11.11 วันช้อปปิ้งคนโสด ย้อนดูจุดเริ่มต้น ความยิ่งใหญ่ ผลที่ตามมา จากการปฏิวัติวงการช็อปปิ้งออนไลน์
วันที่ 11 พฤศจิกายน 2564 เดอะสเตรตส์ไทมส์ รายงานว่า ในมาเลเซีย นักช้อปเริ่มชินชากับการตั้งตารอการลดราคาออนไลน์ครั้งใหญ่อย่างวันที่ 7 กรกฎาคม (7.7) 9 กันยายน (9.9) หรือ 12 ธันวาคม (12.12)
- ทำฟันประกันสังคม ไม่ต้องสำรองจ่าย เดือน มี.ค. 67 ยอด 169 ล้านบาท
- “ทางรัฐ” ซูเปอร์แอปแห่งชาติ รองรับแจกเงินดิจิทัล 10,000 บาท
- รู้ไหม ? 31 มณฑลจีน ชอบสินค้าอะไรของไทย
หรือแม้แต่ใน “วันคนโสด” 11 พฤศจิกายน ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของโปรโมชั่นวันเลขคู่ทั้งหลายทั้งปวง
ในประเทศจีน นักศึกษามหาวิทยาลัยที่ยังโสดจะเฉลิมฉลองวันนี้ โดยขนานนามว่าเป็น “วันต่อต้านวาเลนไทน์” ก่อนที่ร้านค้าปลีกออนไลน์อย่าง “อาลีบาบา” จะหยิบเอาวันสำหรับเหล่าคนโสดนี้มาเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักในฐานะ “เทศกาลช้อปปิ้งออนไลน์”
ทุกวันนี้เทศกาลช้อปปิ้งดังกล่าวพัฒนาจนเป็นที่รู้จักในชื่อ 11.11 และถูกใช้อย่างกว้างขวางเพื่อให้เหมาะกับความต้องการของชาวมาเลเซีย เช่นการสตรีมเนื้อหาและเกมแบบสด เพื่อรองรับความบันเทิงและนำความสุขมาสู่ผู้บริโภค ที่นอกเหนือไปจากการขายเชิงธุรกรรม
ย้อนกลับไปในปี 2555 เมื่อแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ Lazada (ลาซาด้า) ได้เข้าถึงมาเลเซีย การซื้อของออนไลน์เพียงอย่างเดียวนั้นเป็นเรื่องแปลกใหม่สำหรับที่นั่น วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) และแบรนด์ต่าง ๆ ยังคงระมัดระวังในเรื่องนี้ เช่นเดียวกับผู้บริโภคชาวมาเลเซีย
แม้จะไม่ค่อยเป็นที่รู้จักนัก แต่ลาซาด้าได้เปิดตัวการขาย 11.11 ครั้งแรกในปี 2556 โดยได้รับแรงบันดาลใจจากเทศกาลช้อปปิ้งออนไลน์ที่ประสบความสำเร็จอย่างล้นหลามของจีน โดยเรียกว่าสัปดาห์ปฏิวัติออนไลน์ (Online Revolution Week) กระทั่งกลายเป็นที่นิยม
11.11 เอฟเฟกต์
11.11 เป็นวันที่ยอดขายในอีคอมเมิร์ซสูงที่สุดในรอบปี มีการยกระดับอุตสาหกรรมสู่มาตรฐานและมาตรฐานใหม่ทุกปี
ปี 2563 ลาซาด้าทำลายสถิติเทศกาลช้อปปิ้ง 11.11 โดยมีผู้ใช้มากกว่า 40 ล้านคนและผู้ขาย 400,000 รายที่เข้าร่วมในการขายวันเดียวทั่วทั้งภูมิภาค ผู้ขายกว่า 8,000 ราย ซึ่งส่วนใหญ่เป็น SMEs ทำเงินได้มากกว่า 10,000 เหรียญสหรัฐ (41,600 ริงกิต) ภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง
11.11 ได้กลายเป็นงานสำคัญสำหรับผู้ขายออนไลน์จำนวนมากและคนที่ประสบความสำเร็จใช้เวลาเกือบหกเดือนในการเตรียมตัวล่วงหน้าสำหรับวันชี้ชะตา พวกเขาใช้เวลานี้เพื่อหาออร์เดอร์ จ้างพรีเซนเตอร์ และสร้างการเข้าชมสำหรับหน้าออนไลน์ของตน เพื่อนำไปสู่การขายครั้งใหญ่ที่สุดแห่งปี
สำหรับบางคน เทศกาลช้อปปิ้งวันเดียวนี้ คือช่วงเวลาที่พวกเขาสามารถเก็บยอดขายได้มากที่สุดในรอบปี และยังเป็นโอกาสที่จะทำให้ทุกสายตาในประเทศมองเห็นธุรกิจของพวกเขา เพราะเมื่อปริมาณการใช้งานบนลาซาด้าถึงขีดสุด แบรนด์ต่าง ๆ จะได้เจอกับลูกค้ากลุ่มใหม่ และการขายในวัน 11.11 อาจทำให้ผู้ซื้อที่ซื้อครั้งเดียวกลายเป็นลูกค้าที่กลับมาซื้อซ้ำตลอดทั้งปี
ทั้งหมดนี้คือผลกระทบที่ 11.11 มีต่อธุรกิจ
ภายใน 24 ชั่วโมง แบรนด์หรือผลิตภัณฑ์อาจกลายเป็นที่นิยม ทำให้ผู้ขายออนไลน์สามารถขยายธุรกิจของตนได้อย่างรวดเร็วในชั่วข้ามคืน
หนึ่งในผู้ขายของในลาซาด้า เปิดเผยว่า “ก่อนหน้านี้เราเป็นร้านค้าบนเฟซบุ๊ก แต่กับลาซาด้า เราสังเกตว่าเราสามารถเข้าถึงผู้คนได้มากขึ้น เนื่องจากเป็นแพลตฟอร์มที่ปลอดภัยกว่า เพราะมีการปกป้องผู้ซื้อ อันที่จริง ยอดขายของเราเพิ่มขึ้น 800% ในปีแรกที่เรามีส่วนร่วมในการขาย 11.11”
11.11 เป็นเรื่องธุรกิจอย่างเดียวหรือไม่ ?
เอบีซีนิวส์ ตอบง่าย ๆ ว่า “ไม่” นอกจากการช้อปปิ้งแล้ว ยังมีการจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมในคืนวันที่ 11 พฤศจิกายนอีกด้วย
แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซหลายแห่งจัดงานกาล่าสุดตระการตา เคยมีศิลปินดังอย่าง “เทย์เลอร์ สวิฟต์” และ “ฟาร์เรลล์ วิลเลียมส์” ร่วมงานในปีก่อน ๆ ด้วย อีกทั้งตัวรายการยังได้ออกอากาศทางทีวีดาวเทียมระหว่างประเทศ และแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งออนไลน์ ซึ่งดึงดูดผู้ชมหลายพันล้านคน
ปี 2563 “เคที เพอร์รี” ศิลปินดังอีกคน ได้ส่งคลิปไปที่งานกาล่าดินเนอร์ในจีนเพื่อเฉลิมฉลองวันคนโสด
ด้วยส่วนลดและโปรโมชันจากเหล่าเซเลปมากมาย ทำให้วันคนโสดไม่ได้มีไว้สำหรับผู้บริโภคชาวจีนเท่านั้น ท้ายที่สุดแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซในเครืออาลีบาบายังได้นำวันคนโสด มาสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ด้วย ซึ่งรวมถึงไทยและสิงคโปร์
ทำไมนักช้อปชาวจีนถึงเยอะ
สำหรับนักช้อปหลาย ๆ คน การใช้จ่ายตามแรงกระตุ้นที่นำโดยวัฒนธรรมบริโภคนิยม เป็นสิ่งที่ไม่อาจต้านทานได้ นักช้อปชาวจีนบางคนถึงกับล้อเลียนด้วยมุก “ตัดมือ” เพื่อหยุดพวกเขาจากการซื้อ
“หยาง เจี้ยงหลัน” นักจิตวิทยา เตือนว่าผู้บริโภคอาจกำลังทุกข์ทรมานจากความผิดปกติในการซื้อที่บีบบังคับซึ่งเกิดจากอารมณ์ด้านลบ
หยางยังกล่าวถึงผลกระทบจาก “พฤติกรรมการซื้อของอย่างบ้าคลั่ง” ว่า คนหนุ่มสาวอาจใช้วันคนโสดเพื่อบรรเทาแรงกดดันในชีวิต
“การช้อปปิ้งอย่างบ้าคลั่ง อาจเป็นวิธีบรรเทาความเครียดและให้รางวัลตัวเอง”
อย่างไรก็ตาม เธอเชื่อว่าวันคนโสดจะยังคงเป็นงานด้านวัฒนธรรมและธุรกิจในระยะยาว
ปีนี้เศรษฐกิจจีนชะลอตัว
ซีเอ็นเอ็น บิสซิเนส รายงานว่า แม้ 11.11 จะสร้างรายได้นับหมื่นล้านเหรียญสหรัฐให้กับอาลีบาบา แต่ดูท่าปีนี้บริษัทจะค่อนข้างระมัดระวังการใช้จ่ายมากกว่าปีก่อน ๆ จากภาวะเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้น ท่ามกลางภาวะเศรษฐกิจที่ชะลอตัว และการบังคับใช้กฎระเบียบที่เข้มงวด
อาลีบาบาและ JD.com อาจทำสถิติยอดขายใหม่ในปีนี้เช่นเคย นักวิเคราะห์จาก Citi คาดการณ์ว่าปริมาณสินค้ารวม (GMV) ของอาลีบาบาจะสูงถึง 578,000 ล้านหยวน หรือราว 90,000 ล้านดอลลาร์ ในช่วง 11 วันแรกของเดือนพฤศจิกายน หรือเพิ่มขึ้น 15% เมื่อเทียบกับปีที่แล้ว
แต่อัตราการเติบโตนั้นคาดว่าจะช้ากว่าปีที่ผ่านมามาก เพราะปีที่แล้วอาลีบาบาโพสต์เพิ่มขึ้นถึง 26% นักวิเคราะห์ของ Citi ยังคาดการณ์ว่าการเติบโตของ GMV ของ JD.com สำหรับช่วงการซื้อสินค้า จะลดเหลือ 22-26% น้อยกว่าปีที่แล้ว ซึ่งอยู่ที่ 33%
นักวิเคราะห์ของ Citi เขียนในรายงานล่าสุดว่า แคมเปญต่าง ๆ ยังส่งเสริมการขายได้ ผู้บริโภคมีความต้องการที่แข่งแกร่ง แม้พกเขาจะมีความระมัดระวังจากผลกระทบทางเศรษฐกิจ
เศรษฐกิจของจีนเติบโตในอัตราที่ช้าที่สุดในรอบปี เนื่องจากปัญหาด้านพลังงาน การหยุดชะงักของการขนส่ง และวิกฤตด้านอสังหาฯที่ทวีความรุนแรงขึ้น ส่งผลกระทบต่อประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับสองของโลก
ในขณะเดียวกัน อัตราเงินเฟ้อของจีนก็เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อกำไรและกำลังซื้อของผู้บริโภค รวมถึงกรณีที่ต้นทุนสินค้าที่ออกจากโรงงานในจีน พุ่งขึ้นอีกเป็นประวัติการณ์เมื่อเดือนที่แล้ว
เมื่อเดือนตุลาคม ดัชนีราคาผู้ผลิตของจีนพุ่งขึ้น 13.5% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีที่แล้ว อย่างไรก็ตาม มีสัญญาณว่าต้นทุนที่สูงขึ้นนั้นกำลังลดลง
ส่วนดัชนีราคาผู้บริโภคของจีนเพิ่มขึ้น 1.5% จากช่วงเดียวกันของปีที่แล้ว หรือเพิ่มเป็นสองเท่าของเดือนก่อนหน้า และเป็นอัตราการเพิ่มขึ้นที่เร็วที่สุดนับตั้งแต่เดือนกันยายนปีที่แล้ว
11.11 สร้างปัญหามลพิษ
รอยเตอร์ส รายงานว่า ถึงเวลายุติงานช้อปปิ้งที่ใหญ่ที่สุดในโลก แม้อาลีบาบาจะเริ่มเทศกาล 11.11 ไปแล้ว และต้องการให้เทศกาลครั้งนี้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น แต่มหกรรมนี้ขัดแย้งกับเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อมของทางการจีนมากขึ้นเรื่อย ๆ หากอาลีบาบาจริงจังกับความยั่งยืน การละเลยการบริโภคที่มากเกินไป จะก่อให้เกิดปัญหามากกว่าการแก้ปัญหา
จากกระแสการช้อปอย่างยิ่งใหญ่ที่เกิดขึ้น เป็นผลงานที่น่าประทับใจ ซึ่งเกี่ยวข้องกับคนงานหลายล้านคนในการจัดการบรรจุภัณฑ์หลายพันล้านชิ้น หน่วยงานด้านลอจิสติกส์ของอาลีบาบาระดมเครื่องบิน 3,000 ลำระหว่างงานปีที่แล้วเพื่อขนส่งสินค้า และปีนี้ได้พรีสต็อกสินค้าจากต่างประเทศไปแล้วกว่า 300 ล้านชิ้น ตัวเลขดังกล่าวมีต้นทุนด้านสิ่งแวดล้อม แม้จะดูน้อย
กรีนพีซเคยประมาณการว่า การขนส่งสิ่งของในวันคนโสด เมื่อปี 2559 สร้างก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ปริมาณ 52,400 ตัน รายงานล่าสุดเมื่อปี 2562 คาดการณ์ว่าปริมาณวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่ใช้โดยอีคอมเมิร์ซและภาคการจัดส่งจะเพิ่มขึ้นมากกว่าสี่เท่าเป็น 41.3 ล้านตัน จากปี 2561 ถึงปี 2568
ในส่วนของอาลีบาบามีแผนที่จะลดการปล่อยคาร์บอนที่เกี่ยวข้องกับการสั่งซื้อลง 30% ในปีนี้ แม้จะไม่มีการเปิดเผยตัวเลขที่แท้จริงก็ตาม โดยวิธีการลดการปล่อยคาร์บอนอาจเป็นบริการรีไซเคิล หรือการตั้งศูนย์ข้อมูลที่ใช้พลังงานหมุนเวียน หรือแม้แต่อัลกอริทึมที่จับคู่ผลิตภัณฑ์กับพัสดุที่มีขนาดเหมาะสมเพื่อลดขยะ
นอกจากนี้ บริษัทยังเสนอบัตรกำนัลมูลค่า 100 ล้านหยวน (15,600,000 เหรียญสหรัฐ) สำหรับแบรนด์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ด้วย
เรื่องนี้ถือเป็นเรื่องที่น่ายินดี ยิ่งในช่วงที่มีการประชุม COP26 ที่เมืองกลาสโกว์ของสก็อตต์แลนด์ ซึ่งประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ได้ตั้งเป้าให้จีนลดการใช้คาร์บอนในปี 2603
วันคนโสด ยังอยู่ได้ยืนยาวกว่าเป้าหมายเดิมที่ตั้งไว้เพียงกลไกทางการตลาด และไม่ได้มีความสลักสำคัญกับการเงินในทุกวันนี้ เพราะธุรกรรมที่เกิดขึ้นในปีที่แล้วคิดเป็นเพียง 6% ของยอดรวมงบประมาณอาลีบาบา
