สุขภาพ

วัคซีนไข้หวัดใหญ่-วัคซีนโควิดแบบพ่นจมูก ต่างกันอย่างไร ?

วัคซีนไข้หวัดใหญ่-วัคซีนโควิดแบบพ่นจมูก ต่างกันอย่างไร ?
แฟ้มภาพ

ข้อแตกต่างระหว่าง วัคซีนไข้หวัดใหญ่และวัคซีนโควิดแบบพ่นจมูก คืออะไร ? นักไวรัสวิทยามีคำตอบ

วันที่ 22 พฤศจิกายน 2564 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา นักไวรัสวิทยา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattana เรื่องความแตกต่างระหว่างวัคซีนไข้หวัดใหญ่ และวัคซีนโควิดแบบฉีดพ่นจมูก ระบุว่า

“ข้อแตกต่าง” ระหว่างวัคซีนไข้หวัดใหญ่ และวัคซีนโควิดแบบฉีดพ่นจมูก
จุดที่เหมือนกันระหว่างวัคซีน 2 ชนิดนี้มีเพียงสิ่งเดียวคือ การนำส่งแบบฉีดพ่นทางจมูก แต่ความแตกต่างมีหลายประเด็นที่จำเป็นต้องสื่อสารให้เข้าใจครับ

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ หรือที่รู้จักกันในชื่อ Flumist เป็น “ไวรัสเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์” ซึ่งเป็นไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่ยังสามารถติดและเพิ่มจำนวนได้เหมือนกับไวรัสในธรรมชาติ เพียงแต่ว่า ไวรัสชนิดนี้ถูกปรับเปลี่ยนวิธีการเลี้ยงมาเป็นเวลานานให้ตอบสนองไวมาก ๆ ต่ออุณหภูมิในร่างกาย หลักการใช้งานคือ อุณหภูมิในโพรงจมูกจะมีอุณหภูมิที่ต่ำกว่าส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

ไวรัสจะสามารถติดและเพิ่มจำนวนได้ในบริเวณส่วนนี้ แต่จะไปที่อื่นโดยเฉพาะปอดไม่ได้ เพราะอุณหภูมิที่สูงกว่าจะเป็นตัวกำหนดให้ไวรัสไปต่อไม่ได้…แต่เนื่องจากวัคซีนชนิดนี้ยังเป็นไวรัสที่แบ่งตัวได้อยู่ ร่างกายของคนที่มีภูมิไม่ค่อยดี เช่น ในเด็กเล็กมากๆ หรือผู้สูงอายุบางท่าน อาจจะสามารถป่วยจากการติดเชื้อไวรัสลักษณะนี้ได้ ตรงไปตรงมาครับภูมิน้อย เจอไวรัสไม่ค่อยเก่งก็อาจจะแพ้ได้

ข้อแตกต่างที่เห็นได้ชัดในวัคซีนโควิด-19 แบบพ่นจมูกที่หลาย ๆ ที่ทั่วโลกทำวิจัยกันอยู่คือ “ไม่มีการใช้ไวรัสที่สามารถแบ่งตัวได้ หรือ live virus มาเป็นวัคซีน” สาเหตุอาจเป็นเพราะข้อจำกัดข้างต้นที่วัคซีนไข้หวัดใหญ่มีประเด็นมา วัคซีนโควิด-19 แบบพ่นจมูกจะใช้ไวรัสเวกเตอร์ที่มีการตัดยีนสำคัญของไวรัสเพื่อป้องกันการเพิ่มจำนวนตัวเองหลังพ่นเข้าสู่โพรงจมูกแล้ว

เป็นวิธีการที่ทำให้ไวรัสทำหน้าที่ตัวนำส่งโปรตีนกระตุ้นภูมิเข้าสู่ร่างกายและไม่ต้องแบ่งตัวต่อ คนที่มีภูมิน้อยจะไม่มีปัญหากับวัคซีนในรูปแบบนี้ ยกตัวอย่างที่เห็นชัด ๆ คือ ไวรัส AstraZeneca ที่คนไทยฉีดเข้ากล้ามกันทุกวันตอนนี้มีความปลอดภัยอย่างไร ไวรัสรูปแบบเดียวกันก็คือวัคซีนที่ใช้พัฒนาแบบฉีดพ่นจมูกครับ

เทคโนโลยีปัจจุบันก้าวหน้าไปมาก ๆ ครับ เชื่อว่าวัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นทางจมูกในอนาคต ก็จะถูกปรับปรุงให้สามารถลดผลข้างเคียงโดยใช้รูปแบบเดียวกับวัคซีนโควิด-19 ได้เช่นกัน