วิกฤตยูเครน: ทำไมท่อส่งก๊าซนอร์ดสตรีม 2 จากรัสเซียสู่ยุโรป ถูกหยุดทันที

การตอบโต้กันระหว่างชาติมหาอำนาจในวิกฤตยูเครนร้อนระทึกขึ้นทุกขณะ โดยมี นอร์ดสตรีม 2 เป็นโครงการแรก ๆ ที่ถูกใช้เล่นงานรัสเซีย แต่ดูเหมือนยุโรปก็ต้องบาดเจ็บด้วย

 

วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2565 เอพี รายงานถึงรายละเอียดของโครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาตินอร์ดสตรีม 2 ซึ่งชาติตะวันตกใช้เป็นไม้เด็ดในการลงโทษรัสเซียในลำดับแรกๆ เพื่อตอบโต้ที่ ประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน รับรองการแยกตัวของสองดินแดนที่อยู่ในภาคตะวันออกของประเทศยูเครน

ท่อส่งก๊าซใต้ทะเลเชื่อมตรงจากรัสเซียผ่านเยอรมนีเข้าสู่ยูโรป ก่อสร้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว แต่ยังไม่ได้เริ่มใช้งานและกลายเป็นประเด็นสำคัญที่ประเทศตะวันตกพยายามใช้อำนาจเหนือรัสเซียเพื่อขัดขวางกองกำลังทหารรัสเซียรุกรานประเทศเพื่อนบ้าน

อะไรคือ นอร์ด สตรีม 2

ท่อส่งก๊าซนอร์ดสตรีม 2 มีความยาว 1,230 กิโลเมตร ติดตั้งอยู่ใต้ทะเลบอลติก ส่งจากรัสเซียถึงชายฝั่งทะเลบอลติกของเยอรมนีทอดยาวคู่ขนานกับท่อส่งก๊าซนอร์ดสตรีมเดิม ท่อใหม่นี้จะส่งก๊าซธรรมชาติได้เพิ่มขึ้นสองเท่า ทำให้ส่งก๊าซได้ถึง 110,000 ลูกบาศก์เมตรต่อปี

Gazprom (ก๊าซพรอม) บริษัทพลังงานของรัฐบาลรัสเซียจะส่งก๊าซธรรมชาติจากรัสเซียเข้าสู่ยุโรปได้โดยไม่ต้องใช้ท่อที่มีอยู่ซึ่งผ่านยูเครนและโปแลนด์

ขณะนี้ ท่อส่งก๊าซมีก๊าซธรรมชาติเต็มแล้ว เพียงแต่รออนุมัติจากเยอรมนีและคณะกรรมาธิการยุโรป 

เยอรมนีจะบล็อกท่อส่งก๊าซอย่างไร

หน่วยงานกำกับดูแลด้านสาธารณูปโภคของเยอรมนีกำลังตรวจสอบท่อเพื่อให้สอดคล้องกับกฎระเบียบของยุโรปเรื่องการแข่งขันที่เป็นธรรม หลังจากโอลาฟ โชลซ์ นายกรัฐมนตรีเยอรมนีระงับใบอนุญาตโครงการนี้แล้ว พร้อมเพิกถอนรายงานที่เยอรมนีต้องประเมินว่าท่อส่งก๊าซจะส่งผลต่อความมั่นคงด้านพลังงานอย่างไร

เหตุใดนายกฯเยอรมนีต้องทำทันที

โชลซ์ ขึ้นดำรงตำแหน่งเมื่อเดือน ธ.ค. 2564 ต่อจากแองเกลา แมร์เคิล และได้รับการสนับสนุนโครงการ นอร์ดสตรีม 2 ทั้งจากรัฐมนตรีกระทรวงการคลังของอดีตนายกฯ แมร์เคิล และ รมว.คลังจากพรรค SDP (พรรคสังคมประชาธิปไตย) แกนนำรัฐบาลชุดใหม่ ต้นสังกัดของตนเอง

เมื่อกองทัพรัสเซียเคลื่อนพลประชิดชายแดนยูเครน โชลซ์หลีกเลี่ยงไม่พูดถึงนอร์ดสตรีม 2 เป็นการเฉพาะเจาะจง โดยเตือนรัสเซียว่าจะได้รับ “ผลลัพธ์ร้ายแรง” และเยอรมนีจะต้องใช้มาตรการคว่ำบาตรก่อนเวลาอันควร ซึ่งเยอรมนีและสหรัฐตกลงกันว่าจะใช้โครงการนอร์ดสตรีม 2 ส่งสัญญาณเผชิญหน้ากับรัสเซีย

โชลซ์กล่าวว่าการที่รัสเซียรับรองดินแดนอิสระที่กลุ่มกบฏยึดครองทางภาคตะวันออกของยูเครนเป็นการ “ละเมิดกฎหมายสากลอย่างร้ายแรง” และจำเป็นต้องส่งสัญญาณที่ชัดเจนให้รัฐบาลรัสเซียรู้สึกตัว

ทำไมรัสเซียต้องการท่อส่งก๊าซ

Gazprom ระบุว่าท่อส่งก๊าซนอร์ดสตรีม 2 จากรัสเซียจะตอบสนองความต้องการใช้ก๊าซในยุโรปที่เพิ่มขึ้นและจะช่วยเสริมศักยภาพของท่อส่งก๊าซที่มีอยู่แล้วซึ่งผ่านเบลารุสและยูเครน

นอร์ดสตรีม 2 จะเป็นทางเลือกให้กับระบบท่อส่งก๊าซเก่าแก่ในยูเครน ซึ่ง Gazprom ยืนยันว่าถึงเวลาต้องปรับปรุงใหม่หมด และนอร์ดสตรีม 2 จะช่วยลดต้นทุนค่าธรรมเนียมที่ต้องจ่ายให้ยูเครนและหลีกเลี่ยงเหตุการณ์ซ้ำรอยเหมือนในปี 2549 และ 2552 เนื่องจากรัสเซียและยูเครนมีข้อพิพาทกันเรื่องตัดราคาก๊าซและการชำระเงิน

ด้านยุโรปเป็นตลาดหลักของ Gazprom ซึ่งสร้างรายได้ให้กับรัฐบาลรัสเซีย เนื่องจากยุโรปต้องการก๊าซเพื่อแทนที่การใช้พลังงานจากถ่านหินและนิวเคลียร์ซึ่งเลิกใช้งานแล้ว ก่อนที่จะหันไปใช้พลังงานหมุนเวียน เช่น ลมและแสงอาทิตย์ซึ่งกำลังผลิตให้เพียงพอต่อความต้องการ

ทำไมสหรัฐคัดค้านนอร์ดสตรีม 2   

เจน ซากี โฆษกหญิงประจำทำเนียบขาวทวีตข้อความเมื่อวันอังคารที่ 22 ก.พ. ว่าทำเนียบขาวกำลังปรึกษาหารือกับเยอรมนีอย่างใกล้ชิดและยินดีที่เยอรมนีประกาศระงับโครงการนอร์ดสตรีม 2

พันธมิตรสหรัฐและนาโตในยุโรป เช่น โปแลนด์และยูเครนคัดค้านโครงการนี้ ก่อนที่รัฐบาลไบเดนคัดค้านเสียอีก เนื่องจากโครงการนี้จะยิ่งเพิ่มการพึ่งพาก๊าซรัสเซียและเปิดโอกาสให้รัสเซียใช้ก๊าซเป็นอาวุธทางภูมิศาสตร์การเมือง จากการที่ยุโรปนำเข้าก๊าซรัสเซียถึงร้อยละ 40   

โครงการท่อส่งก๊าซภายใต้รัฐบาลอังเกลา แมร์เคิล สั่นคลอนความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐและเยอรมนี โดยไบเดนระงับมาตรการคว่ำบาตรต่อผู้ให้บริการท่อส่งก๊าซรายอื่น ๆ  เพื่อแลกกับการที่เยอรมนีจะใช้มาตรการต่อต้านรัสเซีย

แผนดังกล่าวได้รับการสนับสนุนอย่างเป็นเอกภาจากทั้งพรรคริพับลิกันและพรรคเดโมโครตที่ไม่ค่อยให้มีให้เห็นบ่อยนักโดยทั้ง 2 พรรคร่วมคัดค้านนอร์ดสตรีม 2 ในสภาคองเกรส

 

View this post on Instagram

 

A post shared by ประชาชาติธุรกิจ (@prachachatonline)

ยุโรปจะเผชิญความหนาวปีนี้หรือไม่

คำตอบคือ “ไม่” แม้ว่าโชลซ์ยังไม่เคลื่อนไหวก็ตามเพราะหน่วยงานกำกับดูแลระบุชัดเจนว่าการอนุมัติจะไม่แล้วเสร็จได้ภายในครึ่งปีแรก หมายความว่าท่อส่งก๊าซไม่ได้ช่วยสร้างความอบอุ่นหรือผลิตไฟฟ้าได้ทันในฤดูหนาวนี้ ขณะที่ยุโรปเผชิญกับปัญหาขาดแคลนก๊าซ โดยเฉพาะการขาดแคลนก๊าซในฤดูหนาว ยิ่งเพิ่มความกังวลว่าจะยิ่งต้องพึ่งพาก๊าซจากรัสเซีย

ด้านรัสเซียไม่ขายก๊าซให้ยุโรปในระยะสั้น แต่ทำสัญญาระยะยาวกับลูกค้าในยุโรปและไม่ได้เติมก๊าซในท่อใต้ดินในยุโรป

ส่วนประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน กล่าวว่าการขาดแคลนก๊าซใต้ดินยิ่งตอกย้ำว่านอร์ดสตรีม 2 จำเป็นต้องอนุมัติโดยเร็วทำให้เพิ่มความกังวลว่ารัสเซียจะใช้ก๊าซมาเพิ่มอำนาจเหนือยุโรป

รัสเซียจะตัดการส่งก๊าซให้ยุโรปเพื่อแก้แค้นหรือไม่

ยุโรปต้องการก๊าซรัสเซีย ส่วน Gazprom ก็ต้องการตลาดยุโรปเป็นการพึ่งพากันและกัน นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมรัสเซียไม่ตัดการส่งก๊าซไปยุโรปและเจ้าหน้าที่ของรัสเซียย้ำว่าไม่มีเจตนาที่จะทำเช่นนั้น

วิกฤตยูเครนและการขาดแคลนพลังงานในฤดูหนาวทำให้รัฐบาลยุโรปต้องหาก๊าซจากที่อื่น เช่น ก๊าซธรรมชาติเหลวหรือ LNG ที่นำเข้าทางเรือจากสหรัฐ แอลจีเรีย และที่อื่น ๆ

ด้านรัสเซียแสดงความไม่พอใจ เห็นได้จากอดีตประธานาธิบดีรัสเซีย ดมิตรี เมดเดเวฟ ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งรองประธานสภาความมั่นคงของรัสเซียทวีตแสดงความไม่พอใจหลังจากที่เยอรมนีระงับนอร์ดสตรีม 2

 “ยินดีต้อนรับสู่โลกใหม่ที่กล้าหาญ ในไม่ช้าชาวยุโรปจะจ่ายเงิน 2,000 ยูโรสำหรับก๊าซธรรมชาติ 1.000 ลูกบาศก์เมตร !” เมดเวเดฟกล่าวเสียดสี

…………..

• เยอรมนีระงับการรับรองโครงการท่อส่งก๊าซนอร์ดสตรีม 2 ตอบโต้รัสเซีย
• สหรัฐคว่ำบาตรรัสเซียรอบใหม่ พุ่งเป้าชนชั้นสูง สถาบันการเงิน กองทุน

 

​