รู้จัก “การเลือกตั้งกลางเทอม” ของสหรัฐอเมริกาคืออะไร ทำไมถึงสำคัญไม่แพ้เลือกตั้งใหญ่ทุก 4 ปี พร้อมสำรวจที่นั่ง ส.ส.-ส.ว. ในทำเนียบขาว ตลอดการเลือกตั้ง ช่วง 10 ปีที่ผ่านมา
เป็นระยะเวลา 2 ปีแล้ว ที่รัฐบาลสหรัฐอเมริกา นำโดย นายโจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐ ทำหน้าที่บริหารประเทศ ท่ามกลางความแปรปรวนและความวุ่นวายที่เกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกา
- เปิดประวัติ “ปลื้ม สุรบถ หลีกภัย” อดีตยูทูบเบอร์ ลูกชายคนเดียวของ “ชวน”
- “ปลื้ม” ตอบแล้ว ปมถูกฟ้องทำสูญเงิน 15 ล้าน ปัดตอบกระทบ “ชวน”
- วิชัย ทองแตง ชีวิตฉากใหม่ ทิ้งฉายาพ่อมดตลาดหุ้น
และเป็นที่ทราบกันดีว่า การทำหน้าที่สภาผู้แทนราษฎรของสหรัฐจะมีอายุในการทำหน้าที่เพียงแค่ 2 ปีเท่านั้น หรือ ครึ่งวาระของการดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี ที่มีวาระการดำรงตำแหน่งถึง 4 ปี
แม้การเลือกตั้งกลางเทอมของสหรัฐจะไม่ได้รับความสนใจเท่ากับการเลือกต้ั้งประธานาธิบดี ที่กำลังจะเกิดขึ้นอีกครั้งใน 2 ปีข้างหน้า แต่การเลือกตั้งกลางเทอมมีผลต่อเสถียรภาพของรัฐบาลในยุคนั้น ๆ รวมถึงการขับเคลื่อนนโยบายอื่น ๆ สำหรับอีกครึ่งวาระที่เหลือของรัฐบาลนั้น ๆ
ยิ่งไปกว่านั้น การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองของสหรัฐในแต่ละครั้ง มีผลมาถึงสถานการณ์ทั่วโลกอีกด้วย
และนี่คือเรื่องสำคัญที่ควรรู้ เกี่ยวกับการเลือกตั้งกลางเทอมของสหรัฐอเมริกา (United States midterm election)
“เลือกตั้งกลางเทอม” คืออะไร?
การเลือกตั้งกลางเทอมคือ การเลือกตั้งชิงตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (House of Representatives) วุฒิสมาชิก (Senate) และผู้ว่าการรัฐ ซึ่งจะเกิดขึ้นทุก ๆ 2 ปี ต่างจากการเลือกตั้งประธานาธิบดีที่จะเกิดขึ้นทุก ๆ 4 ปี
การเลือกตั้งแต่ละครั้ง แต่ละรัฐจะมี ส.ว. 2 คน เท่ากันทุกรัฐ ดำรงตำแหน่ง 6 ปี ส่วน ส.ส.ในแต่ละรัฐจะมีจำนวนมากน้อยไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับสัดส่วนประชากรในรัฐนั้น ๆ และดำรงตำแหน่ง 2 ปี
การเลือกตั้งกลางเทอมดังกล่าว ถือเป็นการเดิมพันครั้งใหญ่ระหว่างพรรคเดโมแครตและพรรครีพับลิกัน โดยทั้ง 2 พรรคจะชิงชัยเก้าอี้ ส.ส.ทั้งหมดจำนวน 435 ที่นั่ง โดยพรรคใดที่สามารถครองที่นั่งได้มากกว่ากึ่งหนึ่ง คือ 218 ที่นั่ง เท่ากับว่าจะสามารถครองเสียงข้างมากในสภาได้ ซึ่งจะมีผลต่อการทำนโยบายของแต่ละรัฐบาล เสถียรภาพของรัฐบาล ไปจนถึงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งใหญ่ครั้งต่อไปด้วย
ขณะเดียวกัน การเลือกตั้งกลางเทอม จะมีการเลือกตั้ง ส.ว.จำนวน 35 ราย จากทั้งหมด 100 ราย ซึ่งคิดเป็น 1 ใน 3 ของจำนวนที่นั่งในวุฒิสภา ซึ่งการเลือกตั้ง ส.ว.จำนวนดังกล่าว มาจากการครบวาระดำรงตำแหน่งตามรอบ ทุก ๆ 2 ปี
นอกจากนี้ ยังมีการเลือกตั้งผู้ว่าการรัฐใน 36 มลรัฐ ผู้ว่าการดินแดนสหรัฐ 3 คน และการเลือกตั้งเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นในแต่ละรัฐอีกจำนวนมาก
สำรวจที่นั่ง ส.ส.-ส.ว. รอบ 10 ปีที่ผ่านมา
การเลือกตั้ง ส.ส.ในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา เริ่มต้นตั้งแต่ปี 2553 ซึ่งเป็นช่วงกลางเทอมของประธานาธิบดี บารัก โอบามา สมัยที่ 1 ที่นั่ง ส.ส.ส่วนใหญ่ อยู่ที่พรรครีพับลิกันมาโดยตลอด
กระทั่งการเลือกตั้งครั้งล่าสุดเมื่อปี 2561 ซึ่งเป็นช่วงกลางเทอมของประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ พรรคเดโมแครต พลิกกลับมามีที่นั่ง ส.ส.ในสภาเป็นเสียงข้างมาก แทนพรรครีพับลิกัน ซึ่งขณะนั้นเป็นพรรครัฐบาล มาจนถึงการเลือกตั้งใหญ่เมื่อปี 2563 ที่นายโจ ไบเดน จากพรรคเดโมแครต ได้ขึ้นมาเป็นประธานาธิบดี ยังคงได้ที่นั่ง ส.ส.เสียงข้างมากอยู่ แต่เสียงข้างมากที่ได้ค่อนข้างปริ่มน้ำพอสมควร เนื่องจากมีที่นั่งมากกว่ารีพับลิกัน เพียง 10 ที่นั่งเท่านั้น
ขณะที่การที่นั่ง ส.ว. รอบ 10 ปีที่ผ่านมา ใน 2 ครั้งแรก ที่นั่งส่วนใหญ่อยู่ที่ พรรคเดโมแครต ก่อนที่ครั้งหลัง ๆ มา พรรครีพับลิกันจะครองที่นั่งส่วนใหญ่ในสภาสูงมาอย่างต่อเนื่อง
การเลือกตั้งแต่ละครั้งของสหรัฐ ทั้งใหญ่และเล็กจะมีรัฐที่เป็นฐานเสียงของแต่ละพรรคอยู่แล้ว หรือเซฟสเตต (Safe State) และจะมีบางเขตที่มีความไม่แน่นอนของฐานเสียง หรือที่เรียกว่า สะวิง สเตต (Swing State) ซึ่งมักจะมีการเปลี่ยนแปลงของคะแนนเสียงในทุกครั้งที่มีการสำรวจก่อนการเลือกตั้ง และสะวิง สเตต เป็นจุดที่สามารถชี้เป็นชี้ตายผลการเลือกตั้งในแต่ละครั้งได้
สิ่งที่ต้องจับตาต่อไป นอกจากที่นั่งเสียงข้างมากที่อาจจะเปลี่ยนไปแล้ว คือเสถียรภาพของรัฐบาลหลังการเลือกตั้งกลางเทอมแต่ละครั้ง ไล่ไปจนถึงการเลือกตั้งใหญ่รอบใหม่ ว่าจะทำให้การเมืองในสหรัฐไปจนถึงนโยบายของสหรัฐเปลี่ยนแปลงไปขนาดไหน
