ทำไมแอฟริกาใต้ร่วมซ้อมรบทางทะเลกับรัสเซียและจีน

 

กองเรือของรัสเซีย นำโดยเรือรบแอดไมรัล กอร์ชคอฟ

Getty Images
กองเรือของรัสเซีย นำโดยเรือรบแอดไมรัล กอร์ชคอฟ

แอฟริกาใต้กำลังจะเข้าร่วมการฝึกซ้อมทางทะเลกับรัสเซียและจีน การซ้อมรบทางทะเลนี้เกิดขึ้นตรงกับในช่วงครบรอบ 1 ปี ที่รัสเซียยกทัพบุกยูเครน และถูกวิพากษ์วิจารณ์โดยสหรัฐฯ

แอฟริกาใต้ รัสเซีย และจีน จะซ้อมอะไรบ้าง

การฝึกซ้อมทางทะเลเป็นเวลา 10 วัน จะเริ่มในวันที่ 17 ก.พ. นี้ ในมหาสมุทรอินเดีย นอกชายฝั่งแอฟริกาใต้

กองกำลังป้องกันแห่งชาติของแอฟริกาใต้ (South Africa’s National Defence Force—SANDF) ระบุว่า สมาชิก 350 นายของ SANDF จะเข้าร่วมการฝึกซ้อมนี้

รัสเซียประกาศแล้วว่า จะส่งเรือรบแอดไมรัล กอร์ชคอฟ (Admiral Gorshkov) ซึ่งบรรทุกขีปนาวุธความเร็วเหนือเสียงเซอร์คอน (Zircon) ไปร่วมฝึกซ้อมด้วย ขีปนาวุธชนิดนี้เดินทางด้วยความเร็ว 9 เท่าของความเร็วเสียง และมีพิสัย 1,000 กิโลเมตร

รัฐบาลรัสเซีย “จะพยายามแสดงให้เห็นว่า แม้จะเผชิญกับความล้มเหลวหลายครั้งในสงครามในยูเครน กองทัพรัสเซียก็ยังคงทรงพลังอยู่” เดนีส เรวา จากสถาบันความมั่นคงศึกษา (Institute for Security Studies) ของแอฟริกาใต้ กล่าว

SANDF แทบไม่เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการฝึกซ้อมที่กำลังจะเกิดขึ้น แต่การร่วมซ้อมรบในปี 2019 ระหว่าง 3 ชาตินี้ มีเรือเข้าร่วม 7 ลำ ประกอบด้วย เรือรบชาติละ 1 ลำ ส่วนที่เหลือคือเรือเติมเชื้อเพลิงและเรือสำรวจ

โดยเรือเหล่านี้จะฝึกซ้อมการรับมือกับเพลิงไหม้และน้ำท่วมบริเวณชายหาด และการยึดเรือกลับคืนมาจากโจรสลัด

ทำไมแอฟริกาจึงถูกวิพากษ์วิจารณ์จากการร่วมฝึกซ้อมนี้

โฆษกของทำเนียบขาวของสหรัฐฯ กล่าวในเดือน ม.ค. ว่า “สหรัฐฯ มีความกังวลเกี่ยวกับประเทศใด ๆ…ที่ร่วมฝึกซ้อมกับรัสเซียในขณะที่รัสเซียกำลังทำสงครามอันโหดร้ายต่อยูเครน”

ก่อนหน้านี้แอฟริกาใต้งดออกเสียงในการลงมติของสหประชาชาติประณามการที่รัสเซียรุกรานยูเครน นอกจากนี้ยังไม่ยอมเข้าร่วมกับสหรัฐฯ และสหภาพยุโรป ในการบังคับใช้การคว่ำบาตรต่อรัสเซียด้วย

ซูเปอร์ยอช์ตนอร์ด ขณะอยู่ในฮ่องกง

Getty Images
ซูเปอร์ยอช์ตนอร์ด ขณะอยู่ในฮ่องกง

ซูเปอร์ยอช์ตนอร์ด (Nord) ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับอเล็กซีย์ มอร์ดาชอฟ ผู้มีอิทธิพลชาวรัสเซียที่ถูกคว่ำบาตร ได้รับอนุญาตให้จอดในเมืองเคปทาวน์

เลดี้ อาร์ (Lady R) เรือสินค้าของรัสเซียที่ถูกคว่ำบาตร ก็ได้รับอนุญาตให้นำสินค้าลงจากเรือที่ฐานทัพเรือแห่งหนึ่งของแอฟริกาใต้ด้วย รัฐบาลระบุว่า เรือลำนี้นำกระสุนที่สั่งซื้อไว้มาส่งล่าช้า

แอฟริกาใต้ชี้ว่า ได้จัดการฝึกซ้อมร่วมกับสหรัฐฯ 4 ครั้งแล้ว นับตั้งแต่ปี 2011 รวมถึงเคยมีการซ้อมรบกับฝรั่งเศสและเยอรมนีด้วย

“ทุกประเทศต่างฝึกซ้อมทางทหารกับมิตรประเทศทั่วโลก” ดร.นาเลดี พานดอร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของแอฟริกาใต้ กล่าวระหว่างที่นายเซอร์เก ลาฟรอฟ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของรัสเซียเดินทางเยือนเมื่อเดือน ม.ค. ที่ผ่านมา

เธอกล่าวว่า ความพยายามในการหยุดยั้งแอฟริกาใต้จากการร่วมฝึกซ้อมทางทหารกับประเทศต่าง ๆ ตามที่แอฟริกาใต้ต้องการ เทียบเท่ากับ “การละเมิดแนวปฏิบัติระหว่างประเทศ”

ทำไมแอฟริกาใต้เข้าร่วมการซ้อมรบ

เอลิซาเบธ ซิดิโรโพลัส หัวหน้าสถาบันกิจการระหว่างประเทศแอฟริกาใต้ (South African Institute of International Affairs) กล่าวว่า แอฟริกาใต้กำลังจะร่วมซ้อมรบนี้ เพราะกองทัพแอฟริกาใต้ขาดเงินสนับสนุนและมีเรื่องที่แบกรับภาระมาก

สิ่งสำคัญลำดับแรกของกองทัพเรือคือการคุ้มครองการทำประมงในน่านน้ำของประเทศตัวเอง และปราบโจรสลัดในมหาสมุทรอินเดีย

“มันจำเป็นต้องร่วมกับชาติอื่น ๆ ในการมีขีดความสามารถจัดการกับสิ่งต่าง ๆ นอกชายฝั่งของตัวเองอย่าง โจรสลัด” เธอกล่าว

Dr Pandor and Lavrov

Reuters
South African foreign minister Nalida Pandor hosted a visit from her Russian counterpart Sergei Lavrov in January

สภาแห่งชาติแอฟริกา (African National Congress–ANC) พรรคที่บริหารประเทศของแอฟริกาใต้ ยังมีความสัมพันธ์ที่ยาวนานกับรัสเซียอีกด้วย

ดร.อเล็กซ์ ไวน์ส จากชาทัม เฮาส์ (Chatham House) ในกรุงลอนดอนกล่าวว่า ย้อนกลับไปในสมัยที่ชนกลุ่มน้อยผิวขาวปกครองประเทศก่อนปี 1994

“ผู้นำอาวุโสใน ANC ยังคงมีความผูกพันกับรัฐบาลรัสเซีย เพราะรัฐบาลรัสเซียคอยสนับสนุนการต่อสู้ของพวกเขาอย่างต่อเนื่อง” เขากล่าว “นั่นทำให้เป็นเรื่องยากที่แอฟริกาใต้จะหันหลังให้รัสเซียในเรื่องยูเครน”

รัสเซีย จีน และแอฟริกาใต้ ยังมีความสัมพันธ์กันในยุคปัจจุบันด้วย เพราะต่างก็เป็นสมาชิกของกลุ่มบริกส์ (BRICS – Brazil, Russia, India, China, South Africa) ที่เป็นชาติเศรษฐกิจเกิดใหม่ชั้นนำของโลก

รัสเซียและจีนต้องการอะไร

นางซิดิโรโพลัส กล่าวว่า รัสเซียได้มากกว่าคนอื่นจากการฝึกซ้อมในปีนี้

“มันจะแสดงว่า รัสเซียยังสามารถแผ่อำนาจได้ไกลออกไป และยังคงมีพันธมิตรอยู่ทั่วโลก”

“มันทำให้พวกเขาบอกได้ว่า ไม่ใช่ทั้งโลกที่ต่อต้านรัสเซีย มีเพียงตะวันตกที่ต่อต้านรัสเซีย”

ดร.ไวน์ส บอกว่า จีนต้องการที่จะรักษาเส้นทางขนส่งสินค้าทางทะเล เพื่อให้เรือพาณิชย์เดินทางจากท่าเรือของจีนไปยังจุดหมายปลายทางต่าง ๆ ในแอฟริกา

จีนยังต้องการขยายอำนาจทางทะเลในมหาสมุทรอินเดียนอกชายฝั่งแอฟริกาด้วย

“มันเกี่ยวกับการที่นำกองทัพเรือออกไปในน่านน้ำสากล”

“จีนพร้อมใช้จิบูตีทางชายฝั่งแอฟริกาตะวันออกเป็นฐานทัพเรือเพื่อปราบโจรสลัด และบางทีจีนอาจจะกำลังหวังว่า จะได้ฐานทัพเพิ่มมากขึ้น”

ข่าว บีบีซี ไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว