คลังแย้มสูตรคัด “บัตรคนจน” ตั้งทีมไล่เช็กสิทธิย้อนหลัง

บัตรคนจน

รมช.คลังลั่นพร้อมเปิดลงทะเบียนคนจนรอบใหม่ รอ ครม.กดปุ่ม เล็งเปลี่ยนใช้บัตรประชาชนแทนบัตรเดิม ดึงเทคโนโลยี AI พิสูจน์ตัวตน คาดโควิดหนุนยอดคนลงทะเบียนพุ่ง 15 ล้านคน แต่อาจผ่านเกณฑ์ไม่หมด เหตุใช้เกณฑ์คัดคุณสมบัติเข้มขึ้น ดูทั้ง “รายได้ครัวเรือน-ราคาบ้าน-ที่ดิน-รถยนต์-สลากออมทรัพย์” ฟาก “กรมบัญชีกลาง” สั่งคลังจังหวัดเตรียมความพร้อมช่วยกลุ่ม “ป่วยติดเตียง-เปราะบาง” ลงทะเบียน

นายสันติ พร้อมพัฒน์ รมช.คลัง เปิดเผยว่า กระทรวงการคลังได้เสนอรายละเอียดหลักเกณฑ์การเปิดลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐรอบใหม่ เพื่อให้ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) พิจารณาเรียบร้อยแล้ว โดยอยู่ระหว่างตรวจสอบข้อมูลและสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) สำนักงานประกันสังคม กรมที่ดิน กระทรวงมหาดไทย เป็นต้น

เนื่องจากการเปิดลงทะเบียนในรอบนี้ จะนำเทคโนโลยีเข้ามาเกี่ยวข้องมากขึ้น ทั้งเรื่องการใช้บัตรประชาชน (สมาร์ทการ์ด) แทนบัตรเดิม การนำระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI) มาใช้ในการพิสูจน์และยืนยันตัวตน รวมถึงระบบการลิงก์ข้อมูล เพื่อให้มีการเชื่อมโยงระบบแบบเรียลไทม์

คลังแย้มสูตรคัด‘บัตรคนจน’ ผุดทีมไล่เช็กสิทธิย้อนหลัง

“ตอนนี้อยู่ระหว่างเตรียมการเรื่องลงทะเบียน เพราะจะมีทั้งแบบการเปิดจุดรับลงทะเบียนในท้องถิ่น การใช้ระบบออนไลน์ หรือการให้ลงทะเบียนผ่านสมาร์ทโฟน เพื่ออำนวยความสะดวก และป้องกันการระบาดของไวรัสโควิด-19 โดยหาก ครม.เห็นชอบ แล้วไม่ต้องปรับรายละเอียดอะไรเพิ่ม ก็จะเริ่มดำเนินการได้ทันที” นายสันติกล่าว

ทั้งนี้ การลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐรอบนี้ จะมีหลักเกณฑ์คัดกรองที่เข้มข้นและชัดเจนมากขึ้น ทั้งในเรื่องของจำนวนครัวเรือน รายได้ ทรัพย์สิน ทั้งราคาบ้าน ที่ดิน รถยนต์ สลากออมทรัพย์ เป็นต้น

และจะมีการอัพเดตข้อมูลของผู้ได้สิทธิทุกปี เช่น ปีนี้ได้รับสิทธิ เพราะรายได้ลดลง เนื่องจากผลกระทบจากโควิด แต่ปีถัดไปหากสถานการณ์ดีขึ้น รายได้มากขึ้น จนเกินเกณฑ์ที่กำหนด ก็จะถูกตัดสิทธิ เป็นต้น

นอกจากนี้ จะมีการตั้งคณะกรรมการคัดกรอง เพื่อตรวจสอบคนมีรายได้น้อยไม่จริง เช่น กรณีการตรวจสอบในขั้นแรกแล้วพบว่าเข้าเกณฑ์ แต่เมื่อตรวจพบในภายหลัง ว่ามีการให้ข้อมูลไม่ครบ ทำให้ไม่เข้าหลักเกณฑ์ หรือมีการร้องเรียนกรณีจนไม่จริง เป็นต้น ก็จะตัดสิทธิทันที

“ยอมรับว่า จำนวนคนลงทะเบียนเป็นล้าน ๆ คน อาจมีคนจนไม่จริงหลุดเข้ามาบ้าง รอบนี้จึงตั้งคณะกรรมการคอยตรวจสอบ ซึ่งอาจพบตอนหลัง ว่าไม่เข้าเงื่อนไขแต่ได้รับสิทธิ เราก็จะตัดสิทธิทันที คงไม่ถึงขั้นเอาผิดทางกฎหมาย

