ต่างประเทศ

คิงดัตช์ยุติใช้ราชรถม้าทองคำ ปมเชิงสัญลักษณ์ค้าทาส

ภาพ : ANP Netherland

กษัตริย์เนเธอร์แลนด์ประกาศปลดพระราชรถม้าทองคำ หลังสังคมวิจารณ์สัญลักษณ์สะท้อนกดขี่ทาสยุคล่าอาณานิคม

วันที่ 14 มกราคม 2565 Koninklijk Huis เว็บไซต์สำนักพระราชวังเนเธอร์แลนด์ เผยแพร่คลิปวิดีโอของสมเด็จพระราชาธิบดีวิลเลม-อเล็กซานเดอร์ ทรงมีพระราชดำรัสประกาศยุติการใช้รถม้าพระที่นั่งทองคำ (Gouden Koets) ซึ่งเป็นพระราชรถม้าสำคัญประจำราชวงศ์ที่มักใช้ในพระราชพิธีสำคัญต่าง ๆ โดยเฉพาะพิธีแถลงนโยบายและงบประมาณประจำปีต่อที่ประชุมร่วมรัฐสภา (Troonrede) ซึ่งเป็นธรรมเนียมประจำของทุกปี

ความเคลื่อนไหวดังกล่าวมีขึ้นหลังจากที่บรรดานักวิจารณ์บางฝ่าย มองว่าราชรถม้าสีทองเก่าแก่ของราชวงศ์คันนี้ ตกแต่งด้วยภาพอันสะท้อนถึงการเชิดชูอดีตอันยิ่งใหญ่ของเนเธอร์แลนด์ในฐานะเจ้าอาณานิคม โดยภาพที่กลายเป็นข้อถกเถียงมากที่สุดคือ ภาพ Tribute from the Colonies ที่ดูด้านข้างของตัวรถม้า ซึ่งแสดงถึงคนผิวดำและชาวเอเชีย กำลังนั่งคุกเข่าเชิดชูสิ่งสินค้าต่าง ๆ

อาทิ โกโก้ และอ้อย แก่สตรีผิวขาวซึ่งเป็นชาวยุโรป ซึ่งตามประวัติแล้วภาพดังกล่าวถูกขึ้นในปี 1896 โดยจิตรกรชื่อ Nicolaas van der Waay ซึ่งเปรียบเปรยว่า ชาวเนเธอร์แลนด์ได้นำความเป็นอารยะมาสู่บรรดาชนพื้นเมืองผิวสีและชาวเอเชียที่ยังด้อยพัฒนา

ในวิดีโอที่สำนักพระราชวังเผยแพร่ กษัตริย์วิลเลม-อเล็กซานเดอร์ ทรงยอมรับอย่างตรงไปตรงมาว่า ภาพของรถม้าดังกล่าวสร้างความไม่พอใจกับผู้คนจำนวนมาก ทั้งเรียกร้องให้ทั้งชาติเผชิญกับมรดกของประวัติศาสตร์อาณานิคมร่วมกัน แม้อดีตจะขื่นขมแค่ไหนก็ตาม เพื่อเป็นกระจกสะท้อนตัวตนของคนในยุคปัจจุบัน

“ไม่มีประโยชน์ที่จะประณามหรือตัดสินสิ่งที่เกิดขึ้นผ่านเลนส์ของยุคสมัยปัจจุบัน การแบนวัตถุและสัญลักษณ์ทางประวัติศาสตร์ไม่ใช่วิธีที่แก้ปัญหาเช่นกัน แต่จำเป็นต้องมีความพยายามร่วมกันอย่างลึกซึ้งเพื่อสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มากกว่าใช้ประวัติศาสตร์มาเป็นสิ่งที่แบ่งแยกพวกเรา”

“ตราบใดที่ผู้คนในเนเธอร์แลนด์ยังรู้สึกเจ็บปวดจากการเลือกปฏิบัติอยู่ทุกวัน อดีตก็เสมือนกับเงาตามตัวของพวกเราตลอดเวลา”

ทั้งนี้ สำหรับรถม้าพระที่นั่งทองคำ ปัจจุบันไม่ได้ถูกใช้ในพระราชพิธีต่าง ๆ ตั้งแต่ปี 2020 แล้วเนื่องจากต้องเข้ารับการบูรณะครั้งใหญ่ โดยหลังจากที่บูรณะเสร็จสิ้น รถม้าพระที่นั่งนี้จะถูกนำไปจัดแสดงยังพิพิธภัณฑ์แห่งชาติต่อไป

อนึ่ง ช่วงศตวรรษที่ 17 ถือเป็นห้วงเวลาสูงสุดของเนเธอร์แลนด์ที่สามารถพิชิตดินแดนอาณานิคม ผ่านการค้าของบริษัทดัตช์อีสอินเดีย (VOC) ซึ่งปัจจุบันครอบคลุมพื้นที่ของ อินโดนีเซีย แอฟริกาใต้ คูราเซา และนิวกินี โดยเนเธอร์แลนด์ยังเป็นหนึ่งในผู้เล่นหลักของการค้าทาสข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก