เศรษฐกิจในประเทศ

ไทยรับส้มหล่นวิกฤตอาหารโลกขาดแคลน

สงครามรัสเซียลามวิกฤตอาหารโลก 30 ประเทศหยุดส่งออก กุมสต๊อกความมั่นคง-สกัดปัญหาเงินเฟ้อ “ซีพีเอฟ” มั่นใจไทยครัวโลกไม่ขาดแคลน แถมรับอานิสงส์ยอดออร์เดอร์พุ่ง “ไก่” ดาวรุ่งลูกค้าหันซื้อยอมจ่ายแพงขึ้น ขยับเป้าหมายยอดขายจาก 8% เป็น 12% “มาม่า” ไม่สะเทือน “จุรินทร์” เกาะติดสถานการณ์รายสินค้า

วิกฤตอาหารโลกกำลังเป็นประเด็นที่รุนแรงขึ้น หลังจากสงครามรัสเซีย-ยูเครนส่งผลกระทบต่อต้นทุนราคาน้ำมัน ต้นทางการผลิตปุ๋ยและธัญพืชโลกลดลง และปรับราคาสูงขึ้น เป็นเหตุให้ 30 ประเทศ ประกาศมาตรการห้ามส่งออกสินค้าบางรายการ เพื่อดูแลราคาสินค้าและเงินเฟ้อภายในประเทศ

แน่นอนว่าจะส่งผลเชื่อมโยงกับไทยในฐานะประเทศผู้ผลิตและส่งออกอาหาร อันดับ 13 ของโลก มีสัดส่วน 2.3% ซึ่งในไตรมาส 1/2565 ไทยส่งออกอาหารไปแล้วมูลค่ากว่า 2.86 แสนล้านบาท ซึ่งจะมีส่วนสำคัญในการผลักดันการสร้างจีดีพีภาคเกษตรให้เติบโต 2-3% มูลค่า 6.6-6.7 แสนล้านบาท ตามเป้าหมายที่วางไว้ในปีนี้

ซีพีเอฟรับส้มหล่นออร์เดอร์ล้น

นายประสิทธิ์ บุญดวงประเสริฐ ประธานคณะผู้บริหาร บริษัท เจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) หรือซีพีเอฟ เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า หลังจากเกิดสถานการณ์วิกฤตด้านอาหารเป็นผลพวงจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน ทำให้ต้นทุนราคาธัญพืช ข้าวสาลี ปุ๋ย ปรับสูงขึ้น แต่ยังมองว่าหากเกิดภาวะกังวลถึงวิกฤตขนาดนี้เห็นความรุนแรงทั่วโลก อาจจะทำให้สถานการณ์พลิกมาน่าคลี่คลายลงใน 1-2 เดือนนี้ก็ได้

“สิ่งแรกประเทศไทยต้องเร่งสร้างความมั่นใจว่าจะไม่มีปัญหาขาดแคลนและจะไม่ใช้มาตรการระงับการส่งออก เพราะไทยต้องใช้โอกาสนี้ในการสร้างแบรนด์ว่าเป็นประเทศเป็นครัวของโลก ยังสามารถผลิตและจำหน่ายได้ ในส่วนของวัตถุดิบที่เป็นต้นทางนั้นได้มีการแก้ไขปัญหา

โดยกระทรวงพาณิชย์ปลดล็อกมาตรการ 3 ต่อ 1 ให้นำเข้าข้าวสาลีจากต่างประเทศโดยไม่ต้องซื้อข้าวโพดภายใน อีกทั้งไทยมีการผลิตวัตถุดิบได้เอง เช่น ข้าวโพดฤดูใหม่กำลังจะออก อย่างไรก็ตาม จากความต้องการที่เพิ่มขึ้นก็อาจจะมีการปรับราคาสูงขึ้น แต่ปัจจัยเรื่องต้นทุนที่สูงขึ้นไม่เกิดเฉพาะประเทศไทย แต่ก็เกิดขึ้นกับสินค้าทั่วโลก”

“แนวโน้มธุรกิจซีพีเอฟได้รับคำสั่งซื้อล่วงหน้าของครึ่งปีหลังในสินค้ากลุ่มอาหารมากขึ้น โดยเฉพาะไก่ปีนี้เติบโตดีมากจากออร์เดอร์ซาอุฯก่อนหน้านี้ และล่าสุดมาเลเซียประกาศหยุดส่งออกส่งผลให้ผู้นำเข้าสิงคโปร์จะหันมาสั่งซื้อ ทางบริษัทคาดว่าเป้าหมายยอดขายในปีนี้จะขยับเพิ่มขึ้นจาก 8% เป็นเติบโตได้ 12% โดยสัญญาณดีหลังจากยอดขายไตรมาส 2 น่าจะดีกว่าไตรมาส 1 ที่ขยายตัว 16%”

ตั้งวอร์รูม-อย่าห้ามส่งออก

นายธรรศ ทังสมบัติ นายกสมาคมผู้ผลิตอาหารสำเร็จรูป คาดการณ์ว่าส่งออกอาหารสำเร็จรูปปี 2565 จะขยายตัว 5% แต่ยังต้องติดตามแนวโน้มราคาวัตถุดิบ ราคาพลังงาน ปุ๋ย แม้กระทั่งข้าวสาลีที่มีความผันผวน ไม่สามารถคาดการณ์ได้ว่าปัญหาด้านราคาจะยืดเยื้อไปมากน้อยเพียงใด ซึ่งจะเป็นต้นทุนการผลิตสินค้าในระยะยาว

“รัฐบาลต้องตั้งวอร์รูมขึ้นมาติดตามสถานการณ์วิกกฤตอาหารอย่างใกล้ชิด เพื่อวางแผนและแก้ไขปัญหาได้ทันที โดยเฉพาะกลุ่มอาหารโปรตีนและคาร์โบไฮเดรต ซึ่งต้องประเมินและสำรองอาหารให้เพียงพอกับในประเทศ ส่วนตลาดส่งออกขณะนี้มีความต้องการและมีคำสั่งซื้อเข้ามาอย่างต่อเนื่อง”

นายวิศิษฐ์ ลิ้มลือชา รองประธานกรรมการหอการค้าไทย และนายกกิตติมศักดิ์สมาคมผู้ผลิตอาหารสำเร็จรูปไทย เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า หากสถานการณ์สงครามรัสเซีย-ยูเครนยืดเยื้อ จะกระทบประเทศที่ปลูกไม่ได้หรือต้องนำเข้า เช่น อินโดนีเซีย งดส่งออกน้ำมันปาล์มก็เพียง 2 สัปดาห์กลับมาให้ส่งออกใหม่ ขณะที่อินเดียระงับการส่งออกข้าวสาลี

“แม้ว่าประเทศไทยจะมีการบริโภคข้าวสาลี แต่ก็มีสินค้าทดแทนคือ ข้าวเจ้า ข้าวเหนียว ข้าวหอมมะลิ และถือเป็นโอกาสส่งออกเหมือนกัน แต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะไปแทนข้าวสาลี ดังนั้นต้องเปิดโอกาสให้มีการนำเข้าได้ง่ายขึ้น ลดกำแพงภาษีขาเข้าให้หมด”

“การรักษาสมดุล ด้านต้นทุนการผลิตสินค้าที่แพงจากต้นทางจึงเป็นเรื่องสำคัญที่สุด และเป็นการป้องกันไม่ให้อาหารขาดแคลน เพราะขาดแคลนแรงกว่าแพง เพราะถึงมีเงินก็ซื้อไม่ได้ ส่วนการส่งออกสินค้า ถือว่าเป็นโอกาสในวิกฤตที่จะได้ตลาดใหม่ หรือการขายสินค้าทดแทนสินค้าที่ขาดหายไป ซึ่งก็ไม่ได้ทำง่ายเช่นกัน ในกรณีเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันขาดแคลนจริง ๆ ก็ยังสามารถระงับการส่งออกชั่วคราวได้เช่นกัน แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่ควรทำในภาวะปกติ”

“เราไม่ได้ขาดแคลน แต่ปัญหาใหญ่ที่อยู่ที่ต้นทุนที่สูงขึ้น ราคาที่แพงขึ้น ส่วนการตุนวัตถุดิบทำได้ยาก เพราะ supply หายไป 30% แค่ซื้อได้จากแหล่งสำรองก็ดีแล้วย”

ใช้วิกฤตเป็นโอกาสสร้างมูลค่า

นายประพัฒน์ ปัญญาชาติรักษ์ ประธานสภาเกษตรกรแห่งชาติ กล่าวว่า แม้ว่าหลายประเทศเริ่มเผชิญวิกฤตขาดแคลนอาหาร แต่ไทยเป็นเมืองเกษตรและยังเป็นครัวของโลกจึงยังไม่ถึงขั้นขาดแคลน

นายเกรียงไกร เธียรนุกุล ประธานสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า ไทยไม่จำเป็นต้องสต๊อกเพราะไทยมีพื้นที่เกษตร มีวัตถุดิบ และเรื่องนี้จะเป็นโอกาสไทยในฐานะที่เป็นครัวโลก

มอนิเตอร์สินค้าใกล้ชิด

นายจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า ไทยได้ติดตามประเด็นวิกฤตอาหารโลกที่หลายประเทศสำรองอาหาร ห้ามส่งออกสินค้าเกษตร อาหาร ล่าสุดอินเดียห้ามส่งออกน้ำตาล อย่างใกล้ชิดว่าจะต้องเพิ่มการสำรองอาหารอย่างไร โดยจะพิจารณาเป็นรายสินค้าว่ามีปริมาณสต๊อกมากน้อยเพียงใด เราจะดูแลเป็นพิเศษเพื่อให้มีอาหารเพียงพอสำหรับการบริโภคในประเทศ

ผู้ประกอบการตื่นตัวรับมือ

นายวิเศษ วิศิษฏ์วิญญู กรรมการผู้จัดการ บริษัท ซีพีแรม จำกัด ผู้ผลิตอาหารและเบเกอรี่รายใหญ่ในเครือซีพี ออลล์ เปิดเผยว่า สถานการณ์โควิดเริ่มคลี่คลาย เป็นสัญญาณที่ดี แต่ยังต้องเจอปัญหาสงครามที่ยืดเยื้อ สิ่งที่เกิดขึ้นกระทบกับเรื่องซัพพลายเชนโลก

แต่ถือว่าผลกระทบยังถือว่าน้อย เนื่องจากไทยมีการผลิตสินค้าเองหลายส่วน แต่ที่กระทบชัดเจนคือพลังงาน และวัตถุดิบที่นำเข้า เช่น แป้งสาลี และวัตถุดิบอื่น ๆ ธุรกิจต้องปรับตัวรับมือเพื่อประคับประคองไปก่อน

ขณะที่ นายอภิรักษ์ โกษะโยธิน ประธานกรรมการบริหาร บริษัท วี ฟู้ดส์ (ประเทศไทย) จำกัด ผู้ผลิตและจำหน่ายข้าวโพด น้ำนมข้าวโพด “วีคอร์น” รวมถึงผลิตภัณฑ์แพลนต์เบส “มอร์มีท” แสดงความเห็นว่า สถานการณ์สงครามรัสเซีย-ยูเครนส่งผลกระทบต่อต้นทุนวัตถุดิบ และเชื้อเพลิงที่มีราคาที่สูงขึ้น ทำให้ผู้ประกอบการต้องปรับตัวหาวัตถุดิบจากแหล่งอื่น ๆ มาทดแทน เพื่อลดผลกระทบและกระจายความเสี่ยง

มาม่าไม่ขาดแคลนวัตถุดิบ

นายพันธ์ พะเนียงเวทย์ ผู้จัดการสำนักกรรมการผู้อำนวยการ บริษัท ไทยเพรซิเดนท์ฟูดส์ จำกัด (มหาชน) ผู้ผลิตและจำหน่ายบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป “มาม่า” กล่าวในเรื่องนี้ว่า จากปัญหาสงครามที่ยืดเยื้อ และประเทศแถบยุโรปตะวันออกงดส่งออกข้าวสาลี และรัสเซียเป็นผู้ส่งออกแป้งสาลีรายใหญ่ ทำให้เกิดเอฟเฟ็กต์ต่อราคาต้นทุนสูงขึ้น ซึ่งทำให้ราคาที่ผู้ผลิตซื้อจากประเทศอื่นสูงขึ้น

อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ที่เกิดขึ้นขณะนี้ยังไม่ถึงขั้นวัตถุดิบขาด ธุรกิจอาหารเจอปัญหาเหมือนกันหมดและต้องหาแนวทางบริหารจัดการต้นทุน ค่าใช้จ่าย เพื่อประคับประคองเพื่อรอให้สถานการณ์กลับมาดีขึ้น สำหรับมาม่าเองไม่ได้รับผลกระทบโดยตรง เนื่องจากไม่ได้นำเข้าวัตถุดิบจากประเทศดังกล่าว