ระวัง “มะเร็งต่อมไทรอยด์” ต้องหมั่นสังเกตก้อนที่ลำคอ

ต่อมไทรอยด์ เป็นต่อมที่อยู่ด้านหน้าลำคอ เมื่อผิดปกติจะโตขึ้นและเห็นเป็นก้อน บางครั้งก็เห็นเป็นก้อนเดี่ยว ๆ บางครั้งก็โตเป็นลักษณะหลาย ๆ ก้อนติดกัน และที่สำคัญคือก้อนที่เกิดบนต่อมไทรอยด์จะขยับเคลื่อนขึ้น-ลงขณะเรากลืนน้ำลาย

ก้อนของต่อมไทรอยด์เป็นความผิดปกติที่ตรวจพบได้บ่อย และมีอุบัติการณ์สูงขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมานี้ มีอุบัติการณ์ของผู้ป่วยใหม่ที่เป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์เพิ่มมากขึ้น

นพ.ณัฐนนท์ มณีเสถียร อายุรแพทย์โรคต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม รพ.กรุงเทพ ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคมะเร็งไทรอยด์ว่า อาการของผู้ป่วยมักมาด้วยอาการคลำพบก้อนที่ลำคอ ตำแหน่งของต่อมไทรอยด์จะอยู่หน้าลำคอ ซึ่งโดยปกติจะแบนและคลำต่อมไทรอยด์ไม่ได้ เมื่อใดก็ตามที่พบว่าบริเวณดังกล่าวมีก้อนหรือปุ่มปม ควรพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย ก้อนเหล่านี้มักโตช้ามาก และไม่มีอาการจนผู้ป่วยอาจคิดว่าไม่เป็นไร จึงละเลยอาการ

มะเร็งไทรอยด์ถ้าเริ่มเป็นจะไม่มีอาการผิดปกติอื่น ๆ นอกจากคลำก้อนที่ต่อมไทรอยด์เจอ พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง อายุน้อยกว่า 20 ปี หรือมากกว่า 70 ปี มีประวัติก้อนโตเร็ว มีประวัติเคยฉายแสงที่คอมาก่อน หรือมีประวัติเป็นมะเร็งไทรอยด์ในครอบครัว

ส่วนการตรวจร่างกายจะคลำพบก้อนแข็ง ขอบเขตก้อนขรุขระไม่ชัด หรือมีอาการแสดงการกดเบียดอวัยวะข้างเคียง เช่น เสียงแหบ หายใจลำบาก หรือกลืนลำบาก หลังจากนั้น แพทย์ส่งตรวจเลือดไทรอยด์ฮอร์โมน และตรวจ ultrasound thyroid แต่การวินิจฉัยที่แน่นอนและแม่นยำ แพทย์จะทำการตรวจโดยใช้เข็มขนาดเล็กเจาะเอาเนื้อจากต่อมไทรอยด์มาตรวจ (fine needle aspiration) ซึ่งวินิจฉัยโรคได้แม่นยำประมาณ 90%

นพ.สมศักดิ์ หวานกิจเจริญ ศัลยแพทย์ด้านศีรษะและลำคอ รพ.มะเร็งกรุงเทพ วัฒโนสถ ให้รายละเอียดเพิ่มเติมว่า เมื่อผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ การรักษาที่สำคัญที่สุดคือการรักษาด้วยการผ่าตัด โดยอาจพิจารณาให้การรักษาเพิ่มเติมด้วยรังสีไอโอดีนหลังผ่าตัดในบางกรณี สำหรับการรักษาด้วยรังสีรักษาและเคมีบำบัด ไม่มีที่ใช้ในการรักษามะเร็งไทรอยด์ชนิดที่พบบ่อย

การผ่าตัดมะเร็งต่อมไทรอยด์ ประกอบด้วยการตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด และอาจมีการจำเป็นต้องตัดต่อมน้ำเหลืองโดยรอบที่เกี่ยวข้องในกรณีที่ตรวจพบว่าอาจจะมีการกระจายไปต่อมน้ำเหลืองออกไปด้วย โดยในปัจจุบันแพทย์จะเก็บรักษาต่อมพาราไทรอยด์ซึ่งติดอยู่ทางด้านหลังของต่อมไทรอยด์เพื่อป้องกันภาวะแคลเซียมต่ำในกระแสเลือดหลังผ่าตัด และเก็บรักษาเส้นประสาทที่ไปเลี้ยงสายเสียง เพื่อป้องกันภาวะเสียงแหบหลังผ่าตัดให้กับผู้ป่วยทุกราย

ต่อมไทรอยด์ที่ถูกตัดออกจะถูกนำส่งให้พยาธิแพทย์ ทำการตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์อย่างละเอียด หากพบว่ามีลักษณะของการกระจาย หรือมีแนวโน้มว่าจะมีการกระจายของเซลล์มะเร็งไปยังอวัยวะอื่น ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนำให้รับการรักษาด้วยรังสีไอโอดีนเพิ่มเติม ซึ่งมักเริ่มให้การรักษาด้วยวิธีนี้ หลังเสร็จสิ้นการผ่าตัดไปแล้ว 4 สัปดาห์ ในการรักษาด้วยรังสีไอโอดีนผู้ป่วยจำเป็นต้องรับการรักษาตัวในโรงพยาบาลประมาณ 2-4 วัน


การรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ชนิดที่พบบ่อยได้ผลดี หากได้รับการรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มแรก อย่างครบถ้วนสมบูณ์โอกาสโรคแทรกซ้อนอยู่ในเกณฑ์ต่ำ หากรับการรักษาในโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐาน และศัลยแพทย์ที่มีประสบการณ์ อัตราเกิดซ้ำอยู่ในเกณฑ์ต่ำ หลังการรักษาผู้ป่วยสามารถกลับไปมีคุณภาพชีวิตได้เหมือนปกติ