ต้องยอมรับว่าตลอดระยะเวลาดำเนินงานของสำนักงานรับรองมาตรฐานและการประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) หรือ “สมศ.” ไม่เพียงคำนึงถึงประเด็นนโยบายการพัฒนาประเทศของรัฐบาลมาโดยตลอด เพื่อให้ผู้เรียนมีทักษะความรู้ตามเป้าประสงค์ของสถานศึกษาตามกรอบของการประกันคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่องในระดับสากล ด้วยการชูทิศทางการประกันคุณภาพการศึกษาอย่างยั่งยืน โดยการใช้มาตรฐานระบบประกันคุณภาพมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับการดำเนินการในประเทศไทย เพื่อมุ่งเน้นผลลัพธ์และสมรรถนะของผู้เรียนเป็นหลัก
“ขนิษฐา ตั้งวรสิทธิชัย” รักษาการผู้อำนวยการ สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) หรือ สมศ. เปิดเผยในการประชุมวิชาการระดับชาติและนานาชาติ ประจำปี 2562 ว่า จากการศึกษาบริบทการประกันคุณภาพของโลกของเครือข่าย INQAAHE ซึ่งเป็นเครือข่ายหน่วยงานประกันคุณภาพนานาชาติที่ทำงานร่วมกับหน่วยงานรับรองมาตรฐานแห่งชาติ และนักวิชาการเพื่อควบคุมคุณภาพการศึกษาในกว่า 140 ประเทศ พบว่าบริบทการประกันคุณภาพของโลกกำหนดทิศทาง มุมมอง และแนวโน้มสำคัญในการผลักดันงานประกันคุณภาพของโลก ประกอบด้วยกัน 8 ด้าน ได้แก่
- “ทางรัฐ” ซูเปอร์แอปแห่งชาติ รองรับแจกเงินดิจิทัล 10,000 บาท
- ทำฟันประกันสังคม ไม่ต้องสำรองจ่าย เดือน มี.ค. 67 ยอด 169 ล้านบาท
- รู้ไหม ? 31 มณฑลจีน ชอบสินค้าอะไรของไทย
หนึ่ง การควบคุมคุณภาพภายใต้ความเป็นสากล จากการศึกษาข้ามพรมแดน (cross border education) การเคลื่อนย้ายผู้เรียน (transnational mobility)
สอง การสร้างกรอบคุณวุฒิการศึกษาระดับโลก เพื่อเป็นกลไกการประเมินที่พยายามสร้างความเชื่อมโยงผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้ที่สำเร็จการศึกษากับสมรรถนะในการปฏิบัติงานตามความต้องการของภาคการผลิตและบริการ
สาม การเปลี่ยนแปลงบทบาทของหน่วยงาน QA ให้มีมาตรฐานสากล เนื่องจากในอนาคตอาจจะมีหน่วยงานอื่น ๆ เป็นหน่วยที่ทำหน้าที่รับรองด้านการประกันคุณภาพ ดังนั้น สมศ.จึงจำเป็นที่จะต้องเร่งพัฒนามาตรฐานการประเมินให้เทียบเท่าสากล
สี่ การเปรียบเทียบเชิงผลลัพธ์ ตามมาตรฐานของหน่วยงานประกันคุณภาพที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล
ห้า ความร่วมมือระหว่างหน่วยงานประกันคุณภาพเพื่อยกระดับความน่าเชื่อถือ และการยอมรับจากหน่วยงานหรือเครือข่ายในระดับสากล
หก การรับรองมาตรฐาน (accreditation) โดยที่ สมศ.จะเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับสถานศึกษาในการเลือกรับการประเมินคุณภาพภายนอก
เจ็ด ระบบการศึกษาทางไกล ซึ่งมีความน่าสนใจและท้าทาย
แปด การประกันคุณภาพภายนอก (EQA) ภายใต้ยุค industrial revolution 4.0 โดยการใช้ระบบสารสนเทศ เพื่อการประเมินคุณภาพภายนอก หรือที่เรียกว่า AQA มาประยุกต์ใช้ในการประเมินคุณภาพภายนอกแทนรูปแบบกระดาษ
“ขนิษฐา” กล่าวย้ำว่าสำหรับการพัฒนากรอบแนวทางการประเมินคุณภาพภายนอกในรอบถัดไป สมศ.กำหนดแนวทางดำเนินการเพื่อให้สามารถขับเคลื่อนสู่การประกันคุณภาพการศึกษาที่ยั่งยืนในอนาคต โดยใช้มาตรฐานระบบประกันคุณภาพที่ได้รับการยอมรับในระดับสากลมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับการดำเนินการในประเทศ เช่น พัฒนาระบบการประเมินคุณภาพให้สามารถรองรับ digital transformation เพื่อการรับรอง (accreditation) และการประเมิน(evaluation/assessment) ในลักษณะของการรับประกัน (guarantee) ออกแบบระบบการประเมินให้มีน้ำหนักครอบคลุมเรื่องการจัดการเรียนการสอนมากยิ่งขึ้น กำหนดความถี่ในการตรวจประเมิน
“ทั้งจะต้องพิจารณาจากระดับคุณภาพของผลการประเมินในแต่ละสถานศึกษา และทำประชาพิจารณ์ในรูปแบบออนไลน์ เพื่อให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมให้เสนอแนวคิด และการตรวจประเมิน รวมทั้งออกแบบระบบการประเมินที่เชื่อมโยงกับระบบประกันคุณภาพภายในให้สามารถเทียบเคียงกับในระดับนานาชาติ เช่น PISA, TIMSS เพื่อส่งเสริม
และสนับสนุนให้เกิดการดำเนินงานด้านประกันคุณภาพตามกรอบมาตรฐานของอาเซียน โดยมุ่งการประเมิน และรับรองในระดับหลักสูตร (program level) พัฒนากระบวนการเตรียมข้อมูล และหลักฐาน เพื่อการวางแผนก่อนการตรวจประเมิน และวิเคราะห์ในเรื่องต่าง ๆ”
โดยมุ่งเน้นผลลัพธ์ของผู้เรียน ที่สามารถสะท้อนให้เห็นถึงคุณวุฒิการศึกษา มาตรฐานอาชีพ และสมรรถนะได้อย่างแท้จริง
