
คอลัมน์ : sd talk ผู้เขียน : ธำรงศักดิ์ คงคาสวัสดิ์ https://tamrongsakk.blogspot.com
มีคำพูดหนึ่งที่เป็นประโยคทอง คือ “ประชาชนจะอ้างว่าไม่รู้กฎหมายไม่ได้”
คนทำงานก็เช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นนายจ้างหรือลูกจ้าง จะเป็นผู้บริหารหรือพนักงานทุกระดับก็ควรจะต้องมีความรู้กฎหมายแรงงานด้วย ไม่ใช่จะรู้กฎหมายแรงงานแต่เฉพาะคนที่ทำงาน HR เพียงฝ่ายเดียวจริงไหมครับ
แต่ในความเป็นจริงแล้ว ผมก็พบว่าคนยังไม่รู้กฎหมายแรงงานยังมีอยู่เยอะ ไม่ว่าจะเป็นฝ่ายบริหารหรือเป็นพนักงานก็ตาม มันก็เลยทำให้รู้สึกแย้ง ๆ กับประโยคทองข้างต้นดีเหมือนกันนะครับ
แถมพอไม่รู้กฎหมายแรงงานก็จะทำให้เกิดปัญหาแรงงานสัมพันธ์ในองค์กรตามมาเป็นดราม่ามหากาพย์กันในหลายบริษัท ตั้งแต่ปัญหาแบบเบา ๆ ไปจนถึงต้องไปขึ้นโรงขึ้นศาล
อย่างวันนี้ ผมก็ขอยกตัวอย่างความไม่รู้กฎหมายแรงงานมาสักเรื่องหนึ่งที่เจอมา ก็คือ
พอผมถามพนักงานบริษัทแห่งหนึ่งว่า ที่บริษัทมีสวัสดิการอะไรบ้าง ?
คำตอบคือบริษัทเขามีสวัสดิการวันลาพักร้อน ลากิจ ลาป่วย โอที ??
เดี๋ยว ๆ กำลังเข้าใจอะไรผิดอยู่หรือเปล่าเนี่ย ??
ก็เลยขอเอาเรื่องที่อธิบายพนักงานรายนี้มาเล่าสู่กันฟังว่า
1.บริษัทจะมีการจ่ายค่าตอบแทนทางตรง เช่น เงินเดือน, ค่าครองชีพ, ค่าวิชาชีพ, ค่าภาษา, ค่ากะ, ค่าเบี้ยขยัน, ค่าตำแหน่ง, ค่าน้ำมัน ฯลฯ (ผมขอเรียกค่าตอบแทนอื่น ๆ ที่นอกเหนือจากเงินเดือนว่า “สารพัดค่า” นะครับ)
ซึ่งค่าตอบแทนทางตรงทั้งหมด คือ เงินเดือน+สารพัดค่านี้ HR อย่าลืมดูให้ดีด้วยนะครับว่า สารพัดค่าตัวไหนเป็น “ค่าจ้าง” ตัวไหนไม่ใช่ค่าจ้าง เพื่อจะได้นำมาใช้เป็นฐานในการคำนวณสิทธิประโยชน์ให้กับพนักงานตามกฎหมายแรงงาน
2.นอกจากค่าตอบแทนทางตรงตามข้อ 1 แต่ละบริษัทก็จะมี “สวัสดิการ” ให้กับพนักงานเพื่อช่วยเหลือชีวิตความเป็นอยู่ รวมไปถึงเพื่อสร้างความผูกพันกับองค์กร เช่น การประกันสุขภาพ, ประกันชีวิต/อุบัติเหตุ, ค่าเช่าบ้าน, ค่าน้ำมัน, ค่าไฟฟ้า/น้ำประปา, เงินช่วยเหลือบุตร, เงินช่วยเหลือการแต่งงาน, เงินช่วยเหลือค่าทำศพ, การตรวจสุขภาพประจำปี ฯลฯ
ซึ่งแต่ละบริษัทก็ควรจะต้องมีระเบียบเกี่ยวกับการให้สวัสดิการที่ชัดเจน เพื่อให้มีการปฏิบัติเป็นไปตามเงื่อนไขของสวัสดิการนั้น ๆ
ส่วนวันลาพักร้อนและวันลาประเภทต่าง ๆ เช่น ลาป่วย, ลากิจ, ลาคลอด, ลาทำหมัน ฯลฯ และค่าโอที ไม่ใช่สวัสดิการนะครับ
วันหยุดทั้ง 3 ประเภท คือ วันหยุดประจำสัปดาห์ วันหยุดประเพณี และวันหยุดพักผ่อนประจำปี (ที่เรามักจะเรียกกันว่า “วันลาพักร้อน” นั่นแหละ) เป็นสิทธิของลูกจ้างที่นายจ้างจะต้องเป็นผู้กำหนดให้ลูกจ้างหยุดล่วงหน้าตามกฎหมายแรงงาน
ส่วนวันลาประเภทต่าง ๆ เช่น ลาป่วย, ลากิจ, ลาคลอด, ลาทำหมัน, ลาเรียกระดมพล, ลาเพื่อฝึกอบรม ลูกจ้างมีสิทธิลาได้ตามกฎหมายแรงงานตามข้อบังคับการทำงาน
ดังนั้น ทั้งวันหยุดและวันลาเหล่านี้ จึงไม่ใช่สวัสดิการ
สำหรับค่าโอทีก็เป็นเรื่องที่หัวหน้าสั่งให้ลูกน้องทำงานล่วงเวลา ทำงานในวันหยุด หรือทำงานล่วงเวลาในวันหยุด โดยลูกน้องต้องยินยอมที่จะทำโอที และเมื่อลูกน้องทำโอทีแล้ว บริษัทก็ต้องจ่ายค่าโอทีให้ตามกฎหมายแรงงาน
ค่าโอทีจึงไม่ใช่สวัสดิการครับ
มาถึงตรงนี้ก็เชื่อว่า จะเห็นความแตกต่างระหว่างสวัสดิการกับวันหยุด วันลา และโอทีชัดเจน เข้าใจตรงกันทั้งผู้บริหารและพนักงานแล้วนะครับ