เปิดฉากสงครามโดรน “สตาร์ตอัพยูเครน” เร่งสร้าง “เอไอบินฝูงโดรน”

สตาร์ตอัพยูเครนกำลังพัฒนาระบบปฏิบัติการเอไอใช้ในการควบคุมฝูงโดรน เพื่อชิงความได้เปรียบในการทำสงครามเอาชนะรัสเซีย

วันที่ 18 กรกฎาคม 2024 รอยเตอร์ (Reuters) รายงานว่า สวอร์เมอร์ หนึ่งในกลุ่มสตาร์ตอัพของยูเครนกำลังพัฒนาปัญญาประดิษฐ์หรือเอไอ เพื่อช่วยในการบินฝูงโดรนจำนวนมหาศาลได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ทางยูเครนหวังว่า หากนำเอไอไปใช้ในสมรภูมิด่านหน้า จะช่วยเอาชนะการส่งสัญญาณรบกวน (Signal Jamming) จากรัสเซียที่กำลังเพิ่มขึ้น ทั้งยังช่วยในการบังคับอากาศยานไร้คนขับหรือยูเอวี (Unmanned Aerial Vehicle : UAV) ให้ทำงานเป็นกลุ่มใหญ่ได้ง่ายขึ้น

การพัฒนาโดรนเอไอแบ่งออกกว้าง ๆ ได้สองแนวทางคือ การพัฒนาระบบการมองเห็น ไว้ช่วยตรวจสอบวัตถุ หรือทำแผนที่ภูมิประเทศเพื่อการนำทาง และการพัฒนาระบบอันซับซ้อนกว่าสำหรับใช้บังคับการบินเป็นฝูง

นายเซอร์ฮี คูปรีเอนโก (Serhiy Kupriienko) ซีอีโอของสวอร์เมอร์ (Swarmer) บริษัทที่พัฒนาเอไอสติ๊กซ์ ซอฟต์แวร์ที่เชื่อมโดรนเครือข่ายกล่าวว่า มนุษย์ประสบความยากลำบากในการบินโดรนมากกว่าห้าตัว แต่เอไอสามารถบังคับฝูงโดรนได้หลายร้อย

ระบบปฏิบัติการควบคุมฝูงโดรนนี้มีชื่อว่า สติ๊กซ์ (Styx) ระบบนี้สั่งเครือข่ายของโดรนที่ลาดตระเวนและโดรนโจมตี ทั้งขนาดใหญ่และเล็กทางอากาศและพื้นดิน โดรนทุกตัวจะสามารถวางแผนการเคลื่อนที่ของตัวเองโดยตัวโดรนเอง และทำนายตวามเคลื่อนไหวและพฤติกรรมของโดรนอื่น ๆ ในฝูง

ทั้งนี้ เทคโนโลยีของ Swarmer ยังอยู่ระหว่างการพัฒนาและเพิ่งถูกทดลองเพียงแค่ในสนามรบจำลองเท่านั้น

นายซามูเอล เบนเด็ตต์ นักวิจัยอาวุโสจากศูนย์ความมั่นคงอเมริกันใหม่กล่าวว่า ระบบควบคุมเอไออาจจะใช้มนุษย์เข้ามาเพื่อป้องกันระบบที่เลือกเป้าหมายผิดพลาด

อย่างไรก็ตาม ยูเครนได้มีการใช้เอไอในโดรนพิสัยไกลมาบ้างแล้ว ซึ่งมุ่งเป้าไปที่สิ่งปลูกสร้างทางทหารและโรงกลั่นน้ำมันที่อยู่ห่างออกไปหลายร้อยกิโลเมตรในรัสเซีย ซึ่งเจ้าหน้าที่ยูเครนรายหนึ่ง ซึ่งไม่ประสงค์เอ่ยนามกล่าวว่า การโจมตีบางครั้งใช้โดรน 20 ตัว

เจ้าหน้าที่ยูเครนรายนี้อธิบายอีกว่า โดรนหลักในระบบปฏิบัติการนี้บินไปยังเป้าหมาย แต่ต้องใช้อย่างอื่นในภารกิจพิชิตเป้าหมาย หรือคอยทำหน้าที่หันเหการป้องกันทางอากาศของศัตรู จึงต้องใช้เอไอแบบที่มีมนุษย์คอยควบคุมเพื่อช่วยหาเป้าหมายหรือภัยคุกคามต่างๆ และวางแผนเกี่ยวกับเส้นทางต่อสู้ที่เป็นไปได้
ทั้งนี้ ยังมีประเด็นกังวลด้านจริยธรรมเกี่ยวกับอาวุธที่ปราศจากวิจารณญาณของมนุษย์ รายงานวิจัยจากรัฐสภายุโรปในปี 2020 เตือนว่า ระบบดังกล่าวอาจละเมิดกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ และทำให้เกิดสงครามได้ง่ายขึ้น