ชวนทำความรู้จัก “โรคหัวใจ” เนื่องในวันหัวใจโลก พบสถิติการเสียชีวิตปีละ 2 หมื่นคน แพทย์แนะวิธีสังเกตอาการ
วันที่ 29 กันยายน 2564 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า หัวใจถือเป็นอวัยวะขนาดเล็ก แต่มีความสำคัญต่อร่างกายอย่างมาก ประเทศไทยพบป่วยด้วยโรคหัวใจและหลอดเลือดกว่า 4 แสนราย และเสียชีวิตถึง 2 หมื่นรายต่อปี เนื่องจากเป็นโรคที่ผู้ป่วยจะไม่ทราบได้ทันทีว่าตนเองป่วยเป็นโรคนี้
เนื่องในวันหัวใจโลก (29 ก.ย.) รศ.นพ.สุพจน์ ศรีมหาโชตะ สาขาวิชาโรคหัวใจ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อุปนายกสมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้ให้ความรู้และตอบข้อสงสัยเกี่ยวกับโรคหัวใจ ไว้ดังนี้
ทำไมเป็นโรคหัวใจกันเยอะ?
ในปัจจุบัน โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ นับได้ว่าเป็นโรคหัวใจที่คนไทยเป็นกันมากที่สุด โดยเกิดจากผนังของหลอดเลือดหัวใจ (Coronary) เสื่อมสภาพ ส่งผลทำให้ไขมันและเนื้อเยื่อต่าง ๆ ก่อตัวหนาขึ้นและทำให้เกิดการอุดตันภายในหลอดเลือดหัวใจ เป็นเหตุให้หลอดเลือดหัวใจเกิดการตีบและตัน ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดภายในหัวใจมีประสิทธิภาพลดลงและสูบฉีดเลือดไปหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้ไม่เพียงพอ
ท้ายที่สุดแล้วจะส่งผลให้เกิด “ภาวะหัวใจล้มเหลว” ได้ในที่สุด ซึ่งนอกเหนือจากปัจจัยด้านอายุ เพศ ที่ส่งผลให้มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบแล้ว ปัจจัยทางพันธุกรรม อย่างการมีพันธุกรรมผิดปกติ การมีฮอร์โมนทางเพศไม่สมดุล หรือพันธุกรรมที่ส่งผลให้เกิดไขมันมากผิดปกติ เป็นต้น
และปัจจัยด้านพฤติกรรมและปัญหาสุขภาพ ที่มีความเสี่ยง และส่งผลให้หลอดเลือดหัวใจเสื่อมสภาพ อย่างการสูบบุหรี่ ไม่ออกกำลังกาย ทานอาหารไม่ถูกต้องตามหลักโภชนาการ ก็ถือเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบด้วยเช่นกัน
ลดเสี่ยงเบาหวาน-ความดัน = ลดเสี่ยงโรคหัวใจ
สิ่งที่สำคัญในการลดอัตราการเกิดโรคหัวใจคือการควบคุมและป้องกันไม่ให้เกิดภาวะเสี่ยง ดูแลรักษาสุขภาพและลดปัจจัยเสี่ยงของโรคอื่น ๆ อย่าง โรคเบาหวาน โรคความดัน โรคอ้วน ฯลฯ ที่มีปัจจัยเกี่ยวเนื่องและส่งผลให้หลอดเลือดหัวใจเสื่อมสภาพได้
นอกจากนี้ ควรออกกำลังกายให้พอเหมาะไม่หนักเกินไปอย่างสม่ำเสมอทุกวัน อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่เสี่ยงต่อสุขภาพและการทำงานของหลอดเลือดหัวใจ เช่น การสูบบุหรี่ ควบคุมอาหารและทานอาหารให้ถูกหลักโภชนาการ ไม่ทานอาหารที่มีไขมันสูงจนเกินไป จัดการความเครียดอย่างเหมาะสม และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออย่างน้อย 7-8 ชั่วโมง หมั่นตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ เพื่อตรวจหาความเสี่ยงและวางแผนการป้องกัน
เนื่องจากโรคหลอดเลือดหัวใจตีบนั้นถือเป็นจุดเริ่มต้นที่จะนำไปสู่ภาวะรุนแรงต่าง ๆ ที่อาจส่งผลต่อชีวิต อย่าง “ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด” และ “ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน” ซึ่งเป็นผลมาจากไขมันที่สะสมอยู่ในผนังหลอดเลือดเกิดการแตกตัวออกและเกิดลิ่มเลือดอุดตันแบบเฉียบพลัน
เพราะฉะนั้นเมื่อเกิดข้อบ่งชี้ที่แสดงอาการของภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บแน่นหน้าอกในขณะออกกำลังกาย มีอาการเหนื่อยผิดปกติ หรืออาจจะมีอาการเป็นลมล้มหมดสติ ซึ่งจะต้องรีบนำตัวส่งโรงพยาบาลเพื่อให้แพทย์ดูอาการและรักษาโดยด่วนเพื่อป้องกันการเกิดภาวะเฉียบพลันและเสียชีวิตนั่นเอง
วิธีการตรวจเช็กความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจ
- หมั่นตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ พร้อมเข้ารับการตรวจคัดกรองโรคหัวใจ
- การตรวจแบบ Thai CV Risk Score เพื่อช่วยประเมินความเสี่ยงของการเกิดโรคในอีก 10-20 ปีข้างหน้าจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตและปัญหาสุขภาพ
วิธีการสังเกตอาการเสี่ยงภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- มีอาการเจ็บแน่นหน้าอกหรือเหนื่อยผิดปกติในขณะออกกำลังกาย อาการจะดีขึ้นเมื่อได้พักหรือได้ยาอมใต้ลิ้น
- รับประทานยาตามคำแนะนำของแพทย์
- เข้าพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กและทำการรักษา
วิธีการสังเกตอาการเสี่ยงภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
- มีอาการเจ็บแน่นหน้าอกมากเป็นเวลานานติดต่อกัน 20 นาทีหรือมากกว่า
- รับประทานยาบรรเทาอาการแล้วยังไม่ดีขึ้น
- เป็นลมหมดสติ
- มีเหงื่อออกมากเป็นพิเศษ
- ควรรีบเข้าพบแพทย์หากเริ่มมีอาการหรือเมื่อสงสัยว่าเป็นโรคภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
- ติดต่อศูนย์เอราวัณ สายด่วน 1669 เพื่อประสานเข้ารับผู้ป่วยโดยเร็วที่สุด
เรื่องต้องห้ามของโรคหัวใจ
เด็กเหนื่อยง่าย-โตช้า เสี่ยงเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
เบอริงเกอร์ อินเกลไฮม์ และส.แพทย์โรคหัวใจ ชวนร่วม ฮีลหัวใจ กับ “ไทยฮาร์ท”
