กรณีศึกษา เมื่อธุรกิจพนัน รุกครอบงำบอลอังกฤษ

Leicester City's Spanish striker Ayoze Perez (L) makes an unsuccessful attempt at goal during the English League Cup semi-final first leg football match between Leicester City and Aston Villa at King Power Stadium in Leicester, central England on January 8, 2020. (Photo by Oli SCARFF / AFP) / RESTRICTED TO EDITORIAL USE. No use with unauthorized audio, video, data, fixture lists, club/league logos or 'live' services. Online in-match use limited to 75 images, no video emulation. No use in betting, games or single club/league/player publications. /

อาฮุย แผ่นดินใหญ่ : เรื่อง

ความนิยมของกีฬาฟุตบอลเบ่งบานในยุโรปมายาวนานหลายทศวรรษ ฟุตบอลกลายเป็นวิถีและวัฒนธรรมของผู้คนแทบทุกท้องถิ่น โดยเฉพาะในอังกฤษซึ่งเชื่อกันว่าเป็นแหล่งที่ทำให้ฟุตบอลพัฒนากฎเกณฑ์จนกลายมาเป็นกีฬาสมัยใหม่ในทุกวันนี้ ด้วยความนิยมอย่างสูง ฟุตบอลจึงกลายเป็นธุรกิจที่มีมูลค่ามหาศาล และในบรรดาธุรกิจที่มีอิทธิพลมากที่สุดก็ย่อมหนีไม่พ้นการพนัน

สถิติรายได้จากสปอนเซอร์บนอกเสื้อของสโมสรในพรีเมียร์ลีกอังกฤษฤดูกาล 2019-20 รวมกันแล้วเป็นตัวเลขมากถึง 349.1 ล้านปอนด์ เพิ่มขึ้น 10 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเทียบกับเมื่อฤดูกาลก่อน น่าสนใจว่าฤดูกาลล่าสุดนี้ 20 สโมสรในลีกอังกฤษมีครึ่งหนึ่งรับสปอนเซอร์บนอกเสื้อแข่งเป็นบริษัทรับพนันแบบถูกกฎหมาย ขณะที่ในลีกแชมเปี้ยนชิพ มี 15 ทีม จาก 24 ทีมของลีกที่มีสปอนเซอร์บนหน้าอกเสื้อเป็นแบรนด์ที่เกี่ยวกับการพนัน

สัดส่วนตัวเลขรายได้และจำนวนสปอนเซอร์ย่อมบ่งบอกกราฟบทบาทและอิทธิพลของโลกการพนันในฟุตบอลอังกฤษที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เรื่องนี้

ไม่เพียงเกี่ยวข้องกับแค่ธุรกิจเท่านั้น ชัดเจนว่าเป็นเรื่องเกี่ยวกับการเมืองและนโยบาย ถ้าพูดถึงแง่มุมนี้ ประเด็นที่สื่ออังกฤษฝ่ายเสรีนิยมกำลังวิจารณ์สมาคมฟุตบอลอังกฤษคือเรื่องที่เอฟเอปล่อยให้เว็บไซต์พนันออนไลน์ สตรีมมิ่งเกมถ่ายทอดสดฟุตบอลชิงแชมป์รายการเอฟเอคัพ อันเป็นส่วนหนึ่งของสัญญาถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลในอังกฤษที่เอฟเอขายสิทธิ์ไว้ไปจนถึงปี 2024

ลองนึกภาพว่า สามารถเข้าไปชมถ่ายทอดสดฟุตบอลในเว็บไซต์พนันได้ จะมีสักกี่คนที่สามารถหักห้ามใจไม่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมในเว็บไซต์ นี่คืออิทธิพลจากการพนันที่รุกคืบเข้ามาโดยใช้ผลประโยชน์เข้าแลกเปลี่ยน

ข้อมูลข้างต้นที่เอ่ยถึงเสื้อและการถ่ายทอดสดในยุคหลัง ธุรกิจพนันไม่ได้มีพื้นที่แค่นั้น พวกเขาขยายไปถึงการซื้อโฆษณาแปะบนพื้นที่ในสนาม ที่เป็นเช่นนี้มีตัวอย่างจากหลายสโมสร สโต๊ก ซิตี้ ที่ตกชั้นไปเล่นในแชมเปี้ยนชิพ พวกเขามีสปอนเซอร์สนามเป็นบริษัทรับพนัน บริษัทเดียวกับที่เจ้าของสโมสรแห่งนี้ถือครองอยู่นั่นเอง

แม้แต่สมาคมฟุตบอลอังกฤษเอง ช่วงหนึ่งก็เคยมีสัญญาสปอนเซอร์กับบริษัทรับพนันแต่สมาคมยกเลิกความร่วมมือไปแล้วเมื่อปี 2017 แต่ประเด็นที่เกิดขึ้นหลังสุดในกรณีสัญญาถ่ายทอดเกมแข่งเอฟเอคัพกับบริษัทการตลาดชื่อดังด้วยมูลค่า 4 ล้านปอนด์ และบริษัทนี้นำสิทธิ์ไปบริหารต่อโดยเปิดขายให้ธุรกิจการพนันนำไปสตรีมมิ่งบนเว็บไซต์พนันหลายแห่งทั้งในสหราชอาณาจักรและรอบโลก

เรื่องนี้เองที่เป็นชนวน เพราะเอฟเอเซ็นสัญญายาวถึง 6 ปี ที่สำคัญคือบริษัทพนันที่ได้สิทธิ์ไปด้วย หนึ่งในนั้นคือบริษัทที่เจ้าของสโมสรสโต๊ก ซิตี้ เป็นเจ้าของ และดีลนี้ก็เริ่มมาตั้งแต่ปีที่แล้ว จนสื่ออังกฤษหยิบยกประเด็นนี้มาเล่นในปี 2020

บริษัทการพนันหลายแห่งยืนยันว่า ผู้เข้าชมเกมแข่งผ่านเว็บไซต์ไม่จำเป็นต้องวางวงเงินพนันก่อนหน้าเกม 24 ชั่วโมงเพื่อรับสิทธิ์ชมการแข่ง และมีมาตรการป้องกันบุคคลที่อายุต่ำกว่า 18 ปีด้วยการใช้ระบบลงทะเบียนผู้ใช้งานทุกกรณี

พื้นที่ทับซ้อนเหล่านี้หากเป็นในทาง “การเมือง” คงต้องบอกว่า เป็นเรื่องที่สุ่มเสี่ยงและน่าเป็นห่วงในหลายด้าน ไม่เพียงแค่ความโปร่งใสในเกม อย่างกรณีล่าสุดเรื่องการสตรีมมิ่งแมตช์ในเว็บไซต์พนันทำให้เกิดความวิตกว่าจะส่งผลทางสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการเงินและสุขภาพจิต

หลายปีก่อนอังกฤษผ่อนผันกฎเรื่องการพนันแบบถูกกฎหมายมาแล้ว หลังจากนั้นธุรกิจการพนันก็เริ่มคืบคลานเข้ามามีอิทธิพลและปรากฏชัดเจนขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งในและนอกสนาม ขณะเดียวกันผลกระทบทางสังคมก็เริ่มมีคดีการพนัน เช่น การฆ่าตัวตายอันเป็นผลจากติดการพนันเมื่อปี 2017 ซึ่งสะท้อนให้เห็นเรื่องปัญหาสุขภาพจิตควบคู่ไปกับความกังวลเรื่องการเงิน และยิ่งในยุคออนไลน์หลังจากกฎระเบียบที่เคยเข้มงวดถูกทำให้ผ่อนคลายขึ้น สื่ออังกฤษเองยังมองว่า กรณีนี้เสี่ยงทำให้คนหนุ่มสาวเข้าสู่การพนันมากขึ้น

ประเด็นนี้อยู่ในแวดวงกีฬาซึ่งอำนาจในการตัดสินใจ การควบคุมดูแลอยู่ในมือสมาคมฟุตบอล นักการเมืองหรือตำแหน่งผู้บริหารใหญ่ของกระทรวงกีฬาเองก็ถูกมองว่าควรตระหนักถึงผลกระทบจากการพนันให้มากขึ้น นับตั้งแต่ไม่มีท่าทีเข้ามาควบคุมวงเงินสูงสุดในการเล่นพนันชนิดที่ได้รับความนิยมในอังกฤษแล้ว

เหล่านี้เป็นสถานการณ์ของประเทศที่มีรายการฟุตบอลเก่าแก่ที่สุดของโลก แม้กระทั่งประเทศที่มีวัฒนธรรมฟุตบอลเฟื่องฟูยังเผชิญผลกระทบทางสังคมจากอิทธิพลของธุรกิจการพนัน ในอีกด้านก็ต้องยอมรับว่า พวกเขาก็สนับสนุนทุนให้สโมสรนำไปพัฒนาทีม แต่เงินที่พวกเขายื่นให้ กับสิ่งที่บริษัทได้กลับไป และสิ่งที่สังคมโดยรวมต้องสูญเสีย ประเทศแถวหน้าของยุโรปก็ยังต้องชั่งน้ำหนักกันให้ดี สมดุลระหว่างผลกระทบของธุรกิจที่บ้านเราคงจัดกันว่าเป็น “สายสีเทา” ต่อคนในสังคม กับผลประโยชน์ในทางเศรษฐกิจมันอยู่ตรงไหน