โควิดเดลต้าพลัส เรารู้อะไรบ้าง ? ก่อนกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์แถลง

รู้จักโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัส
ภาพโดย mohamed Hassan จาก Pixabay

ก่อนที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์จะแถลงรายละเอียดเกี่ยวกับโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัสที่พบในประเทศไทย เช็กข้อมูลล่าสุดเกี่ยวกับโควิดสายพันธุ์นี้ วัคซีนเอาอยู่หรือไม่ ?

วันที่ 25 ตุลาคม 2564 นพ.เฉวตสรร นามวาท ผู้อำนวยการกองควบคุมโรคและภัยสุขภาพในภาวะฉุกเฉิน เผยว่า ประเทศไทยมีรายงานพบผู้ติดเชื้อโควิด-19 สายพันธุ์เดลต้าพลัส หรือ AY.4.2 จำนวน 1 ราย โดยเป็นชายอายุ 49 ปี มีประวัติทำงานที่ อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จากการส่งตัวอย่างไปที่สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทางทหาร กองทัพบก พบสายพันธุ์ AY.4.2 ตั้งแต่เดือนกันยายน 2564

ซึ่งผู้ป่วยได้รักษาหายแล้ว และมีการสุ่มตรวจรายอื่น ๆ ยังไม่พบผู้ติดเชื้อที่เชื่อมโยงกับผู้ป่วยรายนี้ อีกทั้งสุ่มตรวจเป็นระยะ ๆ ยังไม่พบการแพร่ระบาดเพิ่มขึ้น

อย่างไรก็ตาม ความน่ากังวลของสายพันธุ์นี้ที่คาดการณ์ น่าจะมีการติดเชื้อที่ง่ายเพิ่มขึ้นเล็กน้อยจากเดลต้าเดิม โดยวันที่ 26 ตุลาคม 2564 กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์จะแถลงเป็นทางการอีกครั้ง

โควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัสคืออะไร ?

ข้อมูลจากเว็บไซต์โรงพยาบาลวิชัยเวชอินเตอร์เนชั่นแนล หนองแขม เผยว่า สายพันธุ์เดลต้าพลัส ถือเป็นสายพันธุ์ย่อยของสายพันธุ์เดลต้า ซึ่งจะมีการกลายพันธุ์ในกรดอะมิโน ที่เรียกว่า k417n เป็นกรณีกลายพันธุ์ที่คล้ายกับสายพันธุ์เบต้า หรือสายพันธุ์แอฟริกาใต้ ซึ่งจะทำให้เชื้อไวรัสกลายพันธุ์นี้สามารถหลบเลี่ยงภูมิต้านทานได้ดีกว่า และติดต่อได้ง่ายที่สุดในไวรัสโควิด-19 ทุกสายพันธุ์

แต่ขณะนี้ยังไม่มีหลักฐานว่าโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัสจะทำให้ผู้ติดเชื้อมีอาการรุนแรงกว่า ตามรายงานของยูโรนิวส์

เดลต้าพลัส VS เดลต้า

เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2564 ศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ อาจารย์คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กให้ข้อมูลเรื่องการระบาดของโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัสในสหราชอาณาจักร ดังนี้

สายพันธุ์เดลต้าพลัส หรือ AY.4.2 สหราชอาณาจักรมีการติดเชื้อสายพันธุ์นี้เพิ่มขึ้นเร็วจนได้รับการยกระดับเป็น variant under investigation ที่ติดกันตอนนี้มีทุกเพศทุกวัย แต่พบมากในเด็กและเยาวชน ซึ่งอาจเป็นเพราะยังได้รับวัคซีนกันไม่มากนัก

ความรู้ที่มีตอนนี้เกี่ยวกับเดลต้าพลัส (AY.4.2) กลายพันธุ์ต่อยอดจากสายพันธุ์เดลต้า การป่วยจนต้องนอนโรงพยาบาล และการเสียชีวิต พอ ๆ กับเดลต้า (B.1.617.2) แต่แพร่ได้ง่ายขึ้นกว่าเดลต้าเดิม 17%

อัตราการติดเชื้อภายในครัวเรือนมากขึ้นกว่าเดิม 12% (ช่วงความเชื่อมั่น 8-16%) ทั้งนี้เราทราบกันจากงานวิจัยหลายชิ้นว่า เดิมอัตราการแพร่ให้คนที่อยู่ในครัวเรือนเดียวกัน เฉลี่ยประมาณ 18-20%

ทั้งนี้การเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ติดเชื้ออย่างรวดเร็วของสหราชอาณาจักรนั้น คาดว่าไม่น่าจะอธิบายจากความสามารถในการแพร่ของเดลต้าพลัสแต่เพียงอย่างเดียว

