
สมาคมกุ้งไทย ตั้งเป้าหมายส่งออกปี 2568 โต 130,000 ตัน ลุยแผนระยะ 3 ปี แก้ปัญหาโรค EMS เพิ่มผลผลิตกุ้งให้ได้ 4 แสนตัน ขณะที่ กรมประมง เตรียมเสนอ ครม. ประกาศให้ปัญหากุ้งเป็นวาระแห่งชาติ ชี้ในปี 2567 ได้เปิด 8 แนวทางแก้ไขปัญหาพบระบาดลดลง
นายเอกพจน์ ยอดพินิจ นายกสมาคมกุ้งไทย เปิดเผยว่า จากปัญหาและสถานการณ์ในอุตสาหกรรมกุ้งไทยที่เจอเรื่องของโรคระบาด EMS หรือโรคตายด่วน ในกุ้งอย่างต่อเนื่อง และไม่ได้รับการแก้ไข ส่งผลให้ปี 2567 นี้ คาดว่าไทยส่งออกกุ้งได้ประมาณ 120,000-130,000 ตัน มูลค่ารวมคาดว่าจะแตะ 40,000 ล้านบาท ใกล้เคียงกับปีที่ผ่านมา
ขณะที่การส่งออกกุ้งไทยในปี 2568 คาดว่าปริมาณและมูลค่าจะใกล้เคียงปี 2567 เนื่องจากไทยยังต้องเจอปัญหาโรคระบาด กระทบผลผลิตไม่เพียงพอต่อความต้องการ รวมไปถึงคู่แข่งที่ผลผลิตต่อปีสูง แต่อย่างไรก็ดี สมาคมวางเป้าหมายระยะยาว 3 ปี ประเทศไทยจะต้องมีผลผลิตกุ้งออกสู่ตลาดให้ได้ 400,000 ตัน เพื่อให้การส่งออกกุ้งไทยกลับมาโตอีกครั้ง
การส่งออกกุ้งไทยในปี 2568 ทางสมาคมต้องยอมรับว่ายังเจอปัจจัยเสี่ยงที่ส่งผลกระทบโดยเฉพาะเรื่องของโรคระบาดในกุ้ง ที่กระทบผลผลิตลดลง คู่แข่งสำคัญอย่าง เอกวาดอร์ ซึ่งเป็นผู้ผลิตกุ้งใหญ่ที่สุดในโลก คาดว่าการส่งออกจะเติบโตต่อเนื่อง เฉลี่ยต่อปีมีผลผลิตประมาณ 1.3-1.4 ล้านตัน และมีพื้นที่เลี้ยงกุ้งมากกว่าไทย 4-5 เท่า คิดเป็น 20% ของ GDP ของประเทศ ขณะที่ นายโดนัลด์ ทรัมป์ จะมีนโยบายออกมาในการเก็บภาษีสินค้านำเข้า ซึ่งคาดว่าจะกระทบในภาพรวมซึ่งทุกประเทศ รวมถึงประเทศไทยต้องเตรียมรับมือ
ความเสียหายที่อุตสาหกรรมกุ้งต้องเผชิญมาตลอด 10 กว่าปี จากปัญหาโรคระบาด EMS ตั้งแต่ปี 2554 ซึ่งที่ผ่านมาเกษตรกรพยายามทุ่มเททุกอย่างเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นด้วยตัวเอง และความช่วยเหลือจากกรมประมง แต่ยังไม่สามารถก้าวผ่านปัญหาโรคระบาดได้ โดยปี 2567 พบว่าหลายพื้นที่ปริมาณผลผลิตลดลง เช่น ภาคตะวันออกลดลง 20% ภาคกลางลดลง 10% ภาคใต้และภาคเหนือมีปริมาณเพิ่มขึ้น แต่โดยรวมทั้งปี 2567 ผลผลิตลดลง 4% ประมาณ 270,000 ตัน จากปีที่ผ่านมา 280,000 ตัน
สำหรับตลาดส่งออกสำคัญ เช่น ญี่ปุ่น 10 เดือนแรกของปี 2567 ส่งออกปริมาณ 26,225 ตัน ลดลง 3% จากปีก่อน 27,154 ตัน, จีน ปริมาณ 19,671 ตัน ลดลง 11% จากปีก่อน 22,112 ตัน และสหรัฐอเมริกา ปริมาณ 22,366 ตัน ลดลง 7% จากปีก่อน 27,154 ตัน ซึ่งหากไม่เร่งแก้ไขการส่งออกก็มีแนวโน้มที่จะลดลงต่อเนื่อง ทั้งนี้ เพื่อรักษาตลาดส่งออก และทำให้การส่งออกกุ้งไทยกลับมาเติบโตอีกครั้ง รวมไปถึงผลผลิตในประเทศเพิ่มขึ้น
อย่างไรก็ดี ทางผู้เลี้ยงกุ้งร่วมกับพันธมิตรเสนอของบประมาณจากรัฐบาลในการแก้ไขปัญหาอุตสาหกรรมกุ้ง 2,000 ล้านบาท และงบฯเร่งด่วน 500 ล้านบาท เพื่อแก้ปัญหากุ้งทั้งระบบให้เห็นเป็นรูปธรรมภายใน 3 ปี เพราะต้องยอมรับว่าตลอด 10 ปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมกุ้งไทยมูลค่าความเสียหายจากปัญหาโรคกุ้งปีละประมาณ 550,000 ล้านบาท
ถ้ารัฐบาลแก้ไขได้สำเร็จ คาดว่าผลผลิตอาจจะเพิ่มขึ้น 400,000 ตัน เหมือนในอดีตที่สามารถทำได้ และทวงคืนมูลค่าการส่งออก 50,000 ล้านบาทต่อปีกลับคืนมา และเห็นว่ารัฐบาลจำเป็นต้องประกาศเป็นวาระแห่งชาติ
นายเอกพจน์กล่าวอีกว่า กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ให้ปัญหากุ้งเป็นวาระแห่งชาติ โดยนายอัคร พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งใน (ร่าง) มาตรการการยกระดับการแก้ปัญหากุ้งทะเล ของกรมประมงได้ระบุแนวทางแก้ไขปัญหากุ้งทะเล ดังนี้ 1.การพัฒนาลูกพันธุ์คุณภาพสูง 2.การจัดการฟาร์มกุ้งอย่างยั่งยืน 3.การส่งเสริมการให้อาหารที่เหมาะสมกับรูปแบบการเลี้ยง 4.การจัดการโรคและการป้องกันโรคในกุ้ง
5.การพัฒนาเทคโนโลยีการแปรรูปและเพิ่มประสิทธิภาพระบบโลจิสติกส์ 6.การพัฒนาศักยภาพผู้ผลิตและแปรรูปสินค้ากุ้งทั้งในและต่างประเทศ 7.การสร้างแบรนด์และเพิ่มช่องทางการตลาด 8.การบริหารจัดการข้อมูลกุ้ง 9.มาตรการพัฒนางานวิจัยและนวัตกรรม 10.การยกระดับความรู้บุคลากร ทั้งเกษตรกร และเจ้าหน้าที่ 11.มาตรการสร้างเครือข่าย ความเข้มแข็ง
ด้านนายบัญชา สุขแก้ว อธิบดีกรมประมง เปิดเผยว่า จากสถานการณ์ผลผลิตกุ้งเลี้ยงโดยรวมในปี 2567 อยู่ที่ 270,000 ตัน ซึ่งลดลง เนื่องจากปัญหาโรคระบาดและจากสภาพอากาศแปรปรวน กระทบคุณภาพลูกกุ้งและการเลี้ยงของเกษตรกร รวมถึงราคากุ้งตกต่ำที่ส่งผลให้เกษตรกรบางส่วนชะลอการลงกุ้ง
ขณะนี้กรมประมง ได้เตรียมนำเรื่องเสนอที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เพื่อขอยกระดับการแก้ปัญหากุ้งทะเลเป็นวาระแห่งชาติ และจะดำเนินการแก้ไขปัญหาบูรณาการการทำงานร่วมกับทุกภาคส่วน โดยเฉพาะการแก้ปัญหาโรคระบาด เช่น โรคตายด่วน (EMS) โรคขี้ขาว และ Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) ของกรมประมง เพื่อยุติความเสียหายและความเดือดร้อนของพันธมิตรผู้เลี้ยงกุ้ง
ทั้งนี้ กรมได้เฝ้าระวังโรคในกุ้งทะเลในปี 2567 พบว่าแนวโน้มการตรวจพบเชื้อ EHP ลดลง ในขณะที่แนวโน้มการตรวจพบเชื้อ EMS สูงขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับปีที่ผ่านมา ทั้งนี้ อาจเป็นผลเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) ของภาวะโลกร้อน (Global Warming)
อย่างไรก็ดี กรมประมงเร่งจัดทำโครงการแก้ไขปัญหาโรคระบาดในกุ้งทะเล พร้อมเสนอกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นวาระแห่งชาติของรัฐบาล ประกอบด้วย 11 มาตรการ ภายใน 17 ธันวาคม 2567 นี้ โดยมีการตั้งโจทย์ปัญหาที่ชัดเจน ครอบคลุมปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในห่วงโซ่อุปทานกุ้งทะเล