ต่างประเทศ

เหตุผลที่ “ฮามาส” เลือกโจมตี “อิสราเอล” ในวันที่ 7 ตุลาคม 2023

กองกำลังติดอาวุธปาเลสไตน์ยิงจรวดจากเมืองกาซามุ่งหน้าสู่อิสราเอล วันที่ 8 ตุลาคม 2023
กองกำลังติดอาวุธปาเลสไตน์ยิงจรวดจากเมืองกาซามุ่งสู่อิสราเอล วันที่ 8 ตุลาคม 2023 (ภาพโดย MOHAMMED ABED / AFP)

กองกำลังติดอาวุธชาวปาเลสไตน์ “ฮามาส” (Hamas) ยิงจรวดออกจากพื้นที่ฉนวนกาซามุ่งไปโจมตีเมืองในภาคใต้ของประเทศอิสราเอล ในเช้าวันที่ 7 ตุลาคม 2023 เป็นเหตุให้ฝั่งอิสราเอลที่มีกองกำลังและอาวุธยุทโธปกรณ์แข็งแกร่งกว่าตอบโต้ทันควัน เกิดสงครามระลอกใหม่ขึ้นในมหากาพย์ความขัดแย้งอิสราเอล-ปาเลสไตน์  

ทำไมกลุ่มฮามาสจึงเลือกโจมตีอิสราเอลในเวลานี้ ? มีอะไรเป็นปัจจัยกระตุ้นรอบใหม่ มีนัยสำคัญอะไรในการเลือกวันโจมตีหรือไม่ ? เป็นคำถามที่หลายคนสงสัยหลังทราบข่าวเหตุการณ์นี้ 

ฮามาสคือใคร ?

ก่อนจะไปตอบคำถามว่าทำไมเลือกโจมตีในช่วงนี้ ขอเริ่มจากอธิบายสั้น ๆ ว่ากลุ่มฮามาสคือใคร 

กลุ่มฮารากัต อัล-มูกาวามา อัล-อิสลามิยาหรือฮามาส (Hamas) เป็นกลุ่มเคร่งศาสนาอิสลามนิกายซุนนี ก่อตั้งขึ้นในปี 1987 เมื่อมีการเริ่มก่อความไม่สงบครั้งแรกของชาวปาเลสไตน์เพื่อต่อต้านการยึดครองของอิสราเอล โดยเป็นการขยายตัวของ “ขบวนการภราดรภาพมุสลิมของอาหรับ”

ฮามาสมีกลุ่มนักรบที่รู้จักกันในชื่อว่ากองพลน้อย อิซ อัล-ดิน อัล-กาซซัม ที่ได้ทำการโจมตีต่อต้านอิสราเอลทั้งในเขตแดนของอิสราเอลและปาเลสไตน์มาตั้งแต่ทศวรรษที่ 1990

ฮามาสได้รับการสนับสนุนจากประเทศอิหร่าน ทั้งด้านเงินทุน การจัดหาอาวุธ และการฝึกซ้อมรบ

อิสราเอลและชาติตะวันตกทั้งสหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป สหราชอาณาจักร จัดให้กลุ่มฮามาสเป็น “กลุ่มก่อการร้าย” 

ฮามาสอยู่คนละฝั่งกับรัฐบาลปาเลสไตน์ และเข้ายึดครองพื้นที่ฉนวนกาซา (Gaza Strip) มาตั้งแต่ปี 2007 จากนั้นก็ทำสงครามกับอิสราเอลมาแล้วหลายครั้ง 

ก่อนปฏิบัติการโจมตีอิสราเอลครั้งนี้ สงครามครั้งล่าสุดระหว่างฮามาสและอิสราเอลเกิดขึ้นในปี 2021 ซึ่งกินเวลานาน 11 วัน คร่าชีวิตผู้คนในฉนวนกาซาไป 250 คน และในอิสราเอล 13 คน 

เหตุผลที่ฮามาสโจมตีอิสราเอล 

ตามการรายงานของสำนักข่าวอัลจาซีรา (Al Jazeera) สื่อใหญ่จากคาบสมุทรอาหรับ ระบุว่า คาเลด กาโดมี (Khaled Qadomi) โฆษกของกลุ่มฮามาสบอกกับอัลจาซีราว่า ปฏิบัติการทางทหารของกลุ่มฮามาสมีขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความโหดร้ายทั้งหมดที่ชาวปาเลสไตน์ต้องเผชิญตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา 

“เราต้องการให้ประชาคมระหว่างประเทศยุติความโหดร้ายในฉนวนกาซา ความโหดร้ายที่กระทำต่อชาวปาเลสไตน์ ต่อสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของเรา เช่น อัล-อักซอ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นเหตุผลที่อยู่เบื้องหลังการเริ่มต้นการต่อสู้ครั้งนี้” เขากล่าว 

ขณะที่ โมฮัมเหม็ด เดอิฟ (Mohammed Deif) ผู้บัญชาการทหารของกลุ่มฮามาส ซึ่งเป็นผู้ให้ข่าวว่ามีการยิงจรวด 5,000 ลูกในการโจมตีครั้งแรก กล่าวว่า “นี่เป็นวันแห่งการต่อสู้ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเพื่อยุติการเข้ายึดครองดินแดนครั้งสุดท้ายของโลก”

นอกจากนั้น กลุ่มฮามาสได้เรียกร้องให้ชาวปาเลสไตน์ที่อาศัยอยู่ในเขตเวสต์แบงก์ลุกฮือขึ้นมาต่อต้านอิสราเอลด้วยกัน รวมถึงเรียกร้องให้ชาติอาหรับและรัฐอิสลามเข้าร่วมการต่อสู้ครั้งนี้ 

โดยสรุป เหตุผลการโจมตีอิสราเอลของฮามาสมาจากความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์ที่ยืดเยื้อมานานราว 80-100 ปี และมีรากของปัญหาที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่และผู้คนที่อาศัยอยู่ในดินแดนนั้นมายาวนานกว่านั้น

ทำไมต้องเป็นเช้าวันที่ 7 ตุลาคม

ฮามาสมองว่ากลุ่มของตนเองและชาวปาเลสไตน์ทั้งหมดทั้งมวลมีความชอบธรรมที่จะตอบโต้อิสราเอลได้ทุกเมื่อ 

ส่วนเหตุผลที่ว่าทำไมต้องเป็นเช้าวันที่ 7 ตุลาคมนั้น สื่อต่างประเทศหลายสำนักรายงานว่า ฮามาสตั้งใจเลือกโจมตีในช่วงวันครบรอบ 50 ปีของสงครามระหว่างแนวร่วมอาหรับกับอิสราเอล ที่เกิดขึ้นในระหว่างวันที่ 6-25 ตุลาคม 1973 

สงครามนี้มีหลายชื่อเรียก ทั้งสงครามยมคิปปูร์ (Yom Kippur War) สงครามเราะมะฎอน (Ramadan War) และสงครามตุลาคม (October War) 

สงครามยมคิปปูร์เมื่อ 50 ปีที่แล้วเปิดฉากขึ้นในวันยมคิปปูร์ หรือวันแห่งการสำนึกบาป ซึ่งเป็นวันศักดิ์สิทธิ์ที่สุดในศาสนายูดาย และในปีนั้นยังตรงกับเดือนเราะมะฎอนศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาอิสลามด้วย

ในวันยมคิปปูร์ ชาวยิวจะอดอาหาร คิดไตร่ตรองถึงการกระทำในปีที่ผ่านมา พร้อมกับขออภัยในสิ่งที่ได้ทำผิดพลาด และสวดมนต์ภาวนา ซึ่งสงครามเมื่อ 50 ปีก่อนได้เลือกโจมตีในช่วงเวลาที่ชาวยิวถือศีล ดังนั้น สงครามครั้งนั้น นอกจากเป็นสงครามแย่งชิงดินแดนแล้วก็เป็นสงครามที่มีเจตนาต่อสู้ทางความเชื่อ และเจตนาสร้างความเจ็บปวดทางจิตใจด้วย

สงครามนั้นจบลงด้วยการเข้ามาไกล่เกลี่ยของสหประชาชาติ (UN) ในวันที่ 22 ตุลาคม แล้วทั้งสองฝ่ายก็หยุดยิงในวันที่ 25 ตุลาคม

สำหรับในปี 2023 นี้ วันยมคิปปูร์ตรงกับวันที่ 24-25 กันยายน

ฮามาสไม่ได้เลือกโจมตีในวันยมคิปปูร์เช่นที่ทำในอดีต แต่เลือกโจมตีในช่วงวันครบรอบ 50 ปีของสงครามในอดีตแทน