คอลัมน์

ตลาดคริปโตกับ “ฤดูหนาว” อันยาวนาน

บิตคอยน์
คอลัมน์ : Tech Time
ผู้เขียน: มัชฌิมา จันทร์สว่างภูวนะ

การล่มสลายของ FTX ทำให้เกิดคำถามว่า การพังครืนของหนึ่งในแพลตฟอร์มคริปโตที่ใหญ่ที่สุดในโลกครั้งนี้จะส่งผลกระทบกว้างขวางเพียงใด และมีโอกาสหรือไม่ที่อุตสาหกรรมคริปโตจะกลับมาเฟื่องฟูอีกครั้ง

FTX ก่อตั้งโดย แซม แบงก์แมน-ฟรายด์ ในปี 2019

แซมสร้างความประทับใจให้นักลงทุนในฐานะอัจฉริยะเลือดใหม่ไฟแรงที่ปลุกปั้น FTX ให้กลายเป็น Crypto Exchange ที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลกในเวลาไม่กี่ปี ในการระดมทุนรอบล่าสุด FTX มีมูลค่ากว่า 3.2 หมื่นล้านเหรียญ โดยมีบริษัทลงทุนชั้นนำหลายแห่งร่วมลงขัน ไม่ว่าจะเป็น SoftBank, Tiger Global, Sequoia Capital หรือ Temasek

แต่ล่าสุดทั้ง Sequoia และ SoftBank ได้บันทึกการลงทุนใน FTX มีค่าเป็นศูนย์ไปเรียบร้อยแล้ว เพราะหลังจากรุ่งเรืองถึงขีดสุด FTX ก็เผชิญกับหายนะครั้งใหญ่ในสัปดาห์ที่ผ่านมา หลังจากที่ CoinDesk รายงานในวันที่ 2 พฤศจิกายน ว่าทรัพย์สินจำนวนมากที่ Alameda Research บริษัทเทรดดิ้งที่แซมก่อตั้งขึ้นในปี 2017 ถืออยู่ไม่ใช่สินทรัพย์อิสระ แต่กลับเป็น FTT เหรียญโทเค็นที่ FTX ผลิตขึ้นเอง

นอกจากนี้ ตอนที่ตลาดคริปโตระส่ำระสายอย่างหนักช่วงกลางปี และมีบริษัทคริปโตหลายแห่งทำท่าล้มละลาย แซมแสดงตนเป็นอัศวินขี่ม้าขาวเข้าอุ้มบริษัทเหล่านี้ไว้ โดยอ้างว่าเพื่อพยุงสภาพคล่องของทั้งอุตสาหกรรมไม่ให้ล้มเป็นโดมิโนไปหมด

วิธีที่เขาทำคือ การให้ Alameda ไปซื้อหรือปล่อยเงินให้บริษัทที่บอบช้ำจากมูลค่าของคริปโตตกต่ำกู้ แต่ Alameda ไม่มีเงินมากพอเลยต้องไปกู้คนอื่นเขามาอีกที เมื่อเวลาผ่านไป Alameda เริ่มขาดสภาพคล่อง เพราะไม่มีปัญญาจ่ายหนี้ที่พอกพูน แซมเลยจัดการ “โยกเงินฝาก” ของลูกค้า FTX มาให้ Alameda ยืมใช้เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกัน รอยเตอร์รายงานว่า มูลค่าที่ “ยืม” ไปอาจสูงถึง 1 หมื่นล้านเหรียญ และมีอยู่ราว 1-2 พันล้านเหรียญที่หายสาบสูญไม่รู้ไปอยู่ที่ไหน

การโยกเงินของลูกค้าออกมาแบบนี้ ถือเป็นการละเมิดข้อตกลงการให้บริการของ FTX เอง และหากเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นในตลาดหลักทรัพย์ ก็ต้องเข้าข่ายละเมิดกฎของ ก.ล.ต.แน่ ๆ

ข่าวนี้ส่งผลให้ จาง เผิง เจ้า แห่ง Binance คู่แข่งตัวฉกาจของ FTX ประกาศเทขาย FTT ที่ถือไว้ทั้งหมด ส่งผลให้นักลงทุนรายอื่นแห่กันถอนเงินออกจาก FTX กันยกใหญ่ กดให้ราคา FTT ร่วงหนัก จนแซมต้องเร่ออกหาคนช่วย แต่ไม่มีใครยื่นมือเข้ามา

จนกระทั่งวันที่ 8 พ.ย. จาง เผิง เจ้า ก็สร้างเซอร์ไพรส์ด้วยการประกาศเข้าซื้อ FTX แต่ผ่านไปแค่ 8 ชั่วโมง จาง เผิง เจ้า ก็ “เท” FTX กลางอากาศอีกครั้ง โดยอ้างว่า หลังทำ due diligence แล้ว พบว่า FTX มีปัญหาด้านการดูแลเงินของลูกค้า แถมยังกำลังโดนทางการสอบด้วย เลยขอบายดีกว่า

สุดท้ายเมื่อไม่มีทางออก FTX จำต้องยื่นล้มละลายในวันที่ 11 พ.ย. ซึ่งจากเอกสารของบริษัทโชว์ว่า FTX อาจมีเจ้าหนี้มากกว่า 1 ล้านราย

ตอนนี้ Binance เลยกลายเป็นเจ้าตลาดแบบไร้คู่แข่ง แต่คลารา เมดเดอลี ผู้อำนวยการวิจัยจากบริษัทให้ข้อมูลการซื้อขาย Kaiko บอก CNBC ว่า การล้มลงของ FTX ไม่ส่งผลดีต่อใครทั้งนั้น รวมทั้ง Binance ด้วย เพราะการที่มีอำนาจผูกขาดตลาดของ Binance จะยิ่งทำให้บริษัทตกเป็นเป้าสายตามากขึ้น

ต้องถือว่าปีนี้เป็นฝันร้ายของตลาดคริปโตที่แท้จริง เพราะนอกจากตลาดจะตกหนักจนมูลค่าหล่นฮวบไปกว่า 2 ล้านล้านเหรียญในช่วงเดือนพฤษภาคม ยังมาเจอดราม่า FTX เข้าไปอีก ซึ่ง CoinMarketCap ประเมินว่า เพียงแค่วันเดียวก็ส่งผลให้มูลค่าของทั้งตลาดลดลง 12% โดยทั้ง Bitcoin และ Ether สองสกุลเงินคริปโตชื่อดังราคาหล่นไปกว่า 20% ในขณะที่ผลกระทบจาก FTX กำลังกลายเป็นไฟลามทุ่งไปยังผู้ให้บริการข้างเคียงอย่าง BlockFi และ Genesis Global Capital ที่มีข่าวว่าอาจต้องยื่นขอล้มละลายเช่นกัน เพราะให้บริการกู้ยืมโดยใช้คริปโต (ซึ่งรวมถึง FTT) เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกัน เมื่อ FTT มีมูลค่าเสื่อมถอยจึงส่งผลต่อสภาพคล่องของบริษัทไปโดยปริยาย

นอกจากนี้ ยังเชื่อกันว่าคดี FTX จะเป็นตัวเร่งให้ผู้คุมออกมากวดขันตรวจตรามากขึ้นกว่าเดิม หรืออาจถึงขั้นจัดระเบียบใหม่หมดก็เป็นได้ แต่ที่สำคัญที่สุดคือ ความเชื่อมั่นของนักลงทุนที่ถดถอยอย่างต่อเนื่อง ซึ่ง JPMorgan มองว่าคริปโตน่าจะกำลังก้าวเข้าสู่ยุคขาลง ในขณะที่ผู้เชี่ยวชาญต่างออกโรงเตือนให้นักลงทุนเตรียมพร้อมรับมือกันให้ดี

เช่น เจมส์ รอยัล นักวิเคราะห์จาก Bankrate.com บอกกับ Business Insider ว่าราคาของคริปโตตั้งอยู่บน “ความคาดหวัง” และ “ความเชื่อ” ล้วน ๆ ซึ่งหากความเชื่อนั้นสั่นคลอน คุณก็จะไม่เหลืออะไรในมือเลย ดังนั้น นักลงทุนควรใคร่ครวญให้จงหนัก ว่าสินทรัพย์ที่สามารถหายวับไปกับตาในช่วงเวลาสั้น ๆ ยังเป็นสิ่งที่ควรลงทุนหรือไม่

ปรากฏการณ์ล่มสลายของ FTX จึงอาจเป็นแค่ยอดภูเขาน้ำแข็งเท่านั้น และไม่มีใครรู้ว่า “ฤดูหนาวของคริปโต” ครานี้จะเย็นยะเยือกและยาวนานเพียงใด