การสังหารฮาร์ดีป สิงห์ นิจจาร์ (Hardeep Singh Nijjar) ผู้นำกลุ่มแบ่งแยกดินแดนชาวซิกข์ ซึ่งถือสัญชาติแคนาดา กลายเป็นต้นเหตุของความบาดหมางครั้งใหญ่ในความสัมพันธ์แคนาดาและอินเดียที่ต่างเป็นส่วนหนึ่งของเครือจักรภพ ทำให้แคนาดาขับไล่นักการทูตอินเดียรวมถึงข้าหลวงใหญ่ (High Commissioner) ซึ่งคือตำแหน่งเอกอัครราชทูตของประเทศในเครือจักรภพ รวมทั้งหมด 6 คน เมื่อวันที่ 14 ตุลาคมที่ผ่านมา
ฝ่ายแคนาดากล่าวหานักการทูตดังกล่าวเข้ามามีส่วนร่วมและรู้เห็นในการสังหาร และยังกล่าวหาด้วยว่ามีความพยายามที่กว้างขึ้นอีกจากรัฐบาลอินเดียที่จะพุ่งเป้าไปที่ผู้เห็นต่างชาวอินเดียคนอื่น ๆ ที่อาศัยในแคนาดาด้วย
แน่นอนว่า ตามมาด้วยการตอบโต้ทางการทูตจากฝ่ายอินเดีย โดยได้ออกคำสั่งขับไล่นักการทูตระดับสูงของแคนาดาจำนวน 6 คนเช่นกันออกจากประเทศ รวมถึงรักษาการข้าหลวงใหญ่
นอกจากฝ่ายอินเดียขอให้นักการทูตแคนาดาออกไปจากประเทศภายในวันเสาร์ที่ 19 ตุลาคมนี้ กระทรวงต่างประเทศอินเดียระบุอีกว่า ได้ส่งหนังสือประท้วงไปยังสจ๊วต วีลเลอร์ รักษาการข้าหลวงใหญ่แคนาดาประจำอินเดีย ซึ่งขณะนี้เป็นนักการทูตในตำแหน่งสูงสุดของแคนาดาประจำอินเดีย
อินเดียยังได้สั่งถอนนักการทูตออกจากแคนาดา เพราะไม่มั่นใจในความปลอดภัย “พวกเราไม่เชื่อในพันธสัญญาของรัฐบาลแคนาดาที่จะรับประกันความปลอดภัยพวกเขา ดังนั้น รัฐบาลอินเดียตัดสินใจที่จะถอนตัวข้าหลวงใหญ่และนักการทูตรวมถึงเจ้าหน้าที่ที่ตกเป็นเป้าหมาย” กระทรวงการต่างประเทศอินเดียระบุ
รอยเตอร์ (Reuters) รายงานว่า อินเดียและแคนาดามีความสัมพันธ์ที่ตึงเครียดนับตั้งแต่ปีที่แล้ว ซึ่งย้อนไปเมื่อปี 2023 จัสติน ทรูโด นายกรัฐมนตรีแคนาดาระบุในการแถลงข่าวว่า เขามีหลักฐานชัดเจนที่แสดงว่าเจ้าหน้าที่อินเดียพัวพันในคดีการสังหารนายนิจจาร์ ผู้นำชาวซิกข์บนแผ่นดินแคนาดา ซึ่งการกระทำเหล่านี้เกี่ยวข้องกับการใช้เทคนิคเก็บรวบรวมข้อมูลลับ พฤติกรรมบีบบังคับ การพุ่งเป้าชาวแคนาดาเชื้อสายเอเชียใต้ และยังรวมถึงความเกี่ยวข้องในการข่มขู่คุกคามและใช้ความรุนแรงหลายครั้งรวมถึงการสังหาร
“เป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้” ทรูโดกล่าว และระบุอีกว่า อินเดียได้กระทำความผิดพลาดในสิ่งที่เป็นพื้นฐานสำคัญ โดยการเข้าไปมีส่วนร่วมรู้เห็นในกิจกรรมอาชญากรรมหลายอย่างในแคนาดา
สำหรับนายนิจจาร์มีอายุ 45 ปี เมื่อถูกมือปืน 2 คนยิงเสียชีวิต บริเวณด้านนอกวัดซิกข์ในเขตชานเมืองแวนคูเวอร์ เมื่อเดือนมิถุนายน ปี 2023 ซึ่งบีบีซี (BBC) รายงานว่า นิจจาร์เป็นนักเคลื่อนไหวสนับสนุนการก่อตั้งรัฐชาติคาลิสถาน (Khalistan) ซึ่งเป็นบ้านเกิดของชาวซิกข์ และเป็นชนกลุ่มน้อยทางศาสนา คิดเป็นสัดส่วน 2% ของประชากรในอินเดีย ซึ่งถูกรัฐบาลอินเดียกล่าวหาว่าเป็นผู้ก่อการร้าย และเป็นผู้วางแผนอยู่เบื้องหลังกลุ่มกองกำลังคาลิสถาน ไทเกอร์ ฟอร์ซ หรือ Khalistan Tiger Force (KTF) ซึ่งเป็นกลุ่มติดอาวุธที่ถูกแบนในประเทศอินเดีย