แต่น่าจะเป็นจากการใช้ชีวิตประจำวันของประชากรที่อาจไม่ได้ป้องกันตัวเคร่งครัด และมีการเปิดกิจการกิจกรรมที่เสี่ยงต่อการแพร่เชื้อติดเชื้อ ทำให้ไวรัสซึ่งมีสมรรถนะแพร่ได้ดีกว่าเดิมระดับหนึ่ง ไปอยู่ถูกที่ ถูกเวลา ซึ่งมีทั้งเรื่องคนจำนวนมาก แออัด ใกล้ชิด ระยะเวลาอยู่ด้วยกันนาน ก็จะทำให้เกิดติดเชื้อจำนวนมากอย่างที่เห็นในปัจจุบันได้

ดังนั้น คนไทยเราจึงควรระมัดระวัง หลังเปิดประเทศ กิจการกิจกรรมต่าง ๆ จะมากขึ้น ครบปัจจัยเสี่ยง number, frequency, closeness, duration ที่จะทำให้เชื้อเดลต้าเดิมในประเทศปะทุลามมากขึ้น และหากมีสายพันธุ์กลายพันธุ์อย่างเดลต้าพลัสหรืออื่น ๆ เข้ามา ก็จะดำเนินรอยตามการระบาดหนักขึ้นของต่างประเทศได้

วัคซีนป้องกันเดลต้าพลัสได้หรือไม่ ?

ยูโรนิวส์ รายงานเมื่อวันที่ 23 ตุลาคม 2564 ว่า โควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัสนั้นได้รับการยกระดับให้เป็น สายพันธุ์ที่อยู่ระหว่างการสอบสวน (variant under investigation) ซึ่งหมายความว่ามันน่ากังวลในแง่การระบาดที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน หรือมีคุณสมบัติที่ทำให้เกิดโรค ตามรายงานของรัฐบาลอังกฤษ

สิ่งสำคัญที่ควรทราบคือโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัส ยังไม่ใช่สายพันธุ์ที่น่าวิตกกังวล (variant of concern) ซึ่งเป็นหมวดที่มีความเสี่ยงสูงสุด และผู้เชี่ยวชาญหลายคนมั่นใจว่าวัคซีนโควิดยังสามารถปกป้องผู้คนจากไวรัสสายพันธุ์นี้ได้

นางมาเรีย แวน เคอร์คอฟ หัวหน้าฝ่ายเทคนิคด้านโควิด-19 ขององค์การอนามัยโลก (WHO) เผยว่า สายพันธุ์เดลต้ายังคงเป็นสายพันธุ์ที่มีบทบาทสำคัญที่สุดในแง่ของการระบาดทั่วโลก

เธอกล่าวด้วยว่า “เดลต้ามีบทบาทสำคัญ แต่เดลต้าก็กำลังพัฒนา ยิ่งไวรัสชนิดนี้แพร่ระบาดมากเท่าใด โอกาสที่มันจะกลายพันธุ์ยิ่งมีมากเท่านั้น”

เดลต้าพลัสในประเทศต่าง ๆ

นางเคอร์คอฟกล่าวว่า องค์การอนามัยโลกกำลังติดตามการเปลี่ยนแปลงของสายพันธุ์เดลต้า จำนวน 20 รูปแบบ และเดลต้าพลัสก็เป็นหนึ่งในรูปแบบที่ถูกจับตามอง

นอกจากสหราชอาณาจักรแล้ว พบการระบาดของโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัสเพียงเล็กน้อย

เจ้าหน้าที่สาธารณสุขสหรัฐเผยว่า ในสหรัฐสายพันธุ์เดลต้ายังคงเป็นสายพันธุ์หลัก โดยผู้ป่วยเกือบทั้งหมดในประเทศติดเชื้อสายพันธุ์นี้ ขณะที่สายพันธุ์เดลต้าพลัสถูกพบบ้างในบางครั้ง แต่ยังไม่น่าวิตกกังวล

ซีเอ็นบีซี รายงานว่า ที่อิสราเอล พบผู้ติดโควิดสายพันธุ์เดลต้าพลัส เป็นเด็กชายอายุ 11 ปี ที่เดินทางเข้าประเทศผ่านท่าอากาศยานนานาชาติเบนกูเรียน ส่วนรัสเซียพบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์นี้เพียงเล็กน้อย อย่างไรก็ตาม ยังไม่ชัดเจนว่าพบการระบาดของเดลต้าพลัสในยุโรปมากน้อยเพียงใด

สำหรับสถานการณ์การระบาดของเดลต้าพลัสนั้น ต้องรอการแถลงข่าวอย่างเป็นทางการจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ต่อไป