทั้งคนทั้งลิงอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