อินเดียปฏิเสธข้อกล่าวหาของทรูโดมาอย่างยาวนาน โดยเมื่อวาน (14 ตุลาคม) ฝ่ายอินเดียเพิกเฉยต่อความเคลื่อนไหวของแคนาดาในการเดินหน้าสอบสวนหาความจริง โดยกล่าวหาทรูโดมีวาระทางการเมือง
แตกแยกจนยากจะคืนดีในเร็ววัน
เมลานี โจลี (Melanie Joly) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศแคนาดาระบุว่า รัฐบาลแคนาดาได้ร้องขออินเดียให้เพิกถอนเอกสิทธิ์ความคุ้มกันทางการทูตของนักการทูตอินเดียทั้ง 6 คน เพื่อที่ว่าหน่วยงานสอบสวนของแคนาดาสามารถสอบปากคำเกี่ยวกับข้อกล่าวหาการก่ออาชญากรรมได้ แต่เนื่องจากอินเดียไม่ให้ความร่วมมือ แคนาดาจึงต้องขับไล่นักการทูตที่เป็นปัญหาอยู่นี้ออกไปจากประเทศ
“แคนาดาไม่ได้กำลังหาเรื่องเผชิญหน้าทางการทูตกับอินเดีย” โจลีกล่าว และระบุอีกว่า “แต่เราจะไม่นั่งอยู่เงียบ ๆ ในขณะที่เจ้าหน้าที่ของประเทศใด ๆ ก็ตามมีส่วนร่วมรู้เห็นกับการข่มขู่คุกคาม หรือแม้กระทั่งฆ่าชาวแคนาดา”
“เราได้เลยจากรอยร้าวไปสู่ความแตกแยกครั้งใหญ่ในความสัมพันธ์กับอินเดีย” เฟน ออสเลอร์ แฮมป์สัน (Fen Osler Hampson) ศาสตราจารย์ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่มหาวิทยาลัยคาร์เลตันในกรุงออตตาวากล่าว และว่า ยากที่จะเห็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อนี้กลับสู่ความสัมพันธ์ที่เป็นปกติในอนาคตอันใกล้
ทั้งนี้ ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา แคนาดาเป็นประเทศที่มีประชากรที่นับถือศาสนาซิกข์ที่อยู่นอกรัฐปัญจาบของอินเดียมากที่สุด
นอกจากแคนาดาแล้ว สหรัฐยังกล่าวหาเจ้าหน้าที่อินเดียเกี่ยวข้องกับแผนความพยายามลอบสังหารผู้นำแบ่งแยกดินแดนชาวซิกข์ในนครนิวยอร์กเมื่อปีที่แล้ว และได้ฟ้องร้องดำเนินคดีต่อชาวอินเดียที่ทำงานตามคำสั่งของเจ้าหน้าที่รัฐบาลอินเดียที่ไม่ได้ถูกเปิดเผยชื่อ โดยสมาชิกคณะกรรมาธิการของรัฐบาลอินเดียที่สอบสวนความเกี่ยวข้องของชาวอินเดียในแผนสังหารดังกล่าวมีกำหนดจะพบกับเจ้าหน้าที่สหรัฐในกรุงวอชิงตันในสัปดาห์นี้
ข้อกล่าวหาเรื่องการวางแผนลอบสังหารผู้นำกลุ่มแบ่งแยกดินแดนชาวซิกข์ในแคนาดาและสหรัฐอเมริกาทดสอบความสัมพันธ์กับอินเดีย ขณะที่ทั้งแคนาดาและสหรัฐเองต่างหวังที่จะสร้างความสัมพันธ์กับอินเดียที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น เพื่อต่อต้านอิทธิพลที่เพิ่มขึ้นของจีน