วิกเตอร์ บูท พ่อค้าอาวุธเคยถูกจับที่ไทย มีแววได้กลับมอสโก แลกตัวนักบาสสหรัฐ

วิกเตอร์ บูท
U.S. WBNA star Brittney Griner / Viktor Bout (AP Photo File)

ชื่อนี้คนไทยส่วนหนึ่งย่อมรู้จัก วิกเตอร์ บูท พ่อค้าอาวุธคนดังที่ฮอลลีวูดนำไปสร้างหนัง กลับมาเป็นจุดสนใจอีกครั้ง หลังมีข่าว สหรัฐอาจใช้เป็นนักโทษแลกเปลี่ยนกับนักบาสดังชาวอเมริกันที่ถูกรัสเซียจับไว้

วันที่ 14 กรกฎาคม 2565 สำนักข่าว เอพี รายงานว่า วิกเตอร์ บูท พ่อค้าอาวุธคนดังชาวรัสเซีย ผู้มีฉายา “พ่อค้าความตาย” และมีเรื่องราวเป็นที่มาของภาพยนตร์เรื่อง “Lord of War” ซึ่งถูกจับที่เมืองไทยและส่งตัวไปรับโทษที่สหรัฐอเมริกา กลับมาเป็นจุดสนใจอีกครั้ง ว่าจะได้กลับไปกรุงมอสโก เมืองหลวงรัสเซีย จากการแลกนักโทษกับสหรัฐ

วิกเตอร์ บูท
FILE – วิกเตอร์ บูท ตอนถูกควบคุมตัวที่กรุงเทพฯ เมื่อ 11 ส.ค., 2009. (AP Photo/Apichart Weerawong)

โทษกัญชาแลกค้าอาวุธ?

มีรายงานหลายกระแสระบุว่า บูท วัย 55 ปี จะได้กลับรัสเซีย หลังติดคุกที่สหรัฐมา 11 ปีแล้วจากบทลงโทษ 25 ปี ตามกระบวนการแลกนักโทษสหรัฐ คือ บริตต์นีย์ ไกรเนอร์ ดาวดังบาสเก็ตบอลหญิง WBNA ซึ่งถูกจับข้อหาครอบครองยาเสพติด (น้ำมันกัญชา) และพอล วีแลน นาวิกโยธินสหรัฐ ข้อหาสอดแนม

อย่างไรก็ตาม การพิจารณาแลกนักโทษดังกล่าว ชีรา เอ. ไชน์ดลิน อดีตผู้พิพากษาศาลสหพันธรัฐประจำนครนิวยอร์ก  ซึ่งเคยตัดสินจำคุกบูท คัดค้านอย่างชัดเจน หลังให้สัมภาษณ์ว่าไม่เห็นด้วยอย่างยิ่งที่จะปล่อยตัวไป และการต่อรองแลกนักโทษดังกล่าวเป็นเรื่องที่รับไม่ได้ ระหว่างคนค้าอาวุธที่นำไปใช้สังหารผู้อื่น กับคนที่มีเพียงกัญชาเพียงน้อยนิด และไม่ได้ไปทำร้ายใครเลย

บูท ผู้เป็นมังสวิรัติ ฟังเพลงคลาสสิค และสื่อสารได้ 6 ภาษา เคยเป็นเจ้าหน้าที่รัฐในยุคสหภาพโซเวียต สร้างชื่อในวงการค้าอาวุธ จากการขายอาวุธให้นักรบยังพื้นที่ขัดแย้งต่าง ๆ ทั่วโลก ทั้งอเมริกาใต้ ตะวันออกกลาง และแอฟริกา โดยไม่สนว่าเป็นฝ่ายใด ในที่นี้รวมถึง นายชาร์ลส์ เทย์เลอร์ แห่งไลบีเรีย และโมอัมมาร์ กัดดาฟี สมัยเป็นผู้นำลิเบีย

FILE – บูทถูกนำตัวขึ้นศาลอาญา กรุงเทพฯ  วันที่. 5 ต.ค. 2010.  (AP Photo/Apichart Weerawong, File)

เจ้าของฉายาพ่อค้าความตายถูกรวบตัวที่ไทย เมื่อเดือนมีนาคม 2551 จากการวางแผนล่อซื้ออาวุธของเจ้าหน้าที่สหรัฐ ให้บูทเดินทางจากรัสเซียไปเจรจาธุรกิจซื้อขายอาวุธที่ไทย โดยมีอาวุธพร้อมส่งจำนวนมาก ทั้งปืนใหญ่ ขีปนาวุธจากภาคพื้นดินสู่อวกาศ ปืนกล ไรเฟิลสำหรับสไนเปอร์ กระสุน 10 ล้านนัด และระเบิดพลาสติก 5 ตัน

บูทถูกล่อไปคุยที่โรงแรมหรูกลางกรุงเทพฯ กับสายข่าวที่ปลอมตัวเป็นสมาชิกกองกำลังกบฏ FARC ประเทศโคลอมเบีย ก่อนถูกเจ้าหน้าที่ไทยจับกุมไว้ คาดว่าตอนนั้นบูทมีทรัพย์สินจากการค้าอาวุธถึง 6 พันล้านดอลลาร์ หรือราว 2.1 แสนล้านบาท

นักบาสอเมริกัน บริตต์นีย์ ไกรเนอร์ (AP Photo/Rick Scuteri, File)

บูทพยายามต่อสู้ในกระบวนการทางศาลไม่ให้ถูกส่งตัวไปอเมริกา ถึงขั้นมีสมาชิกสภาจากรัสเซียมาให้การในศาลว่า บูทเป็นเพียงนักธุรกิจธรรมดา ไม่เกี่ยวข้องกับการค้าอาวุธ แต่ไม่สำเร็จ

สุดท้ายบูทถูกส่งตัวในฐานะผู้ร้ายข้ามแดนเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2553 และถูกศาลสหรัฐตัดสินมีความผิดในข้อหาก่อการร้าย เมื่อปี 2554 และถูกตัดสินบทลงโทษจำคุก ในปี 2555 ซึ่งบูทตะโกนประท้วงในศาลว่า “It’s a lie!” (มันโกหกสิ้นดี)

รัสเซียมองสหรัฐจัดฉาก

คดีของบูทถูกสื่อในรัสเซียนำเสนอว่า เป็นการจัดฉากของสหรัฐที่ต้องการล่าและเล่นงานชาวรัสเซียทั่วโลก ขณะที่ภรรยาและทนายของบูท ให้ข้อมูลว่าสภาพความเป็นอยู่ของบูทในเรือนจำสหรัฐ ส่งผลให้สุขภาพของบูทย่ำแย่ลง

เดือนก่อน ทัตยานา มอสกาลโควา คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนรัสเซีย กล่าวว่า “เรามีความหวังมากว่า วิกเตอร์ บูท เพื่อนผู้รักชาติของเราจะได้กลับบ้านเกิด” หลังจากกระทรวงการต่างประเทศ สำนักงานอัยการ และกระทรวงยุติธรรมพยายามหาทางนำตัวกลับมารัสเซีย

ปัจจุบันบูทถูกขังอยู่ที่เรือนจำที่มีการป้องกันความปลอดภัยระดับกลาง ที่เมืองแมเรียน รัฐอิลลินอยส์ กำหนดพ้นโทษเดิมคือเดือนสิงหาคม 2572