กลไกจีนเพื่อการลงทุนในต่างประเทศ เจอการตรวจสอบที่เข้มขึ้น

หน่วยงานกำกับดูแลจากส่วนกลางของจีนอย่าง CSRC สาขานครใหญ่ ๆ ของจีน ตรวจสอบเข้มงวดมากขึ้นต่อโครงการ QDLP กลไกจีนเพื่อการลงทุนในต่างประเทศ เพื่อขจัดความเสี่ยงและให้แน่ใจว่าเก็บภาษีได้เต็มเม็ดเต็มหน่วย

วันที่ 13 สิงหาคม 2024 นิกเคอิ เอเชีย (Nikkei Asia) รายงานว่า ชาวจีนที่ต้องการลงทุนในต่างประเทศเจออุปสรรคที่ทำให้ลงทุนได้ยากขึ้น เนื่องจากสำนักงานคณะกรรมการกำกับดูแลหลักทรัพย์แห่งประเทศจีน (China Securities Regulatory Commission หรือ CSRC) มีการตรวจสอบกลไกการลงทุนในต่างประเทศอย่าง QDLP ที่เข้มงวดขึ้น เพื่อที่จะช่วยให้รัฐเก็บภาษีได้มากขึ้น

แหล่งข่าวที่ใกล้ชิดกับสถานการณ์กล่าวว่า ตั้งแต่ต้นปีจนถึงตอนนี้ CSRC สาขาท้องถิ่นทั้งในนครเซี่ยงไฮ้ นครไห่หนาน และนครฉงชิ่ง ตรวจสอบการลงทุนไปยังต่างประเทศของ QDLP อย่างต่อเนื่อง

ในภาพรวม โครงการอายุนับ 10 ปี อย่าง Qualified Domestic Limited Partnership (QDLP) ซึ่งจัดตั้งขึ้นในบางเมืองหรือบางมณฑลที่รัฐบาลกลางมีสิทธิอนุมัติแก่สถาบันการเงินและจัดสรรโควตาการลงทุน ถูกใช้เป็นช่องทางหลักของผู้ลงทุนและสถาบันรายใหญ่ในจีนสำหรับการลงทุนในต่างประเทศ แต่ขณะนี้ QDLP กำลังถูกหน่วยงานกำกับดูแลกลางของประเทศ CSRC ตรวจสอบการดำเนินการอย่างละเอียดถี่ถ้วนมากขึ้น

ระบบ QDLP เป็นกุญแจสำคัญสำหรับผู้จัดการและแบงก์ต่างประเทศที่ดำเนินงานในประเทศจีนที่มีเป้าหมายดึงดูดความมั่งคั่งของชาวจีน

มหานครเซี่ยงไฮ้เป็นเมืองแรกในจีนที่จัดตั้ง QDLP ขึ้นในปี 2012 นับจนถึงสิ้นปี 2020 โปรแกรม QDLP ของเซี่ยงไฮ้ได้รับการจัดสรรโควตาการลงทุนรวมประมาณ 10,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 3.5 แสนล้านบาท

การเข้ามาตรวจสอบของหน่วยงานกำกับดูแลจากส่วนกลางเกิดขึ้นหลังจากช่วงที่ผ่านมา นักลงทุนจีนต้องดิ้นรนกับการหาผลตอบแทนของตราสารทุนและตราสารหนี้ในประเทศตัวเอง จึงพยายามหันไปลงทุนสินทรัพย์ต่างประเทศกันมากขึ้น ตั้งแต่ต้นปี 2024 จนถึงวันที่ 13 สิงหาคม (Year-to-Date) ดัชนี CSI 300 ซึ่งเป็นดัชนีหุ้นที่ใหญ่ที่สุด 300 ตัวในตลาดหุ้นจีน ร่วงลงแล้ว 3.07% ขณะที่ผลตอบแทนตราสารหนี้ หรือบอนด์ยีลด์ เผชิญกับแรงกดดันขาลงที่เพิ่มมากขึ้น เนื่องจากนักลงทุนต่างมองหาสินทรัพย์ที่ปลอดภัย

การตรวจสอบที่เข้มงวดขึ้นนี้เน้นไปที่สองด้านหลัก ๆ ของระบบ QDLP ได้แก่ การดำเนินการเพื่อลงทุนในตราสารหนี้ต่างประเทศของรัฐบาลท้องถิ่น และแหล่งที่มาเงิน โดยเฉพาะผลกำไรของบริษัทซึ่งรัฐบาลท้องถิ่นที่มีปัญหาทางการเงินต่างอยากเก็บภาษีจากบริษัทที่มีกำไร

หน่วยงานกำกับดูแลจากส่วนกลางระมัดระวังความเสี่ยงและสถานะการเงินที่ไม่มั่นคงของหน่วยงานปกครองท้องถิ่นเพิ่มมากขึ้น โดยมีการขอข้อมูลรายละเอียดการลงทุนของ QDLP ที่ลงทุนใน Local Government Financing Vehicle (LGFV) หรือเครื่องมือระดมเงินที่มีบทบาทสำคัญของรัฐบาลท้องถิ่นในจีน

หน่วยงานกำกับดูแลจากส่วนกลางกังวลว่า LGFV ซึ่งมีความเปราะบางนั้นจะพังทลายลง เนื่องจากภาวะอสังหาริมทรัพย์ในจีนตกต่ำ ส่งผลให้นักพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ซื้อที่ดินจากรัฐบาลท้องถิ่นน้อยลง และด้วยการจัดเก็บรายได้ที่น้อยลง รัฐบาลท้องถิ่นจึงกระเสือกกระสนที่จะรีไฟแนนซ์หนี้ที่ใช้ขับเคลื่อนการลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน ซึ่งจากที่มีการประเมินโดยบางองค์กร คาดว่า LGFV มีหนี้สินรวมโดยประมาณมากกว่า 60 ล้านล้านหยวน (ราว 294 ล้านล้านบาท) เมื่อสิ้นปี 2023

แหล่งข่าวใกล้ชิดกับการลงทุนในฉงชิ่งกล่าวว่า การตรวจสอบที่เข้มงวดขึ้นลามมาถึงนักลงทุนด้วย ซึ่งต้องเจอกับระยะเวลาการตรวจสอบที่ยาวนานโดยหน่วยงานพาณิชย์ในพื้นที่ จากที่เคยใช้เวลาแค่สองสัปดาห์ กลายเป็นสองเดือนในการตรวจสอบ หน่วยงานพาณิชย์เน้นไปที่ว่า มีการจ่ายภาษีบริษัทจากรายได้ที่หามาได้หรือไม่ ประสานความร่วมมือกับรัฐบาลท้องถิ่นที่ขัดสน เพื่อไล่เก็บภาษีย้อนหลังจากหลายบริษัท

แม้จะมีการจัดสรรโควตาลงทุนที่เข้มงวดอยู่ก่อนแล้ว ทั้งยังมีการตรวจสอบที่ถี่ถ้วนขึ้นอีก แต่ผู้จัดการจากต่างประเทศที่ต้องการใช้ระบบนี้ เพื่อรองรับลูกค้าในจีนยังถูกกำกับไม่ให้กระทำโดยเสรี กล่าวคือผู้จัดการสินทรัพย์ชาวต่างชาติต้องรอจนกว่านักลงทุนจีนจะผ่านด่านการตรวจสอบภาษีให้เรียบร้อยเสียก่อน