คอลัม นอกรอบ กรมอนามัย
ตลาดซึ่งเป็นแหล่งรวมคนกลายเป็นจุดเริ่มต้นการแพร่ระบาดของโควิด-19 ระลอกใหม่ จนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องออกมาตรการป้องกันเข้ม จากตลาดกุ้งใน จ.สมุทรสาคร ตลาดบางใหญ่ บางบัวทอง ช่วงก่อนหน้านี้ ล่าสุดพบการติดเชื้อในตลาดสุชาติ และตลาดพรพัฒน์ ย่านรังสิต จ.ปทุมธานี ทำให้หน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนตื่นตัวระดมตรวจโควิดเชิงรุกในพื้นที่เสี่ยง
อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมากรมอนามัยได้ออกแนวปฏิบัติด้านสาธารณสุขเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) สำหรับตลาดสด ตลาดนัด ตลาดค้าปลีก/ส่งชัดเจน เพื่อให้ทุกภาคส่วนนำไปปฏิบัติเพื่อป้องกันความเสี่ยงด้านสุขอนามัยสำหรับเจ้าของตลาด ผู้ค้า ผู้สัมผัสอาหาร และผู้ปฏิบัติงานและผู้ซื้อ/ผู้บริโภค ดังนี้
1.แนวทางปฏิบัติสำหรับเจ้าของหรือผู้จัดการตลาด
1.1 กำหนดให้มีทางเข้า-ออกที่ชัดเจน และมีการคัดกรองพนักงาน เจ้าหน้าที่ และผู้รับบริการพร้อมทำสัญลักษณ์ให้กับผู้ที่ผ่านการคัดกรอง หากพบว่ามีอาการไข้หรือวัดอุณหภูมิตั้งแต่ 37.5 องศาเซลเซียสขึ้นไป ร่วมกับไอ น้ำมูก เจ็บคอ จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส หายใจเร็ว หายใจเหนื่อย หรือหายใจลำบาก อย่างใดอย่างหนึ่ง และอาจมีอาการท้องเสียร่วมด้วย แนะนำไปพบแพทย์ทันที
1.2 ให้ผู้ค้าและผู้ใช้บริการต้องสวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัยตลอดเวลา
1.3 เว้นระยะห่างระหว่างบุคคล แผงค้า โต๊ะและที่นั่งรับประทานอาหาร การเลือกซื้อสินค้าและชำระเงินอย่างน้อย 1 เมตร รวมถึงกำหนดมาตรการลดความแออัด เช่น กำหนดจำนวนคนต่อพื้นที่ กำหนดระยะเวลาที่ใช้บริการ เป็นต้น
1.4 จัดให้มีที่ล้างมือด้วยสบู่และน้ำหรือเจลแอลกอฮอล์ให้บริการแก่ผู้ค้าและผู้ซื้ออย่างเพียงพอ
1.5 จัดให้มีการทำความสะอาดบริเวณพื้นตลาด แผงจำหน่ายอาหารสดหรือแผงชำแหละเนื้อสัตว์สดด้วยน้ำยาทำความสะอาดหรือน้ำยาฆ่าเชื้อทุกวัน ทำความสะอาดตลาดตามหลักการสุขาภิบาลอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง
1.6 จัดให้การทำความสะอาดห้องน้ำ ห้องส้วมที่ให้บริการในตลาด
1.7 จัดให้มีภาชนะรองรับขยะที่มีฝาปิดไว้ภายในบริเวณตลาด และเก็บรวบรวมขยะไว้ยังที่พักขยะรวมของตลาดทุกวัน และส่งไปกำจัดอย่างถูกต้อง
1.8 จัดสภาพแวดล้อมในตลาด เพื่อความสะดวกผู้ซื้อและลดระยะเวลาใช้บริการตลาด เช่น จัดให้มีการระบายอากาศที่เหมาะสม จัดทำผังแสดงโซนการจำหน่ายสินค้า จัดทำป้ายราคาสินค้า เป็นต้น
1.9 สื่อสารและประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ในการป้องกันโรคติดเชื้อโควิดตามช่องทางต่าง ๆ และสื่อสารเน้นย้ำประชาสัมพันธ์ให้ผู้ประกอบกิจการเจ้าของบ้าน/แผงในตลาด รวมถึงผู้ช่วยขายทั้งชาวไทยและแรงงานต่างด้าวให้สังเกตอาการของตนเอง หรือถ้าได้เดินทางไป หรือเกี่ยวข้องกับแหล่งระบาด ให้ไปตรวจคัดกรองโควิด-19 โดยเร็วที่สุด
2.แนวทางปฏิบัติสำหรับผู้ค้า ผู้สัมผัสอาหาร และผู้ปฏิบัติงานในตลาด
2.1 สังเกตตนเอง หากพบว่ามีอาการไข้หรือวัดอุณหภูมิได้ตั้งแต่ 37.5 องศาเซลเซียสขึ้นไป ร่วมกับไอ น้ำมูก เจ็บคอ จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส หายใจเร็ว หายใจเหนื่อย หรือหายใจลำบาก อย่างใดอย่างหนึ่ง และอาจมีอาการท้องเสียร่วมด้วย แนะนำไปพบแพทย์ทันที
2.2 ต้องสวมใส่หน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัยตลอดเวลาขณะปฏิบัติการ และล้างมือด้วยสบู่และน้ำหรือเจลแอลกอฮอล์ก่อนและหลังปฏิบัติงาน หลังออกจากห้องส้วม และหลังสัมผัสสิ่งสกปรก
2.3 มีมาตรการป้องกันการปนเปื้อนสู่อาหาร เช่น อาหารปรุงสำเร็จมีการปกปิดอาหารมิดชิด ใช้อุปกรณ์สำหรับการหยิบจับหรือตักอาหาร/ไม่วางอาหารทุกประเภทบนพื้นโดยตรง เนื้อสด/อาหารปรุงสำเร็จพร้อมบริโภคโดยตรง ผู้สัมผัสอาหารต้องสวมใส่ผ้ากันเปื้อน สวมหมวกหรืออุปกรณ์ปกปิดเส้นผม ใช้ภาชนะบรรจุอาหารที่เหมาะสม เป็นต้น
2.4 ลดการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ซื้อ เช่น การเว้นระยะห่างระหว่างบุคคลอย่างน้อย 1 เมตร แสดงป้ายราคาสินค้า จัดทำระบบชำระเงินออนไลน์ เป็นต้น
2.5 ผู้ปฏิบัติงานเก็บขยะและทำความสะอาด ต้องสวมถุงมือยาง ผ้ายางกันเปื้อน รองเท้าพื้นยางหุ้มแข้ง และใช้ปากคีบด้ามยาวเก็บขยะ และใส่ถุงขยะปิดปากถุงให้มิดชิด และล้างมือ หลังปฏิบัติงานเมื่อปฏิบัติงานเสร็จในแต่ละวันให้อาบน้ำและเปลี่ยนเสื้อผ้าทันที
3.แนวทางปฏิบัติสำหรับผู้ซื้อ/ผู้บริโภค
3.1 หากมีอาการไข้หรืออุณหภูมิตั้งแต่ 37.5 องศาเซลเซียสขึ้่นไป ร่วมกับไอ น้ำมูก เจ็บคอ จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส หายใจเร็ว หายใจเหนื่อยลำบาก และอาจมีอาการท้องเสียร่วมด้วย แนะนำไปพบแพทย์ทันที
3.2 สวมใส่หน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัยตลอดเวลา ล้างมือด้วยสบู่ เจลแอลกอฮอล์ก่อนและหลังใช้บริการตลาด
3.3 ผู้บริโภคควรวางแผนในการเลือกซื้อสินค้า เพื่อความรวดเร็ว ลดระยะเวลาที่อยู่ภายในตลาด
3.4 เลือกรับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ หลีกเลี่ยงอาหารดิบหรือกึ่งสุกกึ่งดิบ
3.5 กรณีเตรียมปรุงอาหารทะเลหรือเนื้อสัตว์ดิบ ก่อนนำไปปรุงประกอบอาหาร ควรสวมถุงมือยางสำหรับสัมผัสอาหาร และใช้น้ำสะอาดล้างภาชนะข้างนอกที่ห่อหุ้ม และล้างอาหารทะเล/เนื้อสัตว์ดิบให้สะอาดเมื่อนำมาปรุงประกอบต้องปรุงให้สุกที่อุณหภูมิมากกว่า 70 องศาเซลเซียส นาน 5 นาทีขึ้นไป
3.6 เว้นระยะห่างระหว่างบุคคลอย่างน้อย 1 เมตร ลดเวลาใช้บริการตลาด
3.7 นำถุง/ถุงผ้าส่วนตัวไปใส่สินค้าเพื่อลดการสัมผัสกับผู้ขาย