สุขภาพดีกับรามาฯ

ทำอย่างไรเมื่อรู้ว่า คนรอบข้างเป็นซึมเศร้า

สุขภาพดีกับรามาฯ
ผศ.นพ.คมสันต์ เกียรติรุ่งฤทธิ์

ทำไมวัยรุ่นที่ซึมเศร้าต้องฆ่าตัวตาย-ทำร้ายตนเอง ?

การทำร้ายตนเองของวัยรุ่นไม่ได้เกิดจากการเรียกร้องความสนใจ แต่โรคซึมเศร้าทำให้วัยรุ่นมองสิ่งต่าง ๆ รอบตัวในทางลบเกินกว่าความเป็นจริง จึงมีความคิด-พฤติกรรมดังกล่าว และบางครั้งอาจไม่ได้มีเจตนาเพื่อทำให้ตนเองเสียชีวิต แต่อาจทำเพื่อ

1.เป็นการระบายออกของอารมณ์เศร้า และจัดการอารมณ์ที่เกิดขึ้น

2.เพื่อให้เบี่ยงเบน หนีจากความคิดทางลบ

3.เพื่อเป็นการลงโทษตนเอง ซึ่งเกิดจากมุมมองทางลบต่อตนเอง

4.เพื่อเป็นการระบายอารมณ์โกรธ ไม่พอใจ ต่อบุคคลอื่น ซึ่งเกิดจากมุมมองทางลบต่อสิ่งรอบตัว

5.เพื่อเป็นการหยุดหรือควบคุมตนเองจากอารมณ์โกรธ ไม่พอใจ

6.เพื่อเตือนตนเองให้เห็นถึงคุณค่าของตัวเอง

7.เพื่อหยุดความคิดที่จะฆ่าตัวตาย หรือความคิดในทางลบอื่น ๆ

จะรู้ได้อย่างไรว่าลูก/เพื่อนของฉันเป็นโรคซึมเศร้า ?

1.ดูเศร้า ๆ เบื่อ หงุดหงิดง่าย ไม่ร่าเริง ร้องไห้ง่าย หรือแยกตัว

2.ไม่ทำกิจกรรมต่าง ๆ ที่ชอบเหมือนเคย หรือเล่นเกม-อินเทอร์เน็ต-โทรศัพท์มากขึ้น

3.ผลการเรียนตก ไม่ส่งงาน ทำงาน หรือขาดเรียนบ่อย ๆ

4.ง่วงซึมในเวลากลางวัน หรือไม่ยอมนอนในเวลากลางคืน

5.ดูเหม่อลอย ไม่ฟังที่พูด-เรียก หรือดูครุ่นคิดอยู่ตลอดเวลา

6.ไม่รับผิดชอบงานบ้าน หน้าที่ต่าง ๆ และกิจวัตรประจำวันเหมือนเคย

7.พูดเกี่ยวกับการตายไม่อยากมีชีวิตอยู่บ่อย ๆ

8.มีปัญหาทะเลาะกับคนในครอบครัว เพื่อน คนรอบข้างบ่อย ๆ

9.กินมากขึ้นหรือน้อยลง ไม่กินของโปรด หรือกินมากจนขาดการยับยั้งชั่งใจ

10.ร่างกายซูบผอม ไม่มีแรง หรือน้ำหนักตัวเพิ่ม

พ่อแม่ควรทำอย่างไร ?

– เข้าใจว่าสิ่งที่เกิดไม่ได้แกล้งทำ และวัยรุ่นเองไม่ต้องการจะเป็น แต่ไม่สามารถห้ามหรือหยุดตัวเองได้

– ให้กำลังใจ รับฟัง แสดงออกความรักความเป็นห่วง ทั้งการพูดบอก โอบกอด ลูบหัว จับมือ

– แสดงให้เห็นถึงความพร้อมของพ่อแม่ที่จะช่วยเหลือเสมอ ช่วยค้นหาปัญหา-ความเครียดของวัยรุ่น

– ชวนทำกิจกรรมผ่อนคลายต่าง ๆ ส่งเสริมให้วัยรุ่นทำกิจกรรมต่าง ๆ ตามปกติ และมีงานอดิเรกหลากหลาย

– พยายามให้วัยรุ่นรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พอเพียง และนอนหลับพักผ่อนอย่างพอเพียง

– หากทำทุกอย่างไม่ดีขึ้น หรือมีผลกระทบเกิดขึ้น ให้พาไปปรึกษาจิตแพทย์

หมายเหตุ : ผศ.นพ.คมสันต์ เกียรติรุ่งฤทธิ์ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล