สรุปความเคลื่อนไหว “จีน” : EV-อีคอมเมิร์ซ-แร่หายาก 

ในห้วงสัปดาห์นี้มีเหตุการณ์ความเคลื่อนไหวน่าสนใจที่เกี่ยวกับ “จีน” ในสังเวียนการค้าระหว่างประเทศและการแข่งขันในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ซึ่งมีทั้งในแง่ที่จีนเป็นฝ่ายกระทำและจีนเป็นฝ่ายถูกกระทำ 

“ประชาชาติธุรกิจ” ได้สรุปประเด็นที่น่าสนใจเหล่านี้มา 3 ประเด็น ดังต่อไปนี้  

EV จีนลุยตลาดอาเซียน หนีกำแพงภาษี EU 

ในวันที่ 4 กรกฎาคม เป็นวันครบกำหนดที่ประกาศขึ้นภาษีรถยนต์ไฟฟ้าที่ผลิตในจีนของสหภาพยุโรป (อียู) จะถูกเคาะว่าจะให้มีผลบังคับใช้ต่อไป หรือสหภาพยุโรปจะลดหย่อนให้จีนหรือไม่ อย่างไร 

เมื่อภาษีการค้าจากอียูมีผลบังคับใช้ จะส่งผลให้รถยนต์ไฟฟ้าจากจีนขายออกได้ยากขึ้น นักวิเคราะห์คาดการณ์ว่าผู้ผลิตรถอีวีจีนจะหันมาโฟกัสตลาดอาเซียนมากขึ้น ซึ่งตลาดสำคัญอยู่ที่ประเทศไทย ที่ผู้ใช้รถมีความสนใจรถยนต์ไฟฟ้ามากในช่วงที่ผ่านมา อีกทั้ง ประเทศไทยมีมาตรการอุดหนุนราคารถยนต์ไฟฟ้า โดยมีเงื่อนไขให้ต้องมีการผลิตในประเทศทดแทน 

ในวันเดียวกันกับที่จีนจะทราบคำตอบเรื่องภาษีจากอียู บีวายดี (BYD) แบรนด์รถยนต์ไฟฟ้ารายใหญ่ของจีนได้เปิดโรงงานมูลค่ากว่า 486 ล้านดอลลาร์ (ประมาณ 17,800 ล้านบาท) ที่ประเทศไทย ซึ่งเป็นโรงงานแห่งแรกในอาเซียน มีอัตราการผลิตเต็มกำลังที่ 150,000 คันต่อปี ในช่วงเวลาเดียวกันนี้ BYD ได้มอบส่วนลดถล่มทลายแก่ผู้ซื้อรถรุ่น BYD ATTO 3 สูงสุดถึง 340,000 บาท 

ความเคลื่อนไหวดังกล่าวเกิดขึ้นในช่วงที่เศรษฐกิจไทยชะลอตัว และยอดปฏิเสธสินเชื่อรถพุ่งสูงขึ้น ถึงอย่างนั้นก็ตาม โรงงานบีวายดีแห่งแรกในภูมิเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นี้ จะไม่เพียงขายในตลาดไทย แต่บีวายดีตั้งใจให้เป็นศูนย์กลางการผลิตเพื่อส่งออกไปยังประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียนและประเทศอื่น ๆ ด้วย 

กลยุทธ์ส่งพัสดุราคาต่ำไม่ต้องเสียภาษี กำลังโดนปิดช่องโหว่

ตามการรายงานของ ไฟแนนเชียล ไทม์ส (Financial Times) แอมะซอน (Amazon) อีคอมเมิร์ซจากสหรัฐตอบโต้การแข่งขันที่เพิ่มสูงขึ้นจากคู่แข่งสัญชาติจีนอย่าง “ทีมู่” (Temu) และชีอิน (Shein) โดยการลอกเลียนกลยุทธ์การขายจากสองคู่แข่ง โดยตั้งเป้าใช้เครื่องบินขนสินค้าส่งตรงสินค้าจากโกดังต้นทาง (ดังที่อีคอมเมิร์ซจีนขนส่งออกจากจีน) ไปถึงมือนักช้อปในสหภาพยุโรปโดยตรง หวังเริ่มส่งได้ทันภายในฤดูใบไม้ผลินี้ (ช่วง ก.พ.-เม.ย.) 

ข้อดีของโมเดลนี้จะทำให้พัสดุสามารถเลี่ยงภาษีนำเข้าผ่านกฎการส่งสินค้ามูลค่าต่ำได้ ส่งผลให้ผู้บริโภคอเมริกันได้รับพัสดุจากต่างประเทศที่มูลค่าต่ำกว่า 800 ดอลลาร์สหรัฐหรือราว 24,000 บาท โดยไม่ต้องเสียภาษีนำเข้า 

ที่ผ่านมา ทีมู่ (Temu) และ ชีอิน (Shein) อาศัยช่องว่างทางกฎหมาย ส่งออกสินค้าราคาต่ำถึงหน้าบ้านลูกค้าชาวอเมริกัน ซึ่งสร้างความเดือดดาลแก่ ส.ส.สหรัฐเป็นอย่างมาก อย่างไรก็ตาม อีคอมเมิร์ซจีนทั้งสอง และแอมะซอนจากสหรัฐที่กำลังวางแผนจะเลียนแบบกลยุทธ์นี้กับตลาดยุโรป คงไม่คิดว่าช่องโหว่นั้นจะถูกปิดโดยฝ่ายบริหารของสหรัฐและสหภาพยุโรปในเร็ว ๆ นี้แน่  

จีนออกกฎ “แร่หายาก” เป็นของรัฐ

ความเคลื่อนไหวล่าสุดของรัฐบาลจีนกับความพยายามที่สร้างอุปทานทรัพยากรแร่หายาก (rare earth) ให้เป็นไม้เด็ดของจีน จึงออกข้อบังคับที่จะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 ตุลาคมนี้ โดยกำหนดให้ทรัพยากรแร่แรร์เอิร์ธทั้งหมดเป็นของรัฐ ทำให้ตลอดห่วงโซ่อุปทานการผลิต ตั้งแต่การขุดเหมือง ถลุง และการแยก กระบวนการจัดจำหน่ายและส่งออก จะถูกควบคุมอย่างเข้มงวด

กฎใหม่นี้เป็นความพยายามของจีนที่จะล้อมรั้วรักษาวัตถุดิบที่มีความสำคัญทางอุตสาหกรรม เป็นการโต้กลับสหรัฐที่พยายามสกัดไม่ให้จีนมีความก้าวหน้าในการผลิตชิป

แร่หายากมีความสำคัญยิ่งต่อการผลิตแบตเตอรี่รถยนต์อีวี เลเซอร์ และขีปนาวุธ ซึ่งจีนครอบครองการผลิตมากถึง 70% ในปีที่ผ่านมา แม้สหรัฐจะพยายามเสาะหาเหมืองแร่แรร์เอิร์ธแห่งใหม่ กระนั้น ก็ยังต้องพึ่งพาจีนในขั้นตอนการถลุงแร่และกระบวนการอื่น ๆ อยู่ดี