โจทย์ใหญ่ ยาเสพติดและปืน

หนองบัวลำภู
บทบรรณาธิการ

ก่อนไทยเข้าสู่ช่วงนับถอยหลัง 30 วันเพื่อต้อนรับผู้นำประเทศเขตเศรษฐกิจเอเปคที่รัฐบาลตั้งความหวังว่า การเป็นเจ้าภาพจัดประชุมเวทีนี้จะแสดงถึงการเปิดประเทศอย่างเต็มที่ กลับเกิดโศกนาฏกรรมที่ทำให้ประเทศไทยเป็นข่าวไปทั่วโลก จากเหตุสังหารหมู่ที่จังหวัดหนองบัวลำภู มีเด็กเล็กตกเป็นเหยื่อกว่า 24 ราย จากผู้เสียชีวิต 36 ราย

เหตุการณ์ดังกล่าวผ่านพ้นมาหนึ่งสัปดาห์แล้ว มีพิธีฌาปนกิจแล้ว ท่ามกลางความโศกเศร้าของครอบครัวญาติมิตรและประชาชนทั่วไป ยังมีโจทย์ที่ทิ้งไว้อย่างน้อยสองเรื่องใหญ่ คืออาวุธปืน และยาเสพติด

ทั้งอาวุธปืนและยาเสพติดเป็นภัยใหญ่ที่เชื่อได้ว่าสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างร้ายแรงให้ประเทศ หากดูจากการจัดสรรงบประมาณรายจ่ายสำหรับแผนงานบูรณาการป้องกันและปราบปรามและบำบัดรักษาผู้ติดยาเสพติด นับตามอายุผู้นำรัฐบาล 8 ปี พบว่าใช้ไปแล้วเกือบ 4.7 หมื่นล้านบาท

แต่ยาเสพติดยังคงแพร่ระบาดเกลื่อนเมือง คดีอาชญากรรมที่เป็นความรุนแรงในครอบครัวอันน่าสะเทือนใจที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดยังเกิดขึ้นรายวัน

จากรายงานการค้ายาเสพติดของสำนักงานป้องกันยาเสพติดและปราบปรามอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) ชี้ว่า ยาเสพติดขยายตัวในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและอาเซียนอย่างต่อเนื่อง โดยทำสถิติสูงสุดทั้งการผลิตและการค้าในปี 2564 ประเทศไทยจับกุมยึดยาได้ปริมาณมากที่สุดในภูมิภาค เป็นยาบ้ากว่า 592 ล้านเม็ด และไอซ์อีกกว่า 22,126 กิโลกรัม

หากอนุมานจากข้อมูลนี้และข่าวจับยาเสพติดในประเทศต่าง ๆ ที่พบว่ามีต้นทางจากประเทศไทย อาจนึกภาพออกว่ายาเสพติดที่หลุดรอดอยู่ในสังคมมีมากมายมหาศาลเพียงใด

สำหรับปืน มีตัวเลขจากองค์กรวิจัย Small Arms Survey (SAS) สวิตเซอร์แลนด์ เมื่อปี 2560 ระบุว่า มีพลเรือนไทยมากกว่า 10.3 ล้านคน ที่ครอบครองอาวุธปืน หรือคิดเป็นสัดส่วน 15 กระบอกต่อประชากรไทยทุก 100 คน ในจำนวนนี้เป็นปืนที่ได้รับการจดทะเบียนอย่างถูกกฎหมาย 6.2 ล้านกระบอก ขณะที่ตัวเลขเมื่อปี 2562 ว่า ประเทศไทยติดอันดับประเทศอาเซียนที่มีการฆาตกรรมด้วยปืนสูงเป็นอันดับ 2 รองจากฟิลิปปินส์

แม้เหตุการณ์กราดยิงหรือสังหารหมู่ไม่ใช่เรื่องปกติของสังคมไทย ขณะที่รัฐบาลแสดงความตื่นตัวด้วยคำสั่งเร่งรัดปราบปรามผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดและอาวุธปืนอย่างเร่งด่วนและต่อเนื่อง

แต่หากยังไม่มีการพูดถึงโครงสร้างทางสังคมและการเมืองที่อำนาจนิยมยังคงเอื้อให้ผู้ใหญ่ข่มผู้น้อย ผู้ชายทำร้ายผู้หญิง และผู้มีอาวุธควบคุมคนมือเปล่า น่ากังวลว่าการทุ่มงบประมาณมหาศาลอาจไม่เกิดผลอย่างที่ควรเป็น