ส่วนจะมีคนลงทะเบียนเพิ่มขึ้น หรือลดลงจากเดิม ไม่ใช่ปัญหา เพราะขณะนี้มีโควิด อาจกระทบให้คนรายได้ลดลง ปีหน้ารายได้มากขึ้น ก็อาจไม่ต้องรับสิทธิแล้ว ซึ่งคาดว่าจะมีประชาชนเข้ามาลงทะเบียน 14-15 ล้านคน” นายสันติกล่าว

แหล่งจากข่าวกระทรวงการคลัง กล่าวกับ “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า การลงทะเบียนสวัสดิการแห่งรัฐรอบใหม่นี้ จะให้มีการใช้จ่ายผ่านบัตรประชาชนแทนบัตรเดิม โดยคาดว่าจะมีประชาชนที่จะมาลงทะเบียนน่าจะมีเพิ่มมากขึ้น แต่ผู้ที่ผ่านการคัดกรองอาจจะน้อยลง เนื่องจากการเปิดลงทะเบียนรอบใหม่ จะใช้เงื่อนไขดูรายได้ของทั้งครอบครัว ยกตัวอย่าง แม่บ้านที่สามีรวย อาจจะไม่ได้รับสิทธิบัตรสวัสดิการแล้ว

อย่างไรก็ดี สามีภรรยาที่จดทะเบียนสมรส และมีบุตรอายุต่ำกว่า 18 ปี สามารถนำลูกมาบวกคำนวณเพิ่มได้ ซึ่งจะทำให้มีโอกาสได้รับสิทธิเพิ่มขึ้น ส่วนสามีภรรยาที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรส ก็จะมีสถานะเป็นสภาพโสด ไม่ได้ดูเกณฑ์รายได้เป็นครอบครัว เพราะข้อมูลเหล่านี้ จะต้องดูรายละเอียดในระบบ แต่ในส่วนสามีภรรยาที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรส หากมีบุตร ก็จะดูข้อมูลจากการจดทะเบียนบุตร

“คาดว่าเกณฑ์บัตรสวัสดิการแห่งรัฐรอบใหม่จะไม่ได้เปลี่ยนไปจากเดิมมาก จะดูในเรื่องเงินฝากในพันธบัตรออมทรัพย์ สลากออมทรัพย์ และเพิ่มเกณฑ์รายได้ครอบครัวเข้าไป

เช่น สามีภรรยา สามีมีรายได้ แต่ภรรยาไม่มี เดิมสมัครบัตรสวัสดิการก็จะได้รับสิทธิ แต่รอบใหม่จะดูว่า หากสามีมีรายได้ แล้วภรรยาไม่มีรายได้ นำมาบวกกันแล้วหาร 2 สมมุติเกณฑ์ยังเป็น 100,000 บาทต่อปี ภรรยามี 90,000 บาทต่อปี สามีมี 120,000 บาทต่อปี เมื่อนำมาบวกกันแล้วหาร 2 ก็จะเท่ากับ 105,000 บาท ก็จะไม่ได้รับสิทธิ แต่ถ้ามีลูกจะนำมาคำนวณได้ด้วย เช่น สามีภรรยามีรายได้รวม 250,000 บาทต่อปี เมื่อหาร 2 แล้วไม่ผ่านเกณฑ์รับสิทธิ แต่เมื่อมีลูกนำมาหาร 3 ได้ ก็จะทำให้ได้รับสิทธิบัตรสวัสดิการ” แหล่งข่าวกล่าว

ด้านนางสาวกุลยา ตันติเตมิท อธิบดีกรมบัญชีกลาง กล่าวว่า กรมบัญชีกลางได้รับนโยบายเรื่องที่รัฐบาลจะเปิดลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐรอบใหม่แล้ว โดยขณะนี้ได้มีการเตรียมพร้อมไว้แล้ว ซึ่งจะให้คลังจังหวัดเป็นหน่วยงานในการรับลงทะเบียน ทั้งกรณีผู้ป่วยติดเตียง กลุ่มเปราะบาง รวมถึงทำหน้าที่เป็นผู้ให้บริการประชาชนที่มีข้อสงสัยเกี่ยวกับการลงทะเบียน ทั้งนี้ ทันทีที่ ครม.อนุมัติให้เปิดลงทะเบียนรอบใหม่ ก็สามารถดำเนินการได้ทันที


“การลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐจะเปิดผ่านระบบออนไลน์อยู่แล้ว แต่ในส่วนของพื้นที่ที่มีผู้ป่วยติดเตียง ผู้ป่วยเปราะบาง เป็นต้น กรมบัญชีกลางจะทำงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงมหาดไทย เพื่อลงพื้นที่อำนวยความสะดวกให้กับประชาชน และกรณีที่ประชาชนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการลงทะเบียนดังกล่าว คลังจังหวัดก็จะเป็นผู้ให้บริการที่ช่วยดูแลประชาชน” นางสาวกุลยากล่าว