เงินดอลลาร์แข็งค่า กระทบโลกทั้งรวยจน เดือดร้อนไปทั่วทุกหัวระแหง

เงินดอลลาร์แข็งค่า
As the value of the U.S. dollar soars, other currencies around the world are sinking by comparison. (AP Photo/Khalil Hamra)

จากภาวะเงินเฟ้อ มาเจอ เงินดอลลาร์แข็งค่า ทำให้ประชาชนทั่วโลกเดือดร้อนถ้วนหน้า 

วันที่ 18 ตุลาคม 2565 สำนักข่าว เอพี รายงานประมวลเรื่องราวชีวิตของผู้คนนานาประเทศที่ได้รับผลกระทบจาก เงินดอลลาร์แข็งค่า และทำให้ค่าเงินสกุลอื่น ๆ อ่อนลงจนส่งผลให้ราคาข้าวของและการบริการที่ใช้ในชีวิตประจำวันพุ่งสูงขึ้น

มุสตาฟา กามาล รปภ. วัย 28 ปี ที่ทำงานในกรุงไคโร ต้องส่งภรรยาและลูกสาวอายุ 1 ขวบไปอยู่กับพ่อแม่ที่หมู่บ้านห่างไกล เพื่อประหยัดเงินค่าครองชีพ

กามาลต้องทำงาน 2 อย่าง แบ่งห้องเช่ากับวัยรุ่นคนหนึ่ง และกระเบียดกระเสียรในเรื่องกินอยู่ พยายามลดการกินเนื้อลง เพราะ “ตอนนี้ของทุกอย่างแพงขึ้นเป็นสองเท่า” และ “ไม่มีทางเลือกเลย”

เงินดอลลาร์แข็งค่า
ตลาดขายของในนครอิสตันบูล ตุรกี เมื่อ 14 ต.ค. 2022 (AP Photo/Khalil Hamra)

ผู้คนในดินแดนอื่นต่างได้รับความทุกข์ร้อนเช่นเดียวกับกามาล ไม่ว่า ดีลเลอร์ที่กรุงไนโรบี เคนยา คนขายเสื้อผ้าเด็กที่อิสตันบูล ตุรกี หรือผู้นำเข้าไวน์ที่แมนเชสเตอร์ อังกฤษ ทั้งหมดต่างเจอกับค่าครองชีพที่พุ่งกระฉูด เจอแรงกดดันทางการเงินเพิ่มจากเดิมที่ถูกบีบรัดด้วยราคาอาหารและพลังงานที่เพิ่มขึ้นจากผลกระทบของสงครามรัสเซีย-ยูเครน

“ค่าเงินดอลลาร์ทำให้สถานการณ์ที่แย่อยู่แล้ว สาหัสมากกว่าเดิมไปทั่วโลก” เอสวาร์ ปราสาด อาจารย์ภาควิชานโยบายการค้า มหาวิทยาลัยคอร์เนลล์ กล่าว ตรงกับนักเศรษฐศาสตร์หลายคนที่วิตกว่า การแข็งค่าของเงินดอลลาร์จะซ้ำเติมภาวะเศรษฐกิจถดถอยที่ส่อเค้าจะเกิดขึ้นในปีหน้า

ยิ่งจนยิ่งเจ็บหนัก

จากการเก็บข้อมูลสถิติของ ICE U.S. Dollar Index ที่วัดจากตะกร้าเงินที่เทียบกับค่าเงินสกุลหลักอื่น ๆ พบว่า ค่าเงินดอลลาร์แข็งค่าขึ้นแล้วมากกว่า 18% ในปีนี้และเมื่อเดือนก่อน (กันยายน 2022) เป็นค่าเงินที่สูงสุดในรอบ 20 ปี

เงินดอลลาร์แข็งค่า
คนขายผลไม้อบแห้งในตลาดที่กรุงนิวเดลี อินเดีย ได้รับผลกระทบหนักจากค่าเงินเช่นกัน (AP Photo/Manish Swarup)

เหตุผลหลักที่ค่าเงินดอลลาร์สูงขึ้นไม่ใช่เรื่องลึกลับซับซ้อนอะไร มาจากความพยายามของธนาคารกลางสหรัฐที่พยายามจะกดเงินเฟ้อให้อยู่ หลังจากทะยานไปแล้ว 5 เท่า และยังมีแววจะทะยานขึ้นไปอีก จึงผลักดันให้ค่าเงินสูงขึ้น

เมื่อเทียบกับสกุลเงินอื่น ๆ ที่อ่อนลง โดยเฉพาะประเทศยากจนกว่า เช่น ค่าเงินรูปีอินเดีย อ่อนลงเกือบ 10% แล้วในปีนี้ ยิ่งค่าเงินปอนด์อียิปต์ยิ่งอ่อนลง  20% และค่าเงินลีราของตุรกียิ่งอ่อนยวบลง 28%.

เซลัล คาเลลี พ่อค้าอายุ 60 ปีที่ขายเสื้อผ้าเด็กอ่อนในนครอิสตันบูล ประเทศตุรกี กล่าวว่า ด้วยความที่ต้องนำเข้าซิปและผ้าซับในเป็นเงินดอลลาร์ จึงต้องขึ้นราคาสินค้า ทำให้ลูกค้าต้องดิ้นรนหาเงินมาจับจ่ายสินค้าของตน

“เราต้องรอปีใหม่ เราจะดูว่าการเงินเราเป็นอย่างไร แล้วลดค่าใช้จ่ายอะไรลงได้บ้าง ไม่มีทางอื่นแล้วที่เราทำได้” คาเลลีกล่าว

เซลัล คาเลลี คนขายชุดเสื้อผ้าเด็กอ่อนในนครอิสตันบูล ตุรกี  (AP Photo/Khalil Hamra)

ชาติร่ำรวยก็หนีไม่พ้น

สำหรับประเทศที่มีฐานะดีก็ไม่อาจจะคุ้มกันตัวเองจากกระแสนี้ได้ ยุโรปเริ่มรู้สึกถึงภาวะเศรษฐกิจถดถอยแล้ว พร้อมกับราคาพลังงานที่พุ่งกระฉูด เงินยูโร 1 ยูโร มีค่าน้อยกว่า 1 ดอลลาร์สหรัฐ เป็นครั้งแรกในรอบ 20 ปี ส่วนเงินปอนด์ของอังกฤษ ดิ่งลงไปถึง 18% เมื่อเทียบกับปีก่อน

ยิ่งเมื่อตอนนายกฯ หญิง ลิซ ทรัสส์ ประกาศนโยบายตัดลดภาษี ค่าเงินปอนด์ยิ่งดิ่งลงไปอีก จนสถานการณ์บานปลายและต้องเปลี่ยนตัวรัฐมนตรีคลัง และถอนแผนลดภาษีออกไปในที่สุด

ตามปกติ ประเทศที่จะได้รับประโยชน์จากการที่ค่าเงินสกุลต่าง ๆ ดิ่งลง คือข้าวของจะราคาถูกลง และไปแข่งขันในตลาดนอกประเทศได้มากขึ้น แต่ตอนนี้ความได้เปรียบจากการส่งออกที่สูงขึ้นกลับชะงักงัน เพราะการขยายตัวทางเศรษฐกิจสะดุดไปทั่ว

People walk past clothes shops in a commercial street in Istanbul, Turkey, Friday, Oct. 14, 2022. (AP Photo/Khalil Hamra)

การแข็งค่าของเงินดอลลาร์ยังทำให้นานาประเทศบาดเจ็บ ดังนี้

  • ทำให้มูลค่าการนำเข้าสูงขึ้น บวกกับแรงกดดันจากเงินเฟ้อ
  • ทำให้บริษัท หรือลูกค้า หรือรัฐบาลที่กู้ยืมเงินดอลลาร์ เดือดร้อน เพราะต้องแลกค่าเงินเป็นดอลลาร์ เมื่อต้องจ่ายคืน
  • บีบให้ธนาคารกลางของชาติต่าง ๆ ต้องขึ้นอัตราดอกเบี้ย เพื่อคุมกระแสเงินของตนเอง ไม้ให้ไหลออก แต่การขึ้นดอกเบี้ยยิ่งไปกดการขยายตัวทางเศรษฐกิจ และทำให้คนตกงานสูงขึ้น
ร้านขายชิ้นส่วนรถยนต์ ที่กรุงไนโรบี ประเทศเคนยา. (AP Photo/Brian Inganga)

หลายชีวิตสะบักสะบอม

อารีอาน เคอร์ทิส แห่งแคปิตอล อีโคโนมิกส์ กล่าวว่า การเพิ่มค่าของเงินดอลลาร์คือข่าวร้ายของเศรษฐกิจโลก เป็นเหตุผลว่า ทำไมเราจึงคาดการณ์ได้ว่าจะเกิดเศรษฐกิจถดถอยในปีหน้า

