จับกุม “ซีอีโอ เทเลแกรม” โยงเจอ “ปูติน” ก่อนถูกรวบ ? สื่อรัสเซียรายงานอย่างไร

พาเวล ดูรอฟ ผู้ก่อตั้งเทเลแกรม ในปี 2016 (รอยเตอร์)

ในรัสเซีย มีคำถามมากมายเกี่ยวกับการจับกุมซีอีโอเทเลแกรม (Telegram) แอปพลิเคชั่นส่งข้อความ ตั้งแต่นายพาเวล ดูรอฟ (Pavel Durov) มหาเศรษฐีชาวรัสเซียและผู้ก่อตั้งแอปส่งข้อความเทเลแกรมถูกจับกุมขณะเครื่องบินลงจอดที่กรุงปารีสเมื่อเย็นวันเสาร์ที่ 24 สิงหาคมที่ผ่านมา ก็มีการคาดเดาเกี่ยวกับชะตากรรมของบอสเทเลแกรม มากกว่าข้อเท็จจริง

บีบีซี (BBC) รวบรวมสาระสำคัญที่สื่อรัสเซียรายงานเกี่ยวกับการจับกุมดูรอฟ อย่างพาดหัวข่าวในหนังสือพิมพ์รัสเซียสรุปว่า “การจับกุม (หรือคุมขัง) ‘ซักเคอร์เบิร์กแห่งรัสเซีย’ พาเวล ดูรอฟ เป็นหนึ่งในข่าวระดับโลกที่สำคัญที่สุดแต่ลึกลับ” หนังสือพิมพ์ภาคภาษาอังกฤษอย่าง เนียซาวีซีมายา กาเซียตา (Nezavisimaya Gazeta) กล่าว

พาเวล ดูรอฟในปี 2015 ระหว่างกล่าวในงานประชุมนานาชาติ TechCrunch Disrupt SF 2015 ที่มักเปิดตัวสตาร์ตอัพเทคโนโลยี นครซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐ (เอเอฟพี)

ทำไมตำรวจฝรั่งเศสจึงควบคุมตัวดูรอฟไว้ ? ดูรอฟจะต้องโดนข้อกล่าวหาอะไรบ้าง ? เกี่ยวข้องหรือไม่กับการเยือนประเทศอาเซอร์ไบจานเมื่อเร็ว ๆ นี้ของนายดูรอฟ ซึ่งนายดูรอฟได้พบ (หรือไม่ได้พบ) ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ผู้นำรัสเซีย ซึ่งต่อมา นายดมิทรี โฆษกรัฐบาลรัสเซียปฏิเสธ ข่าวลือเรื่องการประชุมระหว่างปูตินและดูรอฟที่เมืองบากูเมื่อต้นเดือนสิงหาคม

ความลึกลับของการสอบสวน สะท้อนผ่านการรายงานของสื่อมวลชน คิดเป็นเวลา 2 วันเต็มที่นักข่าวรายงานอ้างคำพูดของ “แหล่งข่าวใกล้ชิดกับการสอบสวน” เกี่ยวกับความผิดที่ดูรอฟอาจถูกตั้งข้อกล่าวหา ซึ่งมีตั้งแต่การสมรู้ร่วมคิดในการค้ายาเสพติดไปจนถึงการฉ้อโกง ด้านเทเลแกรมออกแถลงการณ์ว่า ดูรอฟไม่มีอะไรต้องปิดบัง

ตกเป็นไฮไลต์สำคัญ เมื่อรายการทอล์กโชว์ทางการเมืองหลักของสถานีโทรทัศน์ของรัฐ นักวิเคราะห์การเมืองในรายการกล่าวว่า การกล่าวหาดูรอฟว่าก่ออาชญากรรมทั้งหมดที่เกิดขึ้นบนแพลตฟอร์มของเขา ก็เหมือนกับการกล่าวหาประธานาธิบดีมาครงแห่งฝรั่งเศส ว่าก่ออาชญากรรมทั้งหมดในฝรั่งเศส ซึ่งก็มีเหตุผลเหมือนกัน

หนังสือพิมพ์รัสเซียก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้เช่นกัน หนังสือพิมพ์รายวันหลายฉบับแสดงความกังวลว่าการจับกุมพาเวล ดูรอฟอาจส่งผลร้ายแรงต่อรัสเซีย “การโจมตี เทเลแกรมครั้งนี้ถือเป็นการโจมตีรัสเซีย” หนังสือพิมพ์เนียซาวีซีมายา กาเซียตา ระบุ “การจับกุมพาเวล ดูรอฟ อาจทำให้หน่วยข่าวกรองชาติตะวันตกสามารถขโมยรหัส และการเข้ารหัสของผู้ส่งสารได้”

ADVERTISMENT

“เทเลแกรมอาจกลายเป็นเครื่องมือของนาโต (องค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ) หากพาเวล ดูรอฟ ถูกบังคับให้เชื่อฟังหน่วยข่าวกรองของฝรั่งเศส” หนังสือพิมพ์มอสคอฟสกี คอมโซโมเลตส์ (Moskovsky Komsomolets) กล่าว พร้อมเสริมว่า “การแชตของเทเลแกรมมีข้อมูลเชิงกลยุทธ์ที่สำคัญอย่างยิ่งเป็นจำนวนมาก” ด้านดมิทรี เปสคอฟ โฆษกรัฐบาลรัสเซียระบุ ไม่ทราบดูรอฟถูกกล่าวหาว่าทำอะไรกันแน่ ซึ่งนับเป็นการแสดงความเห็นครั้งแรกเกี่ยวกับการกักขังพาเวล

การคาดเดากันไปต่าง ๆ นานา ทำให้ประธานาธิบดีเอ็มมานูเอล มาครง ผู้นำฝรั่งเศส โพสต์บนโซเชียลมีเดียชี้แจงว่า ตนได้เห็นข้อมูลเท็จเกี่ยวกับฝรั่งเศสหลังจากที่นายดูรอฟถูกจับกุม และว่า ไม่ใช่การตัดสินใจทางการเมืองใด ๆเลย แต่ขึ้นอยู่กับการตัดสินของผู้พิพากษา

ADVERTISMENT

เมื่อเย็นวันจันทร์ที่ผ่านมา (26 สิงหาคม 2024) อัยการกรุงปารีสออกแถลงการณ์ว่า นายดูรอฟถูกควบคุมตัวไว้เป็นส่วนหนึ่งของการสืบสวนคดีอาชญากรรมทางไซเบอร์ ระบุถึงความผิด 12 คดีที่อยู่ระหว่างการสอบสวนซึ่งเชื่อมโยงกับกลุ่มอาชญากร ซึ่งรวมถึงธุรกรรมผิดกฎหมาย สื่อลามกเด็ก การฉ้อโกง และการปฏิเสธที่จะเปิดเผยข้อมูลต่อเจ้าหน้าที่แถลงการณ์ยังระบุด้วยว่าระยะเวลาการคุมขังของนายดูรอฟ ถูกขยายออกไปอีกและอาจไปจนถึงวันพุธ (28 สิงหาคม 2024)

กองทัพรัสเซียพึ่งเทเลแกรม

บีบีซี (BBC) รายงานอีกว่า ในเดือนเมษายน 2018 ทางการรัสเซียเริ่มปิดกั้นการเข้าถึงเทเแกรม ก่อนจะยกเลิกการห้ามในปี 2020 ปัจจุบัน ไม่เพียงแต่เจ้าหน้าที่รัสเซียเท่านั้นที่ใช้โปรแกรมส่งข้อความเทเลแกรม แต่กองทัพรัสเซียก็ใช้เช่นกัน รวมถึงทหารที่ต่อสู้ใน “ปฏิบัติการทางทหารพิเศษ” ตามที่ฝ่ายรัสเซียใช้เรียก หรือสงครามของรัสเซียในยูเครน ตามชาติตะวันตก “หาก เทเลแกรม ล่ม” มอสอฟสกี คอมโซโมเลตส์ ถามในวันนี้ “กองทัพของเราจะไปสู้ได้อย่างไร”

รอยเตอร์ (Reuters) และบลูมเบิร์ก (Bloomberg) รายงาน ประวัติโดยย่อของนายดูรอฟ อายุ 39 ปี เศรษฐีพันล้านที่พื้นเพมาจากรัสเซีย ก่อตั้งบริษัทโซเชียลมีเดียที่โด่งดัง ชื่อว่า วีคอนเทคตี (VKontakte) และในปี 2014 นายดูรอฟออกจากรัสเซีย หลังจากปฏิเสธที่จะทำตามคำสั่งของรัฐบาลที่สั่งให้ปิดบัญชีของกลุ่มฝ่ายค้านหลายกลุ่มบนแพลตฟอร์มดังกล่าว

หนึ่งปีต่อมา นายดูรอฟก่อตั้ง เทเลแกรมและบริหารบริษัทจากนครดูไบ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ หรือยูเออี ซึ่งขณะนี้นายดูรอฟอาศัยอยู่ เป็นพลเมืองของยูเออีและฝรั่งเศส แต่รัสเซียกล่าวว่า ยังคงถือว่า นายดูรอฟเป็นพลเมืองรัสเซีย ซึ่งเคยให้สัมภาษณ์เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมาว่า ตนจะปฏิเสธคำขอของทางการเมื่อสิ่งที่ขอนั้นข้ามเส้น  เช่น ให้ลบบางเนื้อหาออกจากแพลตฟอร์ม ซึ่งถือว่าไม่เป็นไปตามคุณค่าเสรีภาพในการพูดและการคุ้มครองสิทธิที่จะสื่อสารกับบุคคลอื่นโดยไม่ถูกแทรกแซงจากคนนอกหรือบุคคลที่สาม