“ปักกิ่ง” เร่งคุมจำนวนคน แรงงานแห่ย้ายกลับบ้านเกิด

REUTERS/Thomas Peter

ช่วงตรุษจีนที่ผ่านมา เป็นอีกปีที่แรงงานชาวจีนจำนวนมากเดินทางกลับบ้านเกิด มีการเคลื่อนย้ายประชากรผ่านการคมนาคมต่าง ๆ ทั้งเครื่องบิน รถโดยสาร รถยนต์ เรือ และรถไฟ เกือบพันล้านทริป เป็นบรรยากาศเริ่มต้นเทศกาลที่ไม่แปลกไปจากปีก่อน ๆ หน้านี้ แต่ที่อาจจะแปลกไปจากเดิมก็คือ มีคนจำนวนหนึ่งที่จะไม่เดินทางกลับมาทำงานยังกรุงปักกิ่งเมืองหลวงอีกต่อไปแล้ว

สำนักข่าวแชนเนล นิวเอเชีย รายงานว่า ตรุษจีนปีนี้ผู้คนได้เดินทางกลับบ้านเหมือนทุกปี แต่กลับมีคนจำนวนหนึ่งซึ่งน่าจะนับล้านที่จะไม่เดินทางกลับมาเมืองหลวงแสนทันสมัยนี้แล้ว ด้านกระทรวงคมนาคมจีนได้รายงานตัวเลขสถิติการเดินทางโดยรวมตลอด 10 วันแรกของการเดินทางว่า มีทริปเดินทางเกิดขึ้นราว 732 ล้านทริป แต่ก็เป็นตัวเลขที่ลดลงจากเมื่อปีก่อน 3%

แม้ว่าจะไม่ทราบตัวเลขชัด ๆ ว่าผู้โดยสารที่ซื้อตั๋วเที่ยวเดียวมีจำนวนกี่คน แต่จากที่ผู้สื่อข่าวลงพื้นที่สัมภาษณ์เมื่อ 10 ก.พ.ที่ผ่านมา ณ สถานีรถไฟกรุงปักกิ่ง ก็พบว่ามีไม่น้อยเลยทีเดียว

เนื่องจากนโยบายใหม่จากรัฐบาลเมื่อปลายปีที่แล้ว ได้บีบบังคับให้พวกเขาไม่สามารถอยู่ในเมืองหลวงได้ต่อไป โดยรัฐบาลตั้งเป้าว่าภายในปี 2020 จะควบคุมจำนวนประชากรในกรุงปักกิ่งให้ไม่เกิน 23 ล้านคน จากเมื่อปี 2017 พบว่ามีประชากรมากถึง 21.7 ล้านคนแล้ว

การขยับตัวของรัฐบาลในช่วงเวลาอันสั้น จึงค่อนข้างถอนรากถอนโคน โดยมีการสั่งรื้อถอนโครงสร้างที่ก่อสร้างอย่างผิดกฎหมายบนพื้นที่มากถึง 40 ล้านตารางเมตร ซึ่งส่วนมากเป็นร้านอาหารและที่พักอาศัยราคาถูกสำหรับคนจน

“หลี่วิน” พนักงานจากร้านอาหารแห่งหนึ่งในกรุงปักกิ่ง วัย 47 ปี ซึ่งเป็นผู้ที่ซื้อตั๋วรถไฟเที่ยวเดียวกลับบ้าน ให้สัมภาษณ์ว่า เป็นเรื่องยากเกินไปที่เธอจะกลับมาใช้ชีวิตในเมืองหลวง หลังจากที่รัฐบาลดำเนินมาตรการเข้มงวดในการจัดสรรพื้นที่ จัดสรรแรงงาน แก้ปัญหาคนล้นเมือง

“ฉันอยู่ที่ปักกิ่งได้ 10 ปีแล้ว เพื่อหาเงินส่งลูกสาวเรียนมหาวิทยาลัยในเฉิงตู เงินเดือนที่ปักกิ่งดีกว่าที่บ้านเกิดฉันมาก แต่เมื่อพื้นที่สำหรับคนจนถูกทำลายลงไป ฉันก็ไม่สามารถรับภาระค่าที่พักที่แพงขึ้นถึง 3 เท่าได้”

ดังนั้น เมื่อวันหยุดยาว 15 วันผ่านพ้นไป หลี่วินจึงตัดสินใจอยู่ที่บ้านเกิด ณ ทางตะวันตกของเมืองเฉิงตูต่อ หรือไม่ก็จะมองหางานในเมืองใหญ่อื่น ๆ แต่ไม่ใช่ปักกิ่งแน่นอน

อย่างไรก็ตาม อีกมุมหนึ่ง นอกจากลดจำนวนประชากร รัฐบาลจีนได้ให้เหตุผลถึงการไล่รื้อถอนสิ่งก่อสร้างผิดกฎหมาย ว่าเป็นเพราะเหตุการณ์ไฟไหม้ครั้งใหญ่ เมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้วในแหล่งพักอาศัยแห่งหนึ่งซึ่งก่อสร้างอย่างผิดกฎหมาย ทำให้มีคนตายมากถึง 19 คน

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น หลายฝ่ายมองเห็นชัดถึงปัญหาตามมาจากการผลักไสแรงงานต่างถิ่น เนื่องจากปัจจุบันปักกิ่งในหลายพื้นที่ ยังต้องใช้แรงงานต่างจังหวัดสำหรับงานที่สกปรกและอันตราย เช่น งานก่อสร้าง งานสุขาภิบาล ดังนั้นนับตั้งแต่ปีที่แล้ว จึงได้เห็นการชะลอตัวในบางภาคอุตสาหกรรม นับตั้งแต่รัฐบาลประกาศนโยบายจัดระเบียบแรงงานอพยพครั้งใหญ่