รถญี่ปุ่นมือสองเฟื่องฟูในรัสเซีย หลังค่ายรถคว่ำบาตรไม่ส่งรถใหม่ขาย 

ค่ายรถญี่ปุ่นคว่ำบาตรไม่ส่งรถใหม่ไปขายรัสเซียมาแล้ว 1 ปี ตามมาตรการคว่ำบาตรของรัฐบาล รถมือสองได้อานิสงส์ส่งขายรัว ๆ คาดส่งผ่านประเทศที่สามด้วย เนื่องจากชาวรัสเซียนิยมรถยนต์ญี่ปุ่นมาอย่างยาวนาน เมื่อไม่มีมือหนึ่งจึงหันซื้อมือสอง ดันยอดขายรถยนต์มือสองมากกว่ามือหนึ่งเกือบ 4 เท่า ในช่วง 5 เดือนแรกของปีนี้

วันที่ 25 ตุลาคม 2024 นิกเคอิ เอเชีย (Nikkei Asia) รายงานว่า ญี่ปุ่นยังคงส่งออกรถมือสองไปยังรัสเซียอย่างต่อเนื่อง แม้ว่าจะเริ่มใช้ระเบียบควบคุมการส่งออกที่เข้มงวดขึ้นแล้วก็ตามในเดือนสิงหาคม 2023 สวนทางยอดส่งออกรถใหม่ที่ลดลงอย่างมากหลังรัสเซียรุกรานยูเครน 

ตามข้อมูลจากสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่น (Japan Used Motor Vehicle Exporters Association) ตั้งแต่เดือนมกราคมจนถึงเดือนสิงหาคม 2024 มีการส่งออกรถยนต์มือสองจากญี่ปุ่นไปยังรัสเซียทั้งหมด 132,217 คัน แม้ยอดดังกล่าวจะลดลง 20% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า (YOY) แต่รัสเซียยังคงเป็นตลาดที่สำคัญต่อตัวแทนจำหน่ายรถยนต์มือสองของญี่ปุ่น เป็นรองแค่สาธารณรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (UAE) เท่านั้น 

ฮิโรชิ ซาโต้ (Hiroshi Sato) ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นกล่าวว่า ยังคงได้รับคำสั่งซื้อจากรัสเซียอยู่เรื่อย ๆ และมองว่าตลาดรัสเซียค่อนข้างมีเสถียรภาพ

ยอดส่งออกรถยนต์มือสองจากญี่ปุ่นไปยังรัสเซียในเดือนสิงหาคมอยู่ที่ 15,153 คัน เพิ่มขึ้น 21.8% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า ดูเหมือนว่ามาตรการคว่ำบาตรรัสเซียจะไม่ได้ผลตามที่ทางการญี่ปุ่นต้องการเลย 

รัฐบาลญี่ปุ่นขยายข้อจำกัดการส่งออกไปยังรัสเซียเมื่อปี 2023 ซึ่งเป็นหนึ่งในความพยายามคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจต่อรัสเซีย โดยสั่งห้ามการส่งออกรถยนต์ที่มีขนาดเครื่องยนต์เกิน 1,900 ซีซี ทั้งรถยนต์ไฮบริด (HEV) ปลั๊กอินไฮบริด (PHEV) และรถยนต์ไฟฟ้า (EV) เพื่อให้สอดคล้องกับข้อกำหนดของสหภาพยุโรป (EU)

ข้อมูลจากมาร์กไลน์ (Marklines) บริษัทวิจัยในญี่ปุ่นแสดงให้เห็นว่า ผู้ผลิตรถยนต์ค่ายญี่ปุ่นมียอดขายรถใหม่ในรัสเซียน้อยลงอย่างมาก โตโยต้า มอเตอร์ (Toyota Motor) มียอดขายเพียง 420 คัน ในปี 2023 ลดลง 98% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า ขณะที่ฮอนด้า มอเตอร์ (Honda Motor) มียอดขายเพียงแค่ 17 คัน ในปี 2023 ลดลง 95% จากปีก่อนหน้า และในปี 2024 นี้ มาตรการคว่ำบาตรรัสเซียในภาคอุตสาหกรรมรถยนต์ (ใหม่) ได้ผลเต็มร้อย ไม่มียอดขายรถยนต์ญี่ปุ่นในรัสเซียเกิดขึ้นเลยแม้แต่คันเดียว 

ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นกล่าวว่า อุปสงค์ต่อรถยนต์ญี่ปุ่นมือสองไม่ได้ลดลงอย่างมีนัยสำคัญเลย เนื่องจากรถญี่ปุ่นได้รับความนิยมในตลาดรัสเซีย 

จากรายงานของออโต้สแตตอนาไลติกส์เอเจนซี่ (Autostat Analytic Agency) บริษัทวิจัยอุตสาหกรรมยานยนต์ของรัสเซียแสดงให้เห็นว่า ตลอดเดือนมกราคมจนถึงเดือนพฤษภาคม 2024 ในรัสเซียมีการซื้อรถยนต์มือสองกว่า 2.25 ล้านคัน โดยระบุในรายงานว่า แทบจะไม่เห็นยอดขายในตลาดรถยนต์มือสองของรัสเซียลดลงเลย แถมตลาดยังมีขนาดใหญ่กว่าตลาดรถมือหนึ่งด้วย โดยมียอดขายมากกว่ารถยนต์นั่งส่วนบุคคลมือหนึ่งถึง 3.8 เท่า ในช่วงเวลาเดียวกันนั้น 

ตามสถิติการค้าระหว่างประเทศ ยอดส่งออกรถยนต์นั่งส่วนบุคคลของสหภาพยุโรปไปยังรัสเซียลดลงอย่างเห็นได้ชัดตั้งแต่เดือนกันยายน 2022 ขณะที่การส่งออกรถจากญี่ปุ่นไปยังรัสเซียเริ่มฟื้นตัวในช่วงครึ่งหลังของปี 2022 และมีช่วงขึ้น ๆ ลง ๆ แต่ในปีนี้ยังน้อยกว่าช่วงก่อนรัสเซียบุกยูเครนมาก 

ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นกล่าวว่า โตโยต้าเป็นแบรนด์รถยนต์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในตลาดรถยนต์มือสองของรัสเซีย เพราะสามารถขับในสภาพอากาศที่หนาวจัดได้ แถมยังหาอะไหล่เปลี่ยนได้สะดวก รถยนต์นั่งขนาดใหญ่ เช่น อัลพาร์ด (Alpard) และ แลนด์ ครูซเซอร์ (Land Cruiser) เป็นที่นิยมในรัสเซียมาอย่างยาวนาน แต่ด้วยข้อห้ามการส่งออกรถยนต์ใหม่ของญี่ปุ่น ทำให้ชาวรัสเซียหันไปซื้อรถยนต์ญี่ปุ่นเครื่องยนต์ขนาดเล็กกว่า (ซึ่งไม่ถูกจำกัดการส่งไปยังรัสเซีย) แทน

รถยนต์ญี่ปุ่นที่มีขนาดเครื่องยนต์ไม่เกิน 1,900 ซีซี ได้แก่ โตโยต้า ยาริส (Toyota Yaris) โตโยต้า ไรซ์ (Toyota Rise) ฮอนด้า เอชอาร์-วี (Honda HR-V) และนิสสัน โน้ต (Nissan Note) 

ทั้งนี้ ราคารถยนต์มือสองของญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นต่อเนื่องมาตั้งแต่ปลายปี 2023 อ้างอิงจากเว็บไซต์ขายรถยนต์มือสอง คุรุมะเอระบิดอตคอม (Kurumaerabi.com) ราคาของรถยนต์นั่งส่วนบุคคลมือสองในญี่ปุ่นในเดือนนี้เพิ่มขึ้นราว 12-20% จากเดือนธันวาคม 2023 

ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นกล่าวว่า การดำเนินธุรกรรมกับรัสเซียนั้น “ไว้ใจได้” เพราะรัสเซียมักชำระเงินล่วงหน้าเสมอ อีกทั้งเงินเยนที่อ่อนค่าได้ส่งแรงหนุนต่อตลาดรถยนต์มือสองด้วย 

ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นชี้ว่า รถยนต์นั่งขนาดใหญ่อาจเลี่ยงข้อห้ามการส่งออกโดยการส่งผ่านประเทศที่สาม เช่น มองโกเลียที่มียอดส่งออกรถยนต์แตะ 77,463 คัน ในช่วง 8 เดือนแรกของปีนี้ เพิ่มขึ้น 64% เมื่อเทียบช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า ผู้ที่ไปเยือนมองโกเลียมาไม่นานนี้กล่าวว่า จากที่ได้ยินมา รถยนต์มือสองของญี่ปุ่นหลายร้อยคันในมองโกเลียถูกส่งต่อไปยังรัสเซีย ขณะที่อุปสงค์ภายในประเทศของมองโกเลียเพิ่มขึ้นอย่างมากเช่นกัน

ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นยังกล่าวเป็นนัยว่า รถยนต์ญี่ปุ่นส่วนหนึ่งอาจส่งเข้ารัสเซียผ่านเกาหลีใต้ เนื่องจากข้อจำกัดการส่งออกไปยังรัสเซียของเกาหลีใต้นั้นเข้มงวดน้อยกว่าของญี่ปุ่น เขายกข้อมูลขึ้นมาตั้งข้อสังเกตว่า ยอดการส่งออกรถยนต์พวงมาลัยขวาไปยังเกาหลีใต้ซึ่งขับพวงมาลัยซ้ายในช่วง 8 เดือนแรกของปีนี้อยู่ที่ 9,512 คัน เพิ่มขึ้น 46% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า 

ส่วนข้อมูลของสมาคมการค้าระหว่างประเทศแห่งเกาหลีใต้ (Korea International Trade Association) ระบุว่า รัฐบาลเกาหลีใต้สั่งห้ามการส่งออกรถยนต์มือสองที่มีขนาดเครื่องยนต์ใหญ่กว่า 2,000 ซีซี ไปยังรัสเซียตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2024 ด้วยข้อกังวลต่อการนำไปใช้ในสงคราม อย่างไรก็ตาม ยอดส่งออกรถยนต์มือสองของเกาหลีใต้ไปยังรัสเซียช่วงเดือนมกราคมจนถึงเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ก็เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดถึง 158.6% เมื่อเทียบเป็นรายปี อยู่ที่ 9,814 คัน

ตามข้อมูลจากสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่น การส่งออกรถยนต์มือสองทั้งหมดแตะระดับทุบสถิติที่ 1.53 ล้านคันในปี 2023 เพิ่มขึ้นจากปี 2022 ถึง 24% และประธานสมาคมคาดว่าจะทำลายสถิติใหม่ได้อีกในปี 2024 

ประธานสมาคมผู้ส่งออกรถยนต์มือสองของญี่ปุ่นกล่าวว่า ไม่ได้ใส่ใจอุปสงค์จากประเทศใดประเทศหนึ่งเป็นพิเศษ เพราะตัวแทนจำหน่ายสามารถขนส่งไปยังตลาดอื่น ๆ เพื่อตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงได้ ตราบใดที่ความต้องการรถยนต์ของผู้คนยังคงมากขึ้น สมาคมก็จะส่งออกรถยนต์มือสองต่อไป