ไมเคิล กาชี ผู้จัดจำหน่ายชิ้นส่วนรถยนต์ในกรุงไคโรบี ประเทศเคนยา กล่าวว่า สินค้าที่ขายอยู่ราคาพุ่งสูงมาก ธุรกิจต้องดิ้นรนหนัก ลูกค้าไม่ปลื้มเลย บ่นกันมาก สถานการณ์ตอนนี้ถือว่าเลวร้ายที่สุด

ด้าน เรย์มอนด์ มานาออก อายุ 29 ปี คนขับรถมินิบัส หรือ จี๊ปนีย์ ในกรุงมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ กล่าวว่า ราคาน้ำมันดีเซลที่พุ่งสูง ทำให้ต้องวิ่งรถมากกว่าเดิม จากที่เคยวิ่ง 5 เที่ยว ตอนนี้ต้องวิ่ง 6 เที่ยว จึงจะได้เงินเท่าทุน

เรย์มอนด์ คนขับรถจี๊ปนีย์นอนดูโทรศัพท์ระหว่างรอผู้โดยสาร ที่กรุงมะนิลา ฟิลิปปินส์ (AP Photo/Aaron Favila)

ส่วน รวินดา เมห์ตา ผู้ส่งออกถั่วพิสตาชิโอ กล่าวว่า จากการที่เงินรูปีอ่อนยวบลงมาก ทำให้ราคาถั่วแพงขึ้นมาก เมื่อเดือนสิงหาคม อินเดียนำเข้าถั่วอัลมอนด์ 400 บรรจุภัณฑ์ ลดลงจากเดือนเดียวกันของปีก่อนที่นำเข้าได้ถึง 1,250 บรรจุภัณฑ์ ถ้าผู้บริโภคซื้อไม่ได้ จะส่งผลกระทบเป็นซัพพลายเชน รวมถึงคนอย่างตนเองด้วย

ขณะที่บริษัท คิงส์แลนด์ ดริงกส์ ผู้บรรจุไวน์รายใหญ่ที่สุดของสหราชอาณาจักร จำเป็นต้องรีดค่าใช้จ่ายที่เป็นต้นทุนลง ทั้งการขนส่งด้วยตู้คอนเทนเนอร์ ราคาขวด ราคาฝา และพลังงาน เรียกว่าทุกอย่างที่เงินดอลลาร์ทำให้แพงขึ้น ไม่ว่าจะซื้อจากสหรัฐ ชิลี หรืออาร์เจนตินา

Celal Kaleli, right, talks to clients in his infant clothing and diaper bags shop in a commercial area in Istanbul, Turkey (AP Photo/Khalil Hamra)

รายใหญ่รวย-รายเล็กร่วง

ด้านซีเอ็นเอ็น รายงานว่า ค่าเงินดอลลาร์สหรัฐยังทำให้ธุรกิจภายในประเทศของสหรัฐบาดเจ็บไปด้วย

แม้ว่าค่าเงินที่แข็งขึ้นจะสร้างผลกำไรล้นหลามให้บริษัทข้ามชาติ เช่น Apple (AAPL), Procter & Gamble (PG), McDonald’s (MCD) and Coca-Cola (KO) แต่บริษัทขนาดเล็กกว่าในสหรัฐฯ ซึ่งมุ่งตลาดในประเทศมากกว่า กลับไม่ได้ประโยชน์จากค่าเงินแข็งขึ้น

แต่ดัชนี S&P SmallCap 600 ลดลงร้อยละ 22 ในปีนี้ ส่วนดัชนี S&P 500 ลดลงร้อยละ 25 เท่ากับดัชนี Russell 2000 ของบริษัทบริษัทขนาดเล็กส่วนใหญ่ ลดลงร้อยละ 25

จิม เบซอว์ ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการลงทุนของ GenTrust กล่าวว่า นักลงทุนวิตกกังวลเรื่องเศรษฐกิจชะลอตัวในสหรัฐ ประโยชน์ใดๆ ที่จะได้รับจากดอลลาร์สหรัฐแข็งค่า ก็จะถูกความกังวลมาบดบังไปหมด ทั้งยังเป็นข่าวร้ายสำหรับบริษัทขนาดเล็กที่พยายามแข่งขันกับคู่แข่งในยุโรปและเอเชีย

เดวิด จิเลก หัวหน้านักยุทธศาสตร์การลงทุนของ Gateway Investment Advisers กล่าวว่าเป็นความท้าทายสำหรับทุกคนและพยากรณ์ว่าความผันผวนที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยของตลาดหุ้นจะดำเนินต่อไปจนถึงไตรมาสแรกของปี 2023 เป็นอย่างน้อย